Giá trị bitcoin bị hoài nghi: Vì sao đầu tư bitcoin không được ưa chuộng trong khủng hoảng?

Trong nhiều năm, những người yêu thích bitcoin vẫn khẳng định rằng bitcoin có giá trị về lâu dài. Khi những người hoài nghi đặt câu hỏi, những người ủng hộ vẫn luôn nói rằng "chỉ cần chờ đợi". 

Chờ cho đến khi lạm phát chạm mức và mọi người tìm cách gửi tiền tiết kiệm của mình vào một tài sản kỹ thuật số ổn định để không bị mất giá trị. Chờ cho đến khi xung đột, chiến tranh, lệnh trừng phạt được ban bố thì tài sản tiền ảo vẫn sẽ còn nguyên nhờ tính phi tập trung, ẩn danh, và kỹ thuật số.

Hơn hầu hết các loại tiền điện tử khác, bitcoin được nhiều người coi như một loại bảo hiểm cho ngày tận thế, một dạng "vàng kỹ thuật số" sẽ là nguồn ổn định khi thế giới ngày càng hỗn loạn và khó đoán. Tuy nhiên, quan điểm này đang bị hoài nghi và tờ New York Times đã có những phân tích đằng sau đó.

Thực trạng giá trị bitcoin trong thời điểm thế giới bất ổn

Tại Mỹ, lạm phát đang tăng với tốc độ nhanh nhất trong nhiều thập kỷ và VIX - cái gọi là chỉ số sợ hãi được Phố Wall sử dụng để đo lường sự biến động dự kiến trên thị trường chứng khoán - đã tăng hơn 80% trong năm nay. 

Tháng trước, chính phủ Canada đã đáp trả lời đe dọa của một đoàn biểu tình phản đối vaccine bằng cách đe dọa đóng băng tài khoản ngân hàng của họ. Xung đột Nga – Ukraine đã phải đối mặt với loạt trừng phạt nhằm vào đồng rúp và nền kinh tế Nga.

Điều này khiến cho nhiều công ty Mỹ phải rút khỏi Nga, khiến công dân của họ gần như không thể truy cập vào tài khoản ngân hàng, sử dụng thẻ tín dụng hoặc thậm chí đăng trên truyền thông xã hội. Nói cách khác, thời điểm hiện tại là một "cơn bão hoàn hảo" về các sự kiện kinh tế và địa chính trị, về mặt lý thuyết, sẽ rất tốt cho bitcoin.

Thế nhưng, bitcoin đã không bùng nổ. Trên thực tế, ngay cả khi các nhà phân tích Phố Wall dự tính về khả năng xảy ra vụ Armageddon hạt nhân, giá tiền điện tử đã giảm đều đặn. Giá bitcoin cũng đã giảm 10% trong tháng qua và ethereum, đồng tiền điện tử phổ biến thứ 2 thế giới thì giảm khoảng 15%.

Việc sử dụng tiền ảo cho các khoản thanh toán hàng ngày được kỳ vọng sẽ sớm trở nên phổ biến nhưng đã không trở thành hiện thức. Khối lượng giao dịch bitcoin đã tăng sau khi Nga tấn công Ukraine, nhưng nó vẫn tương đối ổn định kể từ đó, cho thấy rằng mọi người không vội vàng giao dịch rúp và hryvnia (tiền tệ của Ukraine) để lấy tiền kỹ thuật số. Các nhà tài phiệt Nga dường như không sử dụng tiền điện tử để tránh các lệnh trừng phạt hàng loạt, bất chấp những lo ngại ban đầu rằng chúng có thể xảy ra.

Đúng là tiền điện tử đã ít nhiều thể hiện được sức ảnh hưởng trong các sự kiện này, chẳng hạn như Ukraine quyên góp được gần 100 triệu USD tiền điện tử, và vẫn còn quá sớm để khẳng định một cách chắc chắn rằng bitcoin, tiền ảo mất đi tầm ảnh hưởng trong thời gian tới. Tuy nhiên, rõ ràng là bitcoin đã không đóng vai trò trung tâm trong xu hướng phát triển toàn cầu của nền kinh tế cho đến nay. Lý do là vì sao?

Vì sao bitcoin khó có thể cạnh tranh với tài chính truyền thống?

Một nguyên nhân có thể là tiền điện tử vẫn còn quá khó hiểu và quá khó để người bình thường sử dụng, đặc biệt là trong chiến tranh. Truy cập internet thất thường ở nhiều vùng của Ukraine, giới tinh hoa nước này cũng đang tìm cách chuyển đổi tài sản của họ thành tiền điện tử.

Một lý do khác là bitcoin vẫn còn quá dễ bay hơi nên khó để có thể trở thành một hàng rào chống lại sự bất ổn kinh tế và chính trị. Ông Jimmy Nguyen, chủ tịch Hiệp hội Bitcoin Mỹ - một nhóm thương mại tiền điện tử cho biết: "Cộng đồng bitcoin và tiền điện tử trong suốt những năm qua đã kể một câu chuyện sai lầm rằng bitcoin được cho là nơi trú ẩn an toàn từ các thị trường tài chính truyền thống.

Ông lập luận rằng bitcoin "đã chết" vì nó có thể chậm và tốn kém nhiều tài nguyên để xử lý các giao dịch, khiến nó trở nên ít hữu ích hơn cho việc thanh toán mọi thứ. Ông nói: "Rất nhiều người ủng hộ bitcoin đã phải đưa ra lập luận này, rằng nó có nghĩa là một tài sản dự trữ".

Trong khi đó, ông Kevin Werbach, giáo sư nghiên cứu pháp lý và đạo đức kinh doanh tại Trường Wharton thuộc Đại học Pennsylvania đã đưa ra một lý thuyết khác. Ông nói, những người chấp nhận sớm nhất và có tiếng nói nhất của bitcoin có xu hướng là những người theo chủ nghĩa tự do, những người coi tiền điện tử như một loại chính sách bảo hiểm chống lại siêu lạm phát và tham nhũng của chính phủ.

Tuy vậy, sự thay đổi giá gần đây trên thị trường tiền điện tử đã thu hút một lượng lớn các nhà đầu cơ coi bitcoin và các loại tiền kỹ thuật số khác chủ yếu là các khoản đầu tư và ít quan tâm đến các tác động chính trị của chúng. "Có rất nhiều lời hùng biện xung quanh bitcoin cho thấy rằng nó chủ yếu là một phương tiện để thoát khỏi hệ thống tiền tệ pháp định do chính phủ ban hành. Và hầu hết các hoạt động chủ yếu là mọi người suy đoán", ông khẳng định.

Một lời giải thích khả thi khác cho hoạt động kém hiệu quả của bitcoin, được nhà phân tích Joe Weisenthal chia sẻ trên Bloomberg thì cho rằng sự hỗn loạn có thể được coi là "tốt cho bitcoin" trong ngắn hạn - lạm phát, lệnh trừng phạt, xung đột địa chính trị - cũng có thể có hại cho bitcoin về lâu dài, vì chúng có thể thu hút sự chú ý của các nhà quản lý.

Thứ trưởng Bộ Chuyển đổi kỹ thuật số Ukraine Alex Bornyakov nói rằng một lợi thế của việc sử dụng tiền điện tử để huy động tiền quyên góp là số tiền có thể được giải ngân rất nhanh. Nhưng ông rất cảnh giác với việc phóng đại quá mức tầm quan trọng của tiền ảo đối với chính phủ Ukraine.

Ông Bornyakov tuyên bố: "Tôi không nghĩ rằng tiền điện tử đang đóng một vai trò quan trọng. Tuy nhiên, vai trò của nó rất cần thiết trong cuộc xung đột này về mặt trợ giúp quân đội của chúng tôi".