Đề xuất điện mặt trời mái nhà tự dùng bán cho EVN giá 671 đồng một kWh

Để khuyến khích phát triển năng lượng sạch, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu Bộ Công Thương nghiên cứu thí điểm điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu không dùng hết sẽ được bán lên lưới quốc gia. Sản lượng bán tối đa 10% tổng công suất. Bộ này cũng được yêu cầu đưa ra giá mua lượng điện dư từ các hệ thống điện mặt trời mái nhà tự dùng.

Tại báo cáo ngày 11/7, Bộ Công Thương đưa ra các phương án giá mua bán. Phương án 1, giá mua điện dư thừa tính theo mức bình quân biểu chi phí tránh được hàng năm do Bộ Công Thương ban hành. Biểu phí tránh được là chi phí sản xuất 1 kWh tính theo thời gian sử dụng trong ngày và các vùng, mùa trong năm, áp dụng cho các nhà máy điện nhỏ dùng năng lượng tái tạo chưa có giá riêng, như thủy điện nhỏ.

Phương án 2, lấy bằng giá biên thị trường điện (SMP) từng giờ (không gồm giá công suất thị trường - CAN) và trừ đi chi phí phân phối trên 1 kWh. Đây là giá của tổ máy hay nhà máy cuối cùng tham gia phát điện vào hệ thống.

Tuy nhiên, Bộ Công Thương cho rằng hiện không có phương pháp nào phù hợp để xây dựng giá mua điện dư thừa, nên không có đủ lý luận để lấy giá mua điện dư phát lên lưới quốc gia theo phương án 1 hay 2.

Vì thế, nhà chức trách đề xuất trước mắt tạm áp dụng giá mua điện dư phát lên lưới từ 600-700 đồng một kWh, cụ thể ở 671 đồng một kWh (tính theo chi phí tránh được bình quân năm 2023). Mức này thấp hơn 58-63% giá mua các dự án điện tái tạo chuyển tiếp đang áp theo khung giá của Bộ Công Thương (1.587-1.816 đồng một kWh).

Bộ Công Thương cho hay giá này có thể điều chỉnh hàng năm để phù hợp từng thời kỳ phát triển của hệ thống điện. Phương án này đơn giản, dễ thực hiện và tiết kiệm chi phí đầu tư của EVN.

Liên quan tới yêu cầu thí điểm mua sản lượng điện dư tối đa 10% tổng công suất, Bộ Công Thương cho rằng phương án này sẽ có chi phí cao, do người dân phải lắp thêm thiết bị có thể giới hạn lượng điện phát lên lưới (limit export). Điều này sẽ hạn chế khuyến khích đầu tư.

Do đó, Bộ này đề xuất phương án mua lại không quá 10% tổng lượng điện dư phát lên lưới. Việc này nhằm đảm bảo khuyến khích, đơn giản thực hiện, tiết kiệm chi phí đầu tư, tránh tiêu cực, lãng phí nguồn lực xã hội.

Cả nước có khoảng 103.000 dự án điện mặt trời mái nhà, tổng công suất đặt hơn 9.500 MW. Theo Quy hoạch điện VIII, quy mô loại nguồn này đến 2030 thêm 2.600 MW hoặc đạt 50% các tòa nhà công sở, nhà dân.

Trước đó, khi xây dựng dự thảo, Bộ Công Thương cho biết chính sách không "mặn mà" với mua bán điện mặt trời tự dùng bởi nguồn điện này không ổn định, phụ thuộc hoàn toàn vào yếu tố thời tiết. Bộ cũng từng đề nghị chỉ ghi nhận sản lượng dư, với giá 0 đồng.

Song, góp ý sau đó, nhiều chuyên gia đề xuất cho phép người dân được bán phần dư lên lưới. Cùng đó, nhà chức trách có thể quy định giới hạn tỷ lệ dư thừa để chống trục lợi chính sách, nhất là ở các khu, cụm công nghiệp.