Đề xuất chỉ áp dụng phương thức BOT với dự án trên 1.200 tỉ đồng
Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) đang lấy ý kiến góp ý về 10 vấn đề trong xây dựng Luật về hợp tác công tư (PPP). Theo đó, phương thức đầu tư PPP được thực hiện theo 3 nhóm hợp đồng: thu phí từ người sử dụng - BOT (xây dựng, kinh doanh chuyển giao), BTO (xây dựng, chuyển giao, kinh doanh), BOO (xây dựng, sở hữu, kinh doanh), O&M (kinh doanh và quản lý); nhà nước thanh toán theo chất lượng dịch vụ - BLT, BTL; đổi nguồn lực công lấy công trình - BT.
Tuy nhiên, trên thực tế chỉ có 2 loại hợp đồng được áp dụng phổ biến ở Việt Nam trong thời gian qua là BOT và BT.
Bộ KH&ĐT đề xuất chỉ áp dụng phương thức BOT với dự án trên 1.200 tỉ đồng
Một trong những vấn đề cần quan tâm là quy mô dự án áp dụng PPP. Theo Bộ KH&ĐT, kinh nghiệm quốc tế cho thấy, quy định quy mô tối thiểu của dự án để thực hiện dự án theo hình thức PPP ở Canada là 100 triệu USD, Úc và Singapore là 50 triệu USD, Anh là 25 triệu USD, Nam Phi 1 triệu USD... Tuy nhiên, cũng có một số quốc gia không quy định hạn mức làm PPP như Hàn Quốc, Nhật, Ấn Độ, Philippines.
Bộ KH&ĐT cho rằng, hợp đồng PPP thường là dài hạn, yêu cầu nhiều cam kết của phía Chính phủ. Do vậy, quy định quy mô dự án tối thiểu nhằm lựa chọn được những dự án xứng đáng để đầu tư theo hình thức này, tránh đầu tư dàn trải mang lại hiệu quả không cao.
“Chi phí giao dịch của các dự án PPP cũng khá cao, do đó nếu thực hiện PPP cho dự án nhỏ thì dẫn đến không hiệu quả. Dự án với quy mô đủ lớn mới có tính hấp dẫn nhà đầu tư”, Bộ Kế hoạch Đầu tư nêu quan điểm.
Từ đó, Bộ KH&ĐT đưa ra lấy ý kiến 2 phương án. Phương án 1, áp dụng quy mô dự án thiểu để đầu tư theo phương thức PPP. Theo đó, chỉ thực hiện với dự án từ 1.200 tỉ đồng trở lên. Phương án 2, Bộ KH&ĐT đề nghị giữ nguyên như quy định hiện hành là không quy định quy mô dự án tối thiểu để áp dụng dự án PPP.
Theo Bộ KH&ĐT, hạn mức 1.200 tỉ đồng là mức thấp nhất của các dự án nhóm A theo phân loại tại dự thảo Luật Đầu tư công hiện tại, cũng như kinh nghiệm quốc tế chỉ thực hiện dự án PPP đối với dự án quy mô đủ lớn (khoảng 50 triệu USD, tương đương 1.200 tỉ đồng).
Bộ KH&ĐT nhìn nhận thực tế cho thấy, đa số các dự án BOT giao thông và dự án BOT điện trong thời gian qua đều có tổng mức đầu tư từ 1.200 tỉ đồng trở lên. Một số dự án trong lĩnh vực y tế đang được nghiên cứu để triển khai theo hình thức PPP như xây dựng bệnh viện đa khoa, bệnh viện sản nhi cũng có tổng mức đầu tư từ 1.200 tỉ đồng.
Theo Bộ KH&ĐT, hạn mức vốn tối thiểu để kêu gọi đầu tư PPP, trong đó chủ yếu là BOT được nhiều nước áp dụng như Canada, Singapore, Anh, Brazil...
Việc áp dụng hạn mức tối thiểu đối với các dự án đầu tư BOT nhằm đảm bảo quy mô dự án, chất lượng đấu thầu và giám sát của cơ quan Nhà nước.
Thời gian vừa qua, có khá nhiều dự án quy mô nhỏ được chỉ định đầu tư theo hình thức BOT như: lột mặt đường, thay mặt đường cũ trải thảm mới để thu phí như các dự án xây dựng mới. Điều này phát sinh hệ lụy doanh nghiệp bỏ ra số tiền ít, nhưng lại được thu vé nhiều năm và có nhiều lợi ích giống như các dự án xây dựng cầu, đường mới.
Theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế, hạn mức để chỉ định dự án đầu tư BOT giúp quản lý, giám sát các dự án tốt hơn. Hạn mức 1.200 tỷ đồng phù hợp với danh mục dự án nhóm A, thuộc thẩm quyền quyết định của Chính phủ, giám sát của nhiều cơ quan Bộ, ngành, Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước... Điều này góp phần giảm tiêu cực tại các dự án nói trên.
