Cuộc đời và sự nghiệp Jeff Bezos, người giầu nhất hành tinh

Những tháng vừa qua thực sự nhiều sự kiện với Jeff Bezos, nhà sáng lập kiêm CEO Amazon. Tháng 7/2018, tài sản ròng của ông chạm mốc 150 tỷ USD, biến ông trở thành người giầu nhất thế giới, vượt qua Bill Gates. Tháng 9/2018, Amazon là công ty Mỹ thứ hai sau Apple đạt giá trị vốn hóa 1.000 tỷ USD dù sau đó giá trị giảm xuống. Thành công ấy không đến chỉ sau một đêm. Bezos bắt đầu sự nghiệp trong ngành tài chính những năm 1990 rồi bỏ việc và mở startup riêng. Quyết định ấy đã mở ra một Amazon bề thế ngày nay.

Ít ai biết, Bezos được sinh ra bởi Jackie, một trẻ vị thành niên vào tháng 1/1964. Bà kết hôn với người nhập cư Mike Bezos và nuôi nấng Jeff. Jeff không biết Mike là cha dượn của mình cho đến khi lên 10. Khi ông được 4 tuổi, mẹ của ông nói với người cha ruột của Jeff, từng là diễn viên xiếc, hãy tránh xa khỏi cuộc đời của họ. Trong cuốn sách “The Everything Store”, người cha ruột của Bezos khi được phỏng vấn còn không biết con mình giờ đã là người như thế nào.

Bezos cho thấy dấu hiệu xuất chúng từ khi còn nhỏ. Khi còn là trẻ con, ông đã tháo cũi bằng tua vít vì muốn ngủ trên giường thật. Từ 4 đến 16 tuổi, ông dành cả mùa hè tại trang trại của ông bà ở Texas, làm những thứ như sửa cối xay gió, chăm bò đực. Ông của ông, Preston Gise, là nguồn cảm hứng lớn cho Bezos và giúp hình thành đam mê với kiến thức của ông. Trong một bài phát biểu năm 2010, Bezos nói ông Gise đã dạy mình rằng “thông minh dễ hơn là làm người tốt”.

Bezos rất thích bộ phim Star Trek và là “fan bự” của cả phần sau. Ban đầu, ông định đặt tên Amazon là MakeItSo.com, tham khảo từ một câu thoại của Đội trưởng Jean-Luc Picard. Trong trường học, ông nói với các giáo viên rằng “tương lai của loài người không phải trên hành tinh này”. Dù mới là đứa trẻ, ông đã muốn trở thành doanh nhân vũ trụ. Ngày nay, ông đang sở hữu một công ty khám phá vũ trụ có tên Blue Origin.

Sau khi trải qua một mùa hè kỳ diệu làm việc tại McDonald, Bezos cùng bạn gái thành lập Dream Institute, một trại hè 10 ngày cho trẻ con. Họ thu 600 USD/đứa trẻ và có 6 người đăng ký. Về sau, Bezos học đại học Princeton, chuyên ngành khoa học máy tính. Khi tốt nghiệp, ông từ chối lời mời của Intel và Bell Labs để gia nhập startup Fitel. Sau khi rời Fitel, Bezos cân nhắc hợp tác với Halsey Minor – người sau này thành lập tờ báo công nghệ Cnet – để mở startup chuyên cung cấp tin tức bằng fax.

Dù vậy, ông nhận việc tại quỹ D.E.Shaw, trở thành Phó Chủ tịch cấp cao chỉ sau 4 năm. Ông kết hôn với MacKenzie Tuttle, một phó giáo sư, năm 1993. Hiện tại, bà là người viết tiểu thuyết. Cả hai có 4 người con.

Vợ chồng ông chủ Amazon

Năm 1994, Bezos đọc được thông tin web đã tăng trưởng 2.300% chỉ trong 1 năm. Con số gây ấn tượng với ông và ông quyết định cần tìm cách tận dụng sự phát triển thần tốc này. Ông liệt kê danh sách 20 sản phẩm có thể bán trên mạng và quyết định sách là lựa chọn phù hợp nhất. Bezos nghỉ việc ở D.E.Shaw ngay cả khi đang ở vị trí rất tốt. Ông chủ của ông cố gắng thuyết phục ông ở lại nhưng không thành. Bezos quyết tâm xây dựng công ty riêng. Ông cảm thấy mình nên thử và thất bại với một startup còn hơn là không bao giờ.

Và, Amazon đã ra đời. MacKenzie và Jeff bay tới Texas, mượn xe hơi của bố rồi lái tới Seattle. Bezos phác thảo các dự án trong chiếc ghế sau trên cả đoạn đường dù cặp đôi vẫn dừng lại để ngắm bình minh tại Grand Canyon. Bezos mở Amazon.com trong một nhà kho. Ông tổ chức hầu hết các cuộc họp ở Barnes & Noble.

Những ngày đầu, chuông sẽ rung trong văn phòng mỗi khi có ai đó mua hàng và mọi người sẽ tập hợp cùng nhau để xem có ai biết vị khách đó không. Chỉ mất vài tuần trước khi chuông rung liên tục khiến họ phải tắt nó đi. Trong những tháng đầu thành lập, Amazon bán sách cho mọi người tại tất cả 50 bang và 45 nước khác nhau. Công ty tiếp tục tăng trưởng, để rồi trở thành công ty đại chúng vào ngày 15/5/1997.

Khi bong bóng dotcom vỡ, chuyên gia gọi Amazon là Amazon.bomd. Song, Amazon là một trong số ít công ty không bị cơn bão này quét sạch và cổ phiếu tiếp tục tăng giá. Ngày nay, startup của Bezos không chỉ bán sách mà bán gần như mọi thứ bạn có thể tưởng tượng được, từ đồ gia dụng, quần áo đến dịch vụ điện toán đám mây.

Thời kỳ đầu, Bezos là ông chủ hay đòi hỏi và sẵn sàng nổ tung với nhân viên. Tin đồn cho biết ông phải thuê một huấn luyện viên để giúp mình dịu đi. Ông nổi tiếng vì cấm các bài thuyết trình bằng PowerPoint tại Amazon. Thay vào đó, ông yêu cầu nhân viên nộp ý tưởng bằng giấy để khuyến khích suy nghĩ thận trọng thay vì chỉ đưa các ý tưởng đơn giản. Ông còn tạo ra văn hóa tiết kiệm, khác hẳn các doanh nghiệp công nghệ khác khi không cung cấp các ưu đãi miễn phí như đồ ăn hay matxa miễn phí.

Năm 1998, Bezos trở thành một trong những nhà đầu tư đầu tiên vào Google. Ông đầu tư 250.000 USD, tương đương với khoảng 3,3 triệu cổ phiếu khi Google IPO năm 2004. Chúng đáng giá hàng tỷ USD ngày nay, song ông không tiết lộ có còn giữ cổ phiếu này hay không.

Là người giầu nhất thế giới, ông chủ Amazon tiêu tiền như thế nào? Năm 2012, ông quyên góp 2,5 triệu USD để ủng hộ hôn nhân đồng giới tại Washington. Ông cũng ủng hộ 42 triệu USD và một phần bất động sản tại Texas để xây dựng The Clock of The Long Now, một chiếc đồng hồ ngầm được thiết kế để hoạt động trong 10.000 năm. Tháng 8/2013, ông mua lại tờ báo The Washington Post với giá 250 triệu USD. Công ty vũ trụ Blue Origin đi vào lịch sử năm 2015 khi trở thành một trong các công ty thương mại đầu tiên phóng thành công một tên lửa có thể sử dụng được.

Đam mê bay cũng khiến Bezos gặp rắc rối trong quá khứ. Năm 2013, ông suýt chết trong vụ tai nạn trực thăng tại Texas khi đang thị sát một cơ sở phóng thử nghiệm cho Blue Origin. Đầu năm 2016, ông lái chiếc máy bay riêng tới Đức để đón và đưa về nhà một phóng viên Washington Post, người bị Iran giam giữ.

Bezos được cho là đang sở hữu bất động sản rộng 5,35 mẫu tại Hồ Washington ở Seattle. Ông còn mua một căn biệt thự 7 phòng ngủ, 24,5 triệu USD tại đồi Beverly năm 2007. Nó có cả nhà kính, sân chơi tennis, bể bơi, nhà khách, gần với nhà của siêu sao Tom Cruise. Tháng 1/2017, Bezos mua bảo tàng Textile, một vài biệt thự tại Washington với giá 23 triệu USD. Ông đang bỏ ra thêm 12 triệu USD nữa để cải tạo nơi này. Ông cũng sở hữu 3 căn hộ thông nhau tại tòa tháp Century ở New York.

Ngày nay, sau hơn 20 năm IPO, Amazon có giá trị vốn hóa hơn 900 tỷ USD. Tháng 8/2017, công ty chính thức mua lại Whole Foods với giá 13,7 tỷ USD. Gần một năm sau, những thay đổi cho chuỗi cửa hàng tiện lợi rất rõ nét: những khách hàng là thuê bao Amazon Prime được giảm giá 10%, bạn có thẻ nhìn thấy một số mặt hàng mang thương hiệu Amazon tại đây, bao gồm cả các sản phẩm công nghệ phổ biến như Amazon Echo.

Dù là người giầu nhất thế giới, lương của Jeff Bezos không hề cao. Theo Bloomberg, lương hàng năm của ông vào khoảng 81.840 USD. Phần lớn tài sản của ông đến từ số cổ phiếu Amazon ông đang nắm giữ. Bezos hiện đang sở hữu 78.893.033 cổ phiếu tại Amazon, tương đương 16,3% cổ phần.