Chưa xem xét miễn tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước trong năm 2020

Chiều 18/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã bế mạc phiên họp thứ 48. Trước đó, UBTVQH đã cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về miễn tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước trong năm 2020.

Tại phiên họp, thay mặt Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà trình bày Tờ trình của Chính phủ về việc xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về miễn tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước trong năm 2020.

Theo Tờ trình, mục đich xây dựng nghị quyết nhằm tạo được chính sách để tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ các tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng nước phục hồi sản xuất, kinh doanh sau thời gian bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh COVID-19 trong năm 2020.

Ước tính, nếu Nghị quyết được thông qua sẽ làm giảm thu ngân sách Nhà nước khoảng 1,4 nghìn tỷ đồng.

Thẩm tra dự thảo Nghị quyết, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Đức Hải nhận thấy, việc trình Quốc hội ban hành chính sách miễn tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước trong năm 2020 chưa đảm bảo có đầy đủ căn cứ để ban hành chính sách. 

Lý do là các doanh nghiệp khó khăn đã được hỗ trợ về thuế thu nhập doanh nghiệp theo Nghị quyết số 116/2020/QH14 của Quốc hội về giảm thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp của năm 2020 đối với doanh nghiệp, hợp tác xã, đơn vị sự nghiệp và tổ chức khác. 

Người dân gặp khó khăn do đại dịch đã được hỗ trợ theo Nghị quyết số 42/NQ-CP và Nghị quyết số 954/2020/UBTVQH14 điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh thuế thu nhập cá nhân. 

Chính sách miễn tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước cũng là chính sách hỗ trợ để tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ các tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng nước phục vụ sản xuất, kinh doanh. Do đó, về đối tượng hỗ trợ đã có phần trùng lặp với các chính sách trước đó của Đảng và Nhà nước.

Bên cạnh đó, việc đề nghị miễn tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước cho cả 3 nhóm đối tượng được quy định tại khoản 1, Điều 65, Luật Tài nguyên nước là quá rộng, dàn trải. Trong khi Tờ trình cũng như Báo cáo đánh giá tác động của Chính phủ không có số liệu cho thấy sự khó khăn trong sản xuất; tăng, giảm sản lượng sản xuất của các đối tượng, cũng như sự thua lỗ trong kết quả hoạt động kinh doanh của các tổ chức, cá nhân khai thác tài nguyên nước trong đại dịch COVID-19 và không làm rõ số dự kiến nộp ngân sách nhà nước từ các đối tượng sử dụng tài nguyên nước trong năm 2020.

Có ý kiến cho rằng, trên thực tế các lĩnh vực sản xuất điện, nước sạch… là các đơn vị khai thác nguồn tài nguyên nước lớn nhất, không chịu ảnh hưởng và thiệt hại nhiều của đại dịch COVID-19, việc sản xuất kinh doanh vẫn có lãi do các đơn vị sản xuất điện (nhà máy thủy điện), cấp nước (nhà máy cấp nước) không do Nhà nước định giá hoặc quyết định giá bán, trong khi nhu cầu sử dụng điện, nước trong thời gian dịch bệnh không giảm nhiều và đây là các hàng hóa thiết yếu sử dụng tài nguyên quốc gia cần được sử dụng tiết kiệm, tránh lãng phí. 

Do vậy, việc miễn thu tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước sẽ không thực sự tác động đến người dân mà chủ yếu có thể hỗ trợ cho các doanh nghiệp đang làm ăn, kinh doanh có lãi.

Mặt khác, nguồn thu từ cấp quyền khai thác tài nguyên nước là nguồn thu quan trọng, có liên quan đến công tác bảo vệ rừng, an ninh nguồn nước, có ảnh hưởng lớn đến nguồn thu quan trọng của một số địa phương miền núi đang nhận trợ cấp của ngân sách Trung ương; thời gian áp dụng quá ngắn và phải xử lý tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước đã nộp trong năm 2020 và khấu trừ vào số thu năm 2021.

Với những lý do trên, Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị, Chính phủ cần báo cáo cụ thể về số thu nộp tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước, tình hình sản xuất kinh doanh của từng nhóm đối tượng, theo đó phân định các đối tượng thực sự khó khăn cần được hỗ trợ nhằm đảm bảo chính sách hỗ trợ của Nhà nước đúng đối tượng, không dàn trải và tránh trục lợi chính sách.

Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nêu rõ, qua nghe trình bày Tờ trình, Báo cáo thẩm tra về Nghị quyết của Quốc hội về miễn tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước trong năm 2020 và qua thảo luận tại phiên họp, UBTVQH hoan nghênh sự quan tâm của Chính phủ trong việc chia sẻ, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh trong bối cảnh đại dịch COVID-19.

Tuy nhiên, UBTVQH cũng đề nghị Chính phủ cân nhắc, tính toán ban hành chính sách cho phù hợp và cho rằng trong bối cảnh hiện nay chưa nên ban hành Nghị quyết của Quốc hội về miễn tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước. Do đó, UBTVQH nhất trí về việc chưa trình Quốc hội xem xét miễn tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước.

Sau khi cho ý kiến về nội dung trên, thay mặt Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân phát biểu bế mạc phiên họp, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng nêu rõ, sau 6,5 ngày làm việc khẩn trương, nghiêm túc, UBTVQH đã kết thúc phiên họp thứ 48 và hoàn thành một khối lượng lớn công việc. 

Trong đó, đã cho ý kiến 5 dự án luật, 3 dự thảo Nghị quyết và nhiều nội dung quan trọng trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 10 sắp tới; đồng thời xem xét, quyết định một số nội dung khác.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội đề nghị, Chính phủ, Thường trực Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, Tổng Thư ký Quốc hội và các cơ quan hữu quan khẩn trương tiếp thu, hoàn thiện các bước tiếp theo, nhất là các nội dung sẽ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10 nhằm kịp gửi tài liệu đến đại biểu Quốc hội; đồng thời, hoàn chỉnh các dự thảo Nghị quyết để ký ban hành.