Chất lượng vốn đầu tư nước ngoài chưa cao, mất cân đối giữa các địa phương

Trong báo cáo về tình hình, kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016-2020 và dự kiến Kế hoạch 5 năm 2021-2025, Chính phủ nêu những hạn chế về huy động nguồn vốn đầu tư phát triển.

Theo đó, Chính phủ đánh giá chất lượng vốn đầu tư nước ngoài chưa cao, các dự án đầu tư chưa tham gia sâu vào chuỗi giá trị, chủ yếu là gia công, công nghiệp nhẹ, quy mô dự án trung bình và nhỏ. Hiệu quả sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài chưa tương xứng với năng lực, lợi thế và những ưu đãi dành cho những khu vực này. Tỷ lệ vốn thực hiện trên tổng vốn đầu tư đăng ký chưa cao.

Báo cáo cũng cho biết đầu tư nước ngoài mất cân đối giữa các địa phương, tập trung chủ yếu tại các vùng có điều kiện thuận lợi như vùng Đông Nam Bộ, đồng bằng sông Hồng dẫn đến sự quá tải về hạ tầng và phát triển không đồng đều giữa các vùng.

Đầu tư nước ngoài phụ thuộc vào một số ít thị trường, chủ yếu là một số nước châu Á (chiếm 82,7% tổng vốn đăng ký); châu Mỹ 7,8% và châu Âu chỉ chiếm 5,6%, còn ít so với vốn đầu tư của các quốc gia này trên thế giới và vào các nước ASEAN.

Báo cáo của Chính phủ nêu thêm những hạn chế còn tồn tại như hiệu ứng lan tỏa về năng suất và công nghệ của khu vực kinh tế nước ngoài cho các khu vực kinh tế trong nước chưa cao. Ngoài ra, mục tiêu thu hút công nghệ cao, công nghệ nguồn và chuyển giao công nghệ thông qua thu hút đầu tư nước ngoài chưa đạt được như kỳ vọng. Tỷ lệ các dự án FDI công nghệ cao thấp và việc thực hiện chuyển giao công nghệ ít.

Chính phủ cho rằng vẫn còn những hiện tượng chuyển giá, hiện tượng đầu tư "chui", đầu tư "núp bóng" diễn ra ở một số địa phương, hiện tượng một số doanh nghiệp đầu tư nước ngoài sử dụng vốn chủ sở hữu thấp ("vốn mỏng"), một số doanh nghiệp vi phạm pháp luật bảo vệ môi trường, gây hậu quả nghiêm trọng.

Trong báo cáo đánh giá kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 6 tháng đầu năm và các giải pháp thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 6 tháng cuối năm 2021, tính đến ngày 20/6/2021, tổng vốn đầu tư đăng ký có yếu tố nước ngoài (bao gồm FDI) ước đạt gần 15,27 tỷ USD, bằng 97,4% so với cùng kỳ năm 2020.

Vốn đầu tư đăng ký mới và vốn đầu tư điều chỉnh vẫn tiếp tục tăng trong 6 tháng đầu năm, tuy nhiên số lượng dự án cấp mới, điều chỉnh giảm so với cùng kỳ. Sự biến động này chủ yếu nằm ở nhóm các dự án quy mô nhỏ.

Ngoài ra đầu tư theo phương thức góp vốn mua cổ phần trong 6 tháng đầu năm tiếp tục giảm cả về số lượt góp vốn mua cổ phần lẫn giá trị vốn góp.