Các chuỗi trà sữa, đồ ăn Trung Quốc thua lỗ, đóng cửa liên tiếp, buộc phải tìm đường sống ở nước ngoài

Mới đây tờ South China Morning Post có một bài viết nêu lên thực trạng khó khăn mà các chuỗi F&B Trung Quốc đang đối mặt: Tiêu dùng trong nước chậm lại khiến kết quả kinh doanh đi xuống.

Bài báo cho biết sức mua yếu và cạnh tranh gay gắt đang ảnh hưởng đến hoạt động của các chuỗi thực phẩm và đồ uống tại Trung Quốc. Các chuyên gia nhận định rằng ngành này khó có thể phục hồi bền vững nếu không có chính sách hỗ trợ phù hợp.

Nayuki, thương hiệu đồ uống tươi của Trung Quốc, dự báo lỗ EBITDA lên tới 970 triệu nhân dân tệ trong năm 2024. Năm 2023, công ty này vẫn có lãi 20,9 triệu nhân dân tệ. 

Theo báo cáo gửi Sở Giao dịch Chứng khoán Hong Kong, nguyên nhân khiến Nayuki thua lỗ đến từ nhu cầu tiêu dùng suy yếu, cạnh tranh khốc liệt và chi phí đóng cửa các cửa hàng kém hiệu quả. Nayuki cũng cho biết họ sẽ tiếp tục thu hẹp hệ thống cửa hàng trên toàn quốc.

Chuỗi lẩu Xiabu Xiabu cũng công bố dự báo doanh thu năm 2024 có thể giảm 20%, xuống còn khoảng 4,8 tỷ nhân dân tệ. Công ty dự kiến lỗ ròng lên đến 410 triệu nhân dân tệ. Họ nhấn mạnh rằng xu hướng cắt giảm chi tiêu của người tiêu dùng đang gây áp lực lên nhãn hiệu cao cấp Coucou.

Theo báo cáo của Canyin88, khoảng 2 triệu nhà hàng đã đóng cửa trên toàn quốc vào năm ngoái do cạnh tranh ngày càng gay gắt.

Ngành trà sữa và đồ uống cũng đang chịu áp lực lớn từ cuộc chiến giá cả. Theo dữ liệu từ Canyandata, hơn 140.000 cửa hàng đã đóng cửa trong năm 2024, trong khi 127.700 địa điểm mới được khai trương.

Trong bối cảnh này, các thương hiệu F&B Trung Quốc đẩy mạnh các hoạt động mở rộng thị trường bên ngoài Đại lục.

Haidilao International Holding là một ví dụ điển hình về nỗ lực của các công ty Trung Quốc để tạo dấu ấn F&B ở nước ngoài. Gã khổng lồ lẩu Tứ Xuyên này bắt đầu mở rộng quốc tế 12 năm trước với một cửa hàng tại khu Clarke Quay ven sông tại Singapore. 

Kể từ đó, họ đã mở thêm 11 cửa hàng nữa tại quốc đảo này. Đến tháng 3 năm ngoái, công ty con ở nước ngoài của họ, Super Hi International Holding, đã có 119 cửa hàng trên toàn cầu, với 3/5 trong số đó hoạt động tại Đông Nam Á.

Nhiều thương hiệu khác cũng đã nối gót chẳng hạn Tai Er đang phục vụ món cá luộc đặc trưng với rau củ ngâm tại một số nước Đông Nam Á. Trong khi Zhangliang Malatang, một thương hiệu lẩu cay, đã có mặt tại 15 thị trường ngoài Trung Quốc.

Trên thị trường đồ uống, Mixue - chuỗi trà sữa lớn nhất Trung Quốc, đã mở rộng ra 11 quốc gia với hơn 4.000 cửa hàng tính đến tháng 9/2023. Hành trình này bắt đầu từ năm 2018 với cửa hàng nước ngoài đầu tiên tại Việt Nam. 

Việt Nam và Indonesia là hai thị trường chiếm tới 70% doanh thu của Mixue trong năm 2024. Nhà đầu tư tỏ ra lạc quan về chuỗi này. Cổ phiếu Mixue, vừa niêm yết tại Hong Kong trong tháng này, đã tăng gần 50%. Hiện cổ phiếu này được giao dịch ở mức hơn 32 lần lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu (P/E), so với mức ban đầu là 13 lần.

Một chuỗi trà sữa nổi tiếng khác của Trung Quốc là Chagee cũng đang rục rịch mở những cửa hàng đầu tiên tại Việt Nam. Chagee đã thành lập pháp nhân tại Việt Nam vào tháng 2 năm nay, cửa hàng đầu tiên dự kiến đặt tại đường Đồng Khởi (TP HCM) - cách phố đi bộ Nguyễn Huệ khoảng 100 m.

Để có chỗ đứng trên thị trường quốc tế, các công ty F&B Trung Quốc đang áp dụng nhiều chiến lược khác nhau như nhượng quyền, lựa chọn thị trường, địa phương hóa và quản lý chuỗi cung ứng.

"Cả nhượng quyền và hoạt động trực tiếp đều được sử dụng khi mở rộng ra nước ngoài. Nhìn chung, nhiều công ty chọn nhượng quyền hơn", bà Lin Tan, nhà sáng lập kiêm CEO PayInOne, một công ty cung cấp dịch vụ tuyển dụng và trả lương cho các công ty Trung Quốc hoạt động ở nước ngoài, nói với Nikkei Asia. 

"Hầu hết sẽ chọn các khu vực Đông Nam Á trước, chủ yếu vì chi phí nhân sự thấp hơn và quản lý dễ dàng hơn, trước khi dần dần mở rộng sang châu Âu, Bắc Mỹ, Australia, Nhật Bản và Hàn Quốc”, bà nói thêm.

Trong khi Haidilao chọn tự vận hành các cửa hàng ở nước ngoài, nhiều thương hiệu F&B lại chọn nhượng quyền và tìm kiếm các doanh nhân Trung Quốc ở nước ngoài để quản lý cửa hàng. Họ dựa vào sự nhạy bén trong kinh doanh và kiến thức địa phương của người Hoa ở nước ngoài để lựa chọn địa điểm và điều hành hoạt động.

Heytea, Mixue, Yang's Braised Chicken Rice và Zhangliang Malatang là một số thương hiệu đã mở rộng nhanh chóng ra nước ngoài thông qua chiến lược này.