Bộ Tài chính trình Chính phủ chưa thực hiện giảm 50% lệ phí trước bạ ô tô trong nước

Bộ Tài chính cho biết, từ khi dịch COVID-19 bùng phát, Bộ Tài chính đã 2 lần trình Chính phủ ban hành các Nghị định giảm lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước. Theo đó, Nghị định số 70/2020/NĐ-CP ngày 28/6/2020 quy định giảm 50% mức thu lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước và Nghị định số 103/2021/NĐ-CP ngày 26/11/2021 quy định tiếp tục giảm 50% mức thu lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước

Theo Bộ Tài chính, việc điều chỉnh giảm 50% mức thu lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước thời gian qua về cơ bản đã đạt được các mục tiêu đề ra khi ban hành, có tác động tích cực đối với người tiêu dùng, nhà sản xuất, phân phối ô tô nói riêng và đối với nền kinh tế nói chung. Qua đó, góp phần hỗ trợ tài chính cho người dân, doanh nghiệp thông qua việc trực tiếp giảm chi phí khi đăng ký quyền sở hữu xe ô tô, từ đó kích thích nhu cầu, thúc đẩy người dân, doanh nghiệp mua sắm ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước để phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng và sản xuất kinh doanh.

Theo thống kê, số lượng xe ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước đăng ký từ tháng 12/2021 là 103.722 xe, tăng 2,67 lần so với tháng 11/2021; số lượng xe ô tô đăng ký từ tháng 1/2022 đến tháng 5/2022 đều tăng từ 1,2 đến 2 lần so với các tháng cùng kỳ năm 2021. Số thu ngân sách nhà nước không giảm nhiều do có điều chỉnh chính sách; trong đó, số thu ngân sách nhà nước về lệ phí trước bạ 5 tháng đầu năm 2022 là 6.127 tỷ đồng vẫn thấp hơn so với số thu 5 tháng đầu năm 2021 là 6.907 tỷ đồng.

Bên cạnh những kết quả đạt được, chính sách giảm 50% mức thu lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước cũng có các tồn tại, hạn chế như tác động đến cân đối thu ngân sách nhà nước. Thực tế triển khai việc giảm 50% lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước từ tháng 12/2021 đến hết tháng 5/2022, tổng số thu ngân sách nhà nước về lệ phí trước bạ đạt 8.727 tỷ đồng. Như vậy, về mặt chính sách, việc giảm 50% lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước đã tác động giảm thu ngân sách nhà nước về lệ phí trước bạ tương ứng 8.727 tỷ đồng.

Ngoài ra, việc giảm 50% mức thu lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước có thể làm tăng sản lượng tiêu thụ ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước, từ đó làm tăng số thu về thuế giá trị gia tăng và thuế tiêu thụ đặc biệt.

Tuy nhiên, số thu 2 sắc thuế này chỉ tập trung ở 8 địa phương là Vĩnh Phúc, Hải Dương, Hải Phòng, Ninh Bình, Đà Nẵng, Quảng Nam, Bình Dương, Thành phố Hồ Chí Minh (là nơi có các công ty sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước); còn các địa phương khác đều giảm thu ngân sách địa phương từ chính sách này (địa phương đã có yêu cầu ngân sách trung ương cấp bù khoản hụt thu này để đảm bảo cân đối ngân sách địa phương).

Do đó, việc tiếp tục thực hiện giảm mức thu lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước ngoài việc làm giảm thu ngân sách nhà nước được đánh giá là sẽ có những ảnh hưởng nhất định tới cân đối ngân sách năm 2023 của nhiều địa phương.

Cùng với đó, chính sách này lại có ảnh hưởng tiêu cực trong việc thực hiện các cam kết quốc tế. Có ý kiến cho rằng chính sách này có khả năng chưa tuân thủ hoàn toàn quy định theo nguyên tắc Đối xử quốc gia trong khuôn khổ Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) và các Hiệp định thương mại tự do (FTA).

Thực tế Việt Nam đã nhận được nhiều yêu cầu giải thích chính sách khi có sự phân biệt áp dụng chính sách giữa xe ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước và xe ô tô nhập khẩu từ quốc gia không có hoạt động sản xuất, lắp ráp trong nước tại Việt Nam và Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham).

Bộ Tài chính cho rằng nếu tiếp tục thực hiện trong năm 2023, thì các nước thành viên WTO có thể nhìn nhận việc điều chỉnh chính sách này như một khoản trợ cấp của Chính phủ và có thể một số quốc gia không có hoạt động sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước tại Việt Nam tiếp tục gửi các yêu cầu, khiếu nại.

Liên quan đến vấn đề này, các nhà nhập khẩu ô tô Việt Nam và Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) đã đề xuất phải thực hiện giảm cả đối với ô tô nhập khẩu để đảm bảo cam kết quốc tế đã ký kết.

Bộ Tài chính cũng cho rằng, hiện nay, tình hình dịch bệnh tiếp tục được kiểm soát, kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn của nền kinh tế được đảm bảo... Do đó, việc tiếp tục thực hiện giảm mức thu lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước ở thời điểm hiện nay là kéo dài quá thời gian cần thiết.

Bộ Tài chính dẫn Nghị quyết số 48/NQ-CP ngày 5/4/2022 của Chính phủ về việc tăng cường đảm bảo trật tự, an toàn giao thông và chống ùn tắc giao thông giai đoạn 2022-2025; trong đó, một trong những nhiệm vụ trọng tâm được Chính phủ quán triệt thực hiện là hạn chế sử dụng phương tiện cơ giới cá nhân trong các đô thị lớn.

Vì vậy, Bộ Tài chính trình Thủ tướng Chính phủ cho rằng việc thực hiện giảm mức thu lệ phí trước bạ đối với ô tô là chưa đảm bảo phù hợp với chủ trương của Chính phủ trong việc tăng cường đảm bảo trật tự, an toàn giao thông và chống ùn tắc giao thông giai đoạn 2022 – 2025.

Bộ Tài chính cũng cho biết, để kịp thời, chủ động trong thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, Bộ Tài chính đã đề xuất triển khai một số giải pháp ngay từ đầu năm 2023 để hỗ trợ doanh nghiệp, người dân; trong đó có doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước với tổng gói hỗ trợ khoảng 186.500 tỷ đồng.

Từ những phân tích trên, Bộ Tài chính trình Thủ tướng Chính phủ chưa thực hiện giảm 50% mức thu lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước.

Trường hợp Thủ tướng Chính phủ quyết định việc thực hiện chính sách giảm mức thu lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước thì đề nghị cân nhắc một trong hai phương.

Phương án 1, giảm 50% mức thu lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước. Với phương án này, ưu điểm là sẽ góp phần kích cầu tiêu dùng ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước, hỗ trợ các nhà sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước và các nhà phân phối tiêu thụ được lượng xe ô tô tồn kho, từ đó góp phần tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước. Tuy nhiên, nhược điểm là chưa tuân thủ quy định theo nguyên tắc Đối xử quốc gia của Việt Nam trong khuôn khổ WTO, các FTA, nguy cơ bị phản ứng, khiếu kiện từ các nhà nhập khẩu và các tổ chức quốc tế.

Phương án này có thể làm giảm thu ngân sách nhà nước khoảng 8.000 - 9.000 tỷ đồng. Đồng thời chưa phù hợp với chủ trương của Chính phủ trong việc hạn chế sử dụng phương tiện cá nhân.

Phương án 2, giảm 50% mức thu lệ phí trước bạ đối với cả ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước và cả ô tô nhập khẩu.

Với phương án này, Bộ Tài chính cho rằng chưa tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước, vì người dân sẽ ưu tiên mua xe ô tô nhập khẩu hơn xe ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước.

Đồng thời, nếu thực hiện theo phương án này thì tổng số thu lệ phí trước bạ đối với ô tô sẽ giảm khoảng 15.000 – 16.000 tỷ đồng, từ đó ảnh hưởng đến số thu ngân sách nhà nước năm 2023 và đặc biệt là cân đối ngân sách của một số địa phương khó khăn.