Bitcoin có xứng đáng với vai trò một đồng tiền?

	Tương lai của Bitcoin: Người ủng hộ, kẻ phản đối
	Tương lai nào cho đồng Bitcoin?

Trong bài viết trước, Bloomberg đề cập câu hỏi liệu bitcoin sẽ thay thế những hệ thống thanh toán đang tồn tại, và kết luận rằng không. Vậy bitcoin có thể trở thành đồng tiền tốt?

geralt / Pixabay

Tiền là một khái niệm cực kỳ phức tạp, mặc dù nó có vẻ đơn giản khi dùng 5 USD mua một bữa ăn. Tuy nhiên, đa số nhà kinh tế học đồng ý với hai chức năng cốt lõi của tiền: Đó là vật trung gian trao đổi và là nơi cất giữ giá trị.

Chức năng vật trung gian trao đổi giá trị

Địa điểm giao dịch

Một vật trung gian trao đổi có nghĩa mọi người sẽ đưa hàng hóa cho bạn để đổi lấy tiền. Và có sẵn những địa điểm sẵn có để đổi hàng hóa, dịch vụ lấy bitcoin, nhưng không nhiều nơi như vậy. Để bitcoin cạnh tranh với tiền tệ toàn cầu, cần có một nơi với hầu hết cửa hàng định giá bằng bitcoin.

Tính biến động

Nếu là một nhà buôn, liệu bạn sẽ cầm một đồng tiền cực kỳ biến động trong 6 tháng tới có thể mua một chiếc xe hơi hoặc gói kẹo cao su hiệu Freedent? Chỉ 6 giờ có thể tạo nên sự khác biệt lớn về giá của đồng tiền này.

Nhìn chung, các thương gia không thích chấp nhận khoản thanh toán có giá trị căn bản nhiều hay ít hơn so với giá hàng hóa tại thời điểm họ gửi tiền vào tài khoản ngân hàng. Nếu chấp nhận, họ sẽ yêu cầu một khoản phí để bù đắp rủi ro. Điều này sẽ làm bitcoin kém hấp dẫn hơn trong mắt người tiêu dùng.

Khi bán người ta một thứ gì đó, tức họ đang mua một lựa chọn tiêu dùng trong tương lai, và họ muốn biết lựa chọn đó sẽ có giá trị bao nhiêu trước khi họ tìm kiếm nguồn lao động thực, giá trị và những nguyên liệu thô cho nó. Nói cách khác, trong khi những người mua muốn có một trung gian trao đổi, người bán muốn một nơi lưu trữ giá trị.

Chức năng lưu giữ giá trị

Rất nhiều vật lưu giữ giá trị bị biến động. Cổ phiếu và trái phiếu dễ biến động so với tiền mặt. Vàng cũng vậy, trong dài hạn, vàng là tiền trong hầu hết quốc gia Phương Tây. Vàng hiện vẫn là một khoản đầu tư ưa thích đối với nhiều người khi nền kinh tế địa phương và toàn cầu suy thoái.

Chống lại lạm phát

Rất nhiều người viết về bitcoin bị hút vào số con số giới hạn 21 triệu bitcoin. Nếu bạn lo chính phủ sẽ gây lạm phát khoản tiền dành dụm của mình thì sự hiếm hoi bitcoin khá giá trị.

Nhưng đối với phương Tây, nơi phần lớn tiền trên thế giới lưu thông, có bao nhiêu người lo lắng về vấn đề đó khi lạm phát duy trì ở mức thấp. Hơn nữa và quan trọng hơn nhiều, hầu hết mọi người không còn giữ tiền tiết kiệm trong tài khoản nữa, nơi mà những khoản tiết kiệm của họ dễ bị tổn thất bởi rủi ro lạm phát.

Bitcoin so với tài sản thực và chứng khoán

Đối với hầu hết người Mỹ, tài sản lớn nhất của họ là căn nhà, có thể chống lại lạm phát, tức giá nhà sẽ tăng cùng với mức giá chung. Tài sản trong quỹ hưu trí tư nhân (quỹ 401(k)) cũng cung cấp khả năng phòng hộ tương tự.

Trái phiếu rủi ro hơn, nhưng tại sao bạn lại phải lấy tiền ra khỏi trái phiếu đồng USD và đưa vào loại tài sản rủi ro biến động như bitcoin, trong khi có thể mua quỹ tương hỗ cổ phiếu? Quỹ tương hỗ sẽ đầu tư vào công ty tạo ra và bán sản phẩm, dịch vụ thực, thay vì một giải pháp mã hóa cho một vấn đề trừu tượng.

Đó là bây giờ, còn về sau thì sao? Khái niệm của một tiêu chuẩn vàng là không có chính phủ nào có thể gây lạm phát một đồng tiền để giải quyết một vấn đề chính trị. Khi lạm phát xảy ra, cần có thứ gì đó có thể giữ giá trị của tiền tệ nếu không chính phủ sẽ đẩy nền kinh tế đi vào suy thoái tiền tệ một cách có hệ thống. Với bitcoin, không có chính phủ nào khống chế nó, nên không có chính phủ nào có thể gây lạm phát nó.

Điều này khiến nhiều người sẽ nghĩ bitcoin thực sự tốt: che giấu tiền của bạn khỏi chính quyền.

Tính bí mật

Bitcoin thật sự có những lợi thế so với vàng nếu bạn cố gắng mang tiền ra khỏi đất nước có sự kiểm soát chặt chẽ việc chuyển tiền ra nước ngoài. Sẽ dễ dàng giấu 1 ổ cứng USB hơn so với một chiếc xe tải đầy vàng thỏi, hoặc thậm chí 1 tài khoản nước ngoài với đầy tiền buôn lậu.

Nhưng bitcoin cũng có những bất lợi thực sự: Một ổ cứng USB dễ dàng bị đánh cắp hơn, hay dễ mất đi hơn, so với một xe tải đầy vàng thỏi. Hơn nữa, vàng có giá trị sử dụng thực sự như trang sức hay ứng dụng công nghiệp. Có nghĩa là giá trị không bao giờ rớt xuống 0, trong khi bitcoin có thể. Mặt khác, giá trị bitcoin cũng biến động nhiều hơn vàng trong khoảng thời gian ngắn.

Mâu thuẫn với chính quyền

Có lẽ điểm yếu lớn nhất là nếu như bitcoin thực sự trở thành cách mà chính quyền không thể kiểm soát nền kinh tế và toàn thể công dân, vậy chính quyền sẽ phá hủy nó.

Khi đưa vấn đề này ra, những người hâm mộ bitcoin khẳng định rằng điều này không thể xảy ra. Nhưng thực tế, bitcoin đặc biệt tệ trong khoản giấu tiền, bởi blockchain là một sổ cái của tất cả giao dịch; nếu bạn có thể lần ra 1 tài khoản đến 1 người thực, bạn sẽ biết chính xác những gì họ mua. Hơn nữa, trong 30 năm qua, chính quyền chứng minh rằng họ có khả năng đập tan bất cứ mối đe dọa nào đối với việc kiểm soát quyền lực và đánh thuế.

Những thiên đường thuế, từng được cho là không thể bị tổn hại, đang ngày càng gặp áp lực từ chính phủ các nước giàu. Các nước này làm khó trong việc chuyển tiền giữa các nước phát triển.

Cờ bạc trên mạng ở Mỹ đã bị đóng cửa theo cùng một cách khi chính phủ không cho phép các dịch vụ thanh toán giao dịch với những sòng bạc trực tuyến. Chính quyền có thể làm tương tự đối với bitcoin, đóng tất cả điểm tiếp xúc với nền kinh tế thực, nơi mà bitcoin biến thành tiền mặt.

Giao dịch chợ đen

Liệu sẽ có những giao dịch diễn ra tại lằn ranh xám của nền kinh tế? Chắc chắn. Nhưng nó sẽ ở ngoài lề, tương tự những thứ bất hợp pháp như thuốc phiện hay giao dịch chợ đen hàng xài rồi được mang đi bán. Liệu bạn sẽ trả 18.000 USD hoặc hơn cho 1 bitcoin mà chỉ tốt trong những thương vụ như thế này? “Giao dịch chợ đen” là một mô hình kinh doanh thú vị, nhưng không hẳn là mô hình lợi nhuận cao.

Giá của bitcoin dường như bị dẫn dắt bởi những người nghĩ rằng giao dịch chợ đen không thể xảy ra. Tuy nhiên với việc Chính phủ sẽ duy rì kiểm soát hệ thống tài chính, nhà phân tích trên Bloomberg cho rằng các tín đồ bitcoin đang sai lầm.

"Tại sao bitcoin tốt?", Câu trả lời chuyên gia đưa ra là bitcoin không tốt đủ so với bất cứ định giá nào như trên. Có rất nhiều ứng dụng đối với tiền kỹ thuật số và blockchain. Trừ khi nó trở thành một tiền tệ toàn cầu, hoặc hệ thống thanh toán toàn cầu, không có lý do gì trong 50 năm tới người ta lại sẵn sàng trả hàng chục nghìn USD để mua 1 đồng bitcoin.