ASEAN ra tuyên bố chung, bày tỏ quan ngại về Biển Đông

Thủ tướng Thái Lan Prayut Chan-O-Cha tại lễ khai mạc Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN ở Bangkok ngày 31/7. Ảnh: AFP.

"Chúng tôi đã thảo luận về tình hình ở Biển Đông, trong đó các bộ trưởng bày tỏ lo ngại về việc cải tạo, các hoạt động và sự cố nghiêm trọng trong khu vực, làm xói mòn lòng tin, gia tăng căng thẳng và có thể làm suy yếu hòa bình, an ninh và ổn định trong khu vực", Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN lần thứ 52 tại Thái Lan ngày 31/7 đăng tuyên bố chung trên trang web của sự kiện.

Tuyên bố khẳng định tầm quan trọng của việc duy trì và thúc đẩy hòa bình, an ninh, ổn định, an toàn và tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông. ASEAN cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thực thi đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và tiến tới đạt được Bộ quy tắc ứng xử (COC).

ASEAN kêu gọi các bên tăng cường niềm tin lẫn nhau, tự kiềm chế, tránh các hành động có thể làm phức tạp thêm tình hình, theo đuổi giải quyết tranh chấp hòa bình theo luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển (UNCLOS), tránh làm phức tạp tình hình và leo thang căng thẳng ở Biển Đông.

Chuỗi các hội nghị ASEAN tại Thái Lan, nước giữ vai trò Chủ tịch ASEAN năm nay, được tổ chức từ ngày 29/7 đến ngày 3/8 với sự tham dự của đại diện hơn 30 nước. Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo và Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị cũng tới dự và dự kiến gặp nhau bên lề ngày 1/8.

Sau khi họp với các bộ trưởng ASEAN, ông Vương Nghị hôm nay nói rằng "các quốc gia ngoài khu vực không nên cố tình khuếch đại những khác biệt hoặc tranh chấp từ quá khứ", lợi dụng chúng để "gây mất lòng tin giữa Trung Quốc và các nước ASEAN". 

Mặc dù không đề cập trực tiếp, tuyên bố này được cho là nhằm vào Mỹ, bên đã tiến hành các hoạt động tự do hàng hải ở Biển Đông.

Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN diễn ra trong bối cảnh tình hình Biển Đông có diễn biến phức tạp, khi Trung Quốc triển khai nhóm tàu khảo sát Hải Dương 8 xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của Việt Nam. 

Bộ Ngoại giao đã nhiều lần lên tiếng phản đối, kiên quyết yêu cầu Trung Quốc chấm dứt ngay các hành vi vi phạm, rút toàn bộ tàu ra khỏi vùng biển Việt Nam.

Một nhóm thượng nghị sĩ Mỹ hôm 29/7 gửi thư cho Ngoại trưởng Pompeo, chỉ trích các hành vi của Trung Quốc ở vùng đặc quyền kinh tế các nước khác cũng như hoạt động cải tạo, quân sự hóa các thực thể nhân tạo trên Biển Đông. 

Họ thúc giục Ngoại trưởng Pompeo đảm bảo những hành vi gây hấn và bành trướng của Trung Quốc ở Biển Đông là ưu tiên hàng đầu trong các cuộc thảo luận tại Diễn đàn Khu vực ASEAN tại Bangkok.