Thủ tướng Anh vật vã giành lại quyền kiểm soát Brexit

Thủ tướng Anh Boris Johnson (trái) phát biểu cùng Thủ tướng Ireland Leo Varadkar tại Dublin ngày 9/9. Ảnh: Reuters

Trở lại làm việc với quốc hội khiến kỳ trăng mật ngắn ngủi vị thủ tướng mới sớm tan vỡ. Chỉ trong vòng 72 giờ nóng bỏng, ông Johnson đánh mất đa số ủng hộ trong quốc hội, chiến lược Brexit bị các nghị sĩ gạt bỏ; bị mất mặt khi em trai từ chức và thất bại khi thuyết phục quốc hội tổ chức bầu cử sớm.

Cơn bão còn kéo dài đến cuối tuần qua, khi bà Amber Rudd từ chức khỏi nội các để phản đối việc thủ tướng khai trừ 21 thành viên khỏi đảng Bảo thủ. Và nay, ông Johnson phải chiến đấu thêm một tuần khó khăn nữa.

Hôm qua, quốc hội Anh trở lại làm việc trong một tuần cao điểm cuối cùng với nhiều vấn đề cấp bách cần giải quyết.

Thủ tướng Johnson bắt đầu tuần này bằng chuyến thăm Dublin, nơi ông gặp người đồng cấp Ireland Leo Varadkar để nói về vấn đề biên giới sau Brexit. Nhà lãnh đạo Ireland nói với ông Johnson rằng Brexit không có thỏa thuận “sẽ gây ra rất nhiều gián đoạn cho Ireland”, CNN đưa tin.

Thủ tướng Anh nhắc lại rằng ông sẽ tiếp tục thúc đẩy để Brexit diễn ra vào tháng sau, dù có hay không có thỏa thuận.

Khi trở lại quốc hội, ông Johnson sẽ lại tiếp tục thúc đẩy để tổ chức bầu cử sớm. Trong khi ông Jeremy Corbyn, người dành suốt 2 năm qua để kêu gọi bầu cử, lần này lại cố ngăn chặn nó. Các cuộc thăm dò cho thấy ông Johnson có thể đánh bại lãnh đạo Công đảng đối lập nếu bầu cử diễn ra. 

Thủ tướng Anh hy vọng sau bầu cử sẽ có được một quốc hội ủng hộ Brexit để giúp ông kiểm soát được quá trình này.

Nhưng có vẻ ông Johnson không dễ nắm cơ hội đó. Ông cần 2/3 nghị sĩ ủng hộ bầu cử sớm, nhưng với tình hình hiện nay, chiến lược ngăn chặn của ông Corbyn dự kiến sẽ thắng thế.

Dự luật ngăn chặn Brexit không thỏa thuận vào ngày 31/10 dự kiến sẽ được Hoàng gia Anh chấp thuận để trở thành luật, buộc Thủ tướng phải xin gia hạn Brexit nếu ông không đạt được thỏa thuận nào trong vài tuần tới.

Đó là điều mà ông nói “thà chết dưới cống rãnh” chứ không bao giờ làm. Nhưng liệu ông có thể phá luật mà đưa nước Anh ra khỏi EU theo cách ông muốn?

“Tất nhiên chính phủ sẽ tuân thủ luật”, Bộ trưởng Tài chính Sajid Javid nói trên BBC hôm 8/9. Nhưng ông cũng khẳng định nước Anh sẽ rời EU vào ngày 31/10 và ông Johnson chắc chắn không xin gia hạn.

Có thể chính phủ có kế hoạch nào đó để làm được cả hai việc. Nhưng ông Johnson sẽ phải đối mặt với các nghị sĩ trong cùng đảng, trong quốc hội hay thậm chí cả tòa án nếu không tuân thủ luật. Trong tuần này, ông Johnson sẽ phải tiết lộ những bước đi tiếp theo.

Một khó khăn khác đến từ châu Âu. Ngoại trưởng Pháp cuối tuần qua đánh tín hiệu rằng Paris sẽ tiếp tục cứng rắn nếu Anh xin gia hạn, và trì hoãn Brexit là điều không thể trong tình hình hiện nay.