Sự tắc trách của 7 cựu cán bộ trong vụ án cháy chung cư ở Khương Hạ

Chiều nay, sau phần khai báo của Nghiêm Quang Minh, chủ chung cư mini ở Khương Hạ, 7 bị cáo là cựu cán bộ phường Khương Đình và quận Thanh Xuân trả lời xét hỏi của TAND Hà Nội về hành vi thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng trong vụ hỏa hoạn khiến 56 cư dân thiệt mạng.

Sai phạm của các bị cáo khởi nguồn từ năm 2015, khi ông Minh được cấp phép xây dựng trên diện tích 167 m2 nhưng đã xây tới 240 m2; giấy phép cho xây 6 tầng, 33 phòng nhưng đã xây thành 9 tầng, 45 phòng - vượt 3 tầng và 12 phòng, nhưng không bị xử phạt, cưỡng chế phá dỡ.

Cán bộ phân trần "không có chuyên môn, nhiều việc"

Tại tòa, bị cáo Chu Xuân Sơn, Phó chủ tịch UBND phường Khương Đình giai đoạn 2015-2020, khai có biết về hồ sơ xin xây dựng của ông Minh do đây là văn bản đầu tiên ký trong vai trò phó chủ tịch. Song ông Sơn phân trần khi đó mới nhận công tác, "chưa có kinh nghiệm về xây dựng, anh em trình thế nào bị cáo ký, chứ về bản chất quy mô xây dựng không nắm được".

"Phường Khương Đình khi đó rất phức tạp, cưỡng chế nhiều công trình, giải phóng mặt bằng gấp rút đồng thời 5 dự án trọng điểm trong đó có hai dự án ODA. Về việc đi địa bàn, bị cáo không được phân công làm việc đó, không có thời gian sâu sát từng ngóc ngách", cựu phó chủ tịch phường phân trần, giải thích "quá nhiều việc nên không thể sâu sát".

Về vi phạm của ông Minh khi xây chung cư mini sai mật độ, số tầng, số phòng, bị cáo Sơn nói "chỉ nắm được có vi phạm thôi chứ không rõ cụ thể vi phạm vì ký rất nhiều quyết định đình chỉ".

Hơn nữa, theo ông, thẩm quyền ký quyết định đình chỉ thi công thuộc về chủ tịch phường "nhưng là cấp dưới, giúp việc, chủ tịch giao nên ký". Ông sau đó "cũng không nắm bắt được chủ nhà Minh "có thực hiện quyết định đó không".

Theo lời khai sáng nay của chủ chung cư mini, sau khi có quyết định đình chỉ xây dựng, buộc phá dỡ tầng 7 và phần xây quá mật độ cho phép, ông đã không thực hiện. Nhiều tháng sau không có ai nhắc nhở gì, ông Minh tiếp tục xây tiếp thêm 3 tầng, khai "không phải đưa tiền cho ai" để được làm ngơ các sai phạm này.

Về việc "cưỡng chế nửa vời" này, ông Sơn khai không được chủ tịch phường giao nhiệm vụ gì, chưa từng tổ chức họp giao nhiệm vụ xây dựng phương án cưỡng chế.

Trong suốt 2 tháng quyết định tháo dỡ đó chưa được thực hiện, ông Sơn cùng các cán bộ thanh tra ở phường có xin ý kiến chỉ đạo của chủ tịch nhưng "thực sự chưa có hướng dẫn, chỉ đạo gì cụ thể".

Phân trần về việc "vừa lên chức, trình độ chuyên môn chưa có", ông Sơn nói khi đó vừa làm vừa học chứ không có chuyên môn xây dựng, nhìn nhận đó là hạn chế của bản thân.

Về phía quận Thanh Xuân, bị cáo Trần Trọng Khang, Đội trưởng Thanh tra Xây dựng quận giai đoạn 2013-2016, khai "không biết, không thấy phường báo cáo", chỉ khi xây đến tầng 7, có sai phạm mới được báo cáo.

Trước lời khai này, chủ tọa nhắc ông Khang "khai thế không thực tiễn đâu". Theo HĐXX, thực tế là khi xây dựng, cán bộ phường, quận phải đi kiểm tra liên tục, "có phải tự nhiên người ta xây dựng được đâu, nói thế chưa đúng". Song ông Khang không nói gì.

Theo cáo buộc, nhận được báo cáo của phường về việc mới dỡ tầng 7 chứ chưa giải quyết mật độ xây dựng sai, ông Khang "không có động thái gì". Giải thích tại phiên tòa hôm nay, cựu cán bộ này nói khi đó "rất nhiều việc" nhưng lập tức bị chủ tọa ngắt lời, yêu cầu "dừng việc trình bày khó khăn".

"Ai chả nhiều việc, nhưng vấn đề bị cáo nhận thức nhiệm vụ của mình là gì, sai ở vấn đề gì? Người ta xây đến tầng 9 có biết không?", chủ tọa truy vấn.

Ông Khang thừa nhận: "Tin tưởng anh em dưới phường nên không hỏi han gì nữa".

"Làm ngơ từ lúc xây móng nhà"

Bị cáo Nguyễn Đình Quân, cựu tổ trưởng Thanh tra Xây dựng phường, nhận là người được ông Sơn trực tiếp giao nhiệm vụ đi địa bàn và báo cáo các sai phạm xây dựng.

Suốt quá trình chung cư mini của ông Minh xây trái phép, ông Quân xuống kiểm tra một lần khi đào móng.

"Đi kiểm tra về thấy sai phạm không báo cáo gì à? Bị cáo có hiểu cái nhà được cấp phép xây 100% mật độ sẽ có cái móng nhà khác với công trình chỉ được xây dựng 70% không? Chúng tôi không có chuyên môn xây dựng chúng tôi còn biết, bị cáo đi tận nơi kiểm tra từ lúc đào móng, phải phát hiện ngay cái sự manh nha sai phạm, đây là lơ là tắc trách của cơ quan quản lý xây dựng. Làm ngơ từ cái móng nhà đấy", chủ tọa phân tích.

Ông Quân sau đó khai, khi gia chủ xây đến tầng 7, phát hiện sai phạm đã lập tức lập hồ sơ báo cáo phường, quận. Ông Minh nộp phạt hành chính 15 triệu đồng và quận Thanh Xuân có quyết định tháo dỡ phần sai phạm, giao phường Khương Đình thực hiện phối hợp phường thực hiện, trong đó có bị cáo Quân.

Tại tòa chiều nay, ông Quân khẳng định "không có trách nhiệm" xây dựng phương án cưỡng chế công trình nên không làm. "Ủy ban phường phải xây dựng kế hoạch, sau đó phân công cho bị cáo ở vị trí vai trò nào thì bị cáo làm việc đó".

Ông Quân khai có báo cáo lãnh đạo phường về việc ông Minh chỉ tháo dỡ tầng 7 mà không phá dỡ phần xây sai mật độ, nhưng lãnh đạo "không có chỉ đạo gì thêm".

Không đến hiện trường vẫn ký biên bản cưỡng chế công trình

Là một trong ba cán bộ phường được giao nhiệm vụ chứng kiến việc cưỡng chế phá dỡ công trình khi đó, bị cáo Nguyễn Thị Kim Trang, cựu cán bộ địa chính - xây dựng phường Khương Đình, khai "không trực tiếp lên chứng kiến việc phá dỡ, vẫn ký biên bản".

"Chủ tịch phường nói rất rõ: 'Vì em không có chuyên môn nên anh sẽ giao cho Tùng, em chỉ cần làm giúp anh mỗi cái việc đánh máy quyết định cưỡng chế thôi'. Tất cả quyết định, phân công công việc đồng chí chủ tịch đều giao bằng miệng, không có văn bản", bà Trang khai.

Khi đến chứng kiến việc phá dỡ, bị cáo này nói: "Định lên thì anh Tùng (bị cáo Phạm Thanh Tùng) bảo ở đây đang làm, nguy hiểm lắm em đừng lên, khi về báo cáo thì chủ tịch cũng bảo 'phá dỡ chắc phải mấy ngày có khi cả tuần'". Bà Trang cho rằng sau hôm đó chủ tịch không bảo bà không đến nữa nên cũng không biết công trình này cụ thể sai phạm ra sao.

"Không biết sao lại ký biên bản làm gì? Vừa nói là đánh máy quyết định đình chỉ thi công cưỡng chế phá dỡ, trong đó có 2 phần là tầng 7 xây trái phép và mật độ, thế phải biết chứ?", chủ tọa truy vấn.

Bà Trang đáp "đánh máy xong thì trình chủ tịch luôn" nên không để ý.

"Thế là bị cáo bị oan à, có oan không?", chủ tọa hỏi. Bà Trang đáp "không oan" và thừa nhận trách nhiệm.

Người ký biên bản cùng bà Trang hôm đó là bị cáo Tùng, cũng "không đến chứng kiến" việc phá dỡ. Tại phiên tòa hôm nay, ông nói có được giao nhiệm vụ theo hai văn bản hồi cuối tháng 8/2015, nhưng đến tháng 9 mới chính thức nhận việc là nhân viên hợp đồng phụ trách lĩnh vực môi trường đô thị nên "không biết, không nhận được" văn bản giao việc.

"Tức là bị cáo không có trách nhiệm gì trong này à? Bị cáo không chứng kiến việc tháo dỡ công trình đâu, có trèo lên đâu mà biết người ta sai phạm với tháo dỡ những gì, nếu trèo lên biết nó sai thế nhưng chưa khắc phục hết, về báo cáo và kiến nghị thì nó đã khác", chủ tọa phân tích.

Bị cáo Tùng cúi đầu xin lỗi, xin được các bị hại thông cảm.

Trong giai đoạn vận hành, chung cư mini nhiều lần bị nhắc nhở, đôn đốc vấn đề mất an toàn phòng chữa cháy. Phụ trách vấn đề này, cựu phó công an phường Nguyễn Tuấn Anh và cựu phó chủ tịch phường Nguyễn Tần Anh, khi đó phụ trách lĩnh vực phòng cháy chữa cháy đều cho hay "liên tục tuyên truyền" nhưng cư dân và chủ nhà không có chuyển biến.

Hai người này bị cáo buộc không báo cáo, đề xuất tháo gỡ vấn đề khi chủ chung cư và cư dân không chấp hành quy định, cáo trạng nêu.

Ông Vũ Quang Trung, Chủ tịch phường Khương Đình khi đó, bị xác định có hành vi thiếu trách nhiệm trong công việc liên quan. Song VKS xét thấy "việc thiếu trách nhiệm có giới hạn" nên không xem xét xử lý hình sự. Ông Trung đã bị xử lý kỷ luật Đảng và chính quyền theo quy định.

Ngày mai, phiên tòa tiếp tục làm việc.