Sẽ rút giấy phép dự án thủy điện không tuân thủ quy định

Thủy điện Sơn La. (Minh họa: Báo Xây dựng).

Văn phòng Bộ Công Thương thông tin, tại hội thảo, Bộ trưởng Bộ Công Thương, Trần Tuấn Anh cũng nhận định các hồ đập thủy điện đang tiềm ẩn nguy cơ cho vùng hạ du nếu các thủy điện vận hành không an toàn. Do vậy, việc thẳng thắn nhìn nhận những tồn tại để có biện pháp xử lý, khắc phục, nhằm quản lý thủy điện tốt hơn, phát huy những thế mạnh, đồng thời hạn chế thấp nhất những thiệt hại trong tương lai là việc làm cần thiết và cấp bách.

Theo đó, công tác quản lý và vận hành các hồ chứa thuỷ điện còn nhiều vấn đề cần giải quyết từ khâu đầu tư xây dựng, vận hành, khai thác, quản lý gây bức xúc cho xã hội. Cụ thể, năng lực quản lý chuyên môn ở một số địa phương còn hạn chế, thiếu kinh nghiệm. Không ít chủ đầu tư, dự án không đủ năng lực, chưa chấp hành các quy định của pháp luật, đặc biệt là vấn đề liên quan đến bảo vệ môi trường. Do vậy, đã đến lúc cần phải siết chặt các quy trình quản lý, vận hành nhằm đảm bảo các thủy điện hoạt động an toàn, hiệu quả, giảm thiểu những rủi ro thiệt hại có thể xảy ra cho người dân.

Thực tế thời gian qua, cả nước đã xảy ra một số sự cố trong quá trình xây dựng hoặc mới đưa vào sử dụng (Đăk Mek tỉnh Kon Tum, Đakrông 3 tỉnh Quảng Trị, Sông Bung 2 tỉnh Quảng Nam, Ia Krel 2 tỉnh Gia Lai), vận hành hồ chứa thủy điện trong mùa mưa lũ (Hố Hô tỉnh Hà Tĩnh).

Trong bối cảnh biến đổi của khí hậu, cực đoan của thời tiết; áp lực tiến độ, chủ quan của con người, hạn chế về nhận dạng rủi ro trong sản xuất, một số quy định về quản lý và kỹ thuật đã trở nên kém hiệu quả và không còn phù hợp.

Trước mắt, Bộ Công Thương sẽ chủ động đề xuất với Bộ Tài nguyên và Môi trường thành lập nhóm công tác liên bộ làm việc cụ thể với các địa phương có thủy điện lớn, số lượng thủy điện nhiều để thống nhất các biện pháp cụ thể cũng như phân cấp trách nhiệm rõ ràng cho từng đơn vị cụ thể ở địa phương. Đặc biệt là vai trò, trách nhiệm của lãnh đạo các địa phương trong việc đôn đốc kiểm tra việc chấp hành pháp luật, quy trình xả lũ của các đập thủy điện tại địa phương mình quản lý.

Bộ Công Thương cho biết sẽ chủ động xây dựng cơ chế phối hợp giữa các bộ, ban ngành, đơn vị liên quan trong việc kiểm tra hoạt động kiểm tra vận hành thủy điện trong phòng chống lũ lụt, thiên tại tại địa phương. Trong đó, có tính đến cơ chế giá linh hoạt, có tính đến cơ chế bù đắp chi phí để thủy điện đảm bảo tốt vai trò – điều tiết lũ và cung cấp điện hiệu quả.

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương sẽ phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường xây dựng cơ chế cụ thể cho hoạt động quan trắc, bảo vệ môi trường, khắc phục những tồn tại yếu kém trong thời gian qua. Đặc biệt, các hoạt động quan trắc, bảo vệ môi trường cũng sẽ được gắn với vai trò trách nhiệm cụ thể ở từng địa phương.

Đặc biệt, Bộ sẽ có chế tài xử lý mạnh đối với các vi phạm như rút giấy phép đối với các chủ dự án, thủy đập không tuân thủ quy định pháp luật.

Tại hội thảo, một số ý kiến cũng cho rằng ngoài việc vận hành phát điện lên hệ thống điện quốc gia, đóng vai trò quan trọng vào việc bảo đảm an ninh năng lượng. Các hồ chứa của công trình thủy điện với tổng dung tích khoảng 56 tỷ m3 chiếm 86% tổng dung tích hồ chứa trên địa bàn cả nước đã góp phần quan trọng vào việc cắt, giảm và làm chậm lũ cho hạ du góp phần vào việc làm giảm thiểu thiệt hại do lũ gây ra. Các hồ này cung cấp nước cho sinh hoạt, sản xuất trong mùa cạn góp phần vào việc bảo đảm an ninh lương thực; trật tự, an toàn xã hội tại khu vực hạ du hồ chứa.

Chính vì vậy, hiện tại và tương lai, thủy điện vẫn là một trong 3 nguồn năng lượng chính đáp ứng nhu cầu điện quốc gia, đặc biệt trong bối cánh sản lượng điện từ than, dầu mỏ đang cạn kiệt. Trên thế giới, thủy điện cũng đang chiếm khoảng 15-20% và chiếm tới 95% tổng sản lượng của năng lượng tái tạo.