Phế liệu tiếp tục 'đổ' về Việt Nam

Cục Giám sát quản lý về hải quan dự đoán trong năm 2019, phế liệu sẽ tiếp tục dịch chuyển mạnh vào Việt Nam. Chính phủ và các bộ ngành đang triển khai đồng bộ các biện pháp, vừa tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp có nhu cầu và đáp ứng các điều kiện, đồng thời kiểm soát chặt chẽ, phát hiện kịp thời, xử lý nghiêm minh các trường hợp vi phạm.

Container phế liệu tại cảng Hải Phòng Ảnh: Như Ý

Việt Nam đứng thứ 2 thế giới về nhập khẩu nhựa phế liệu

Theo Cục Giám sát quản lý về Hải quan (Tổng cục Hải quan), từ 1/1/2019, Trung Quốc tiếp tục bổ sung thêm 8 chủng loại phế liệu vào danh sách cấm nhập khẩu (tăng từ 24 chủng loại năm 2018 lên 32 chủng loại). Đáng chú ý, Malaysia đứng đầu danh sách nhập khẩu (NK) phế liệu nhựa trên thế giới, thế nhưng từ năm 2019 nước này cũng gần như cắt giảm hầu hết danh mục phế liệu được phép NK.

Cục Giám sát quản lý về Hải quan dự đoán, năm 2019 phế liệu sẽ tiếp tục dịch chuyển mạnh vào Việt Nam, có khả năng xuất hiện thủ đoạn buôn lậu qua đường bộ.

Qua đánh giá của các tổ chức kinh tế, môi trường trên thế giới, nếu năm 2017, Việt Nam là thị trường đứng thứ 4 thế giới về NK phế liệu nhựa (sau Trung Quốc, Malaysia). Tuy nhiên, đến năm 2018 sau khi Trung Quốc cấm NK 24 loại phế liệu thì Việt Nam đột ngột trở thành thị trường đứng thứ 2 thế giới về NK phế liệu nhựa, chỉ sau Malaysia.

Thống kê mới đây của Bộ Công Thương cũng cho thấy, 2 tháng đầu năm, cả nước nhập khẩu khoảng 525.000 tấn phế liệu sắt thép, trị giá khoảng 149 triệu USD.

Trước thực tế trên, Tổng cục Hải quan đang chủ động triển khai đồng bộ các biện pháp quản lý. Một mặt tạo thuận lợi cho doanh nghiệp đáp ứng các điều kiện NK được thông quan nhanh lô hàng đủ điều kiện phục vụ nhu cầu sản xuất, đồng thời kiểm soát chặt chẽ, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.

Đối với Cục Điều tra chống buôn lậu, ngoài việc tập trung xác minh, xử lý các trường hợp vị phạm, hiện nay, theo chỉ đạo của Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan, đơn vị đang tập trung xây dựng quy chế phối hợp liên ngành về quản lý NK phế liệu trình Thủ tướng Chính phủ ký ban hành.

Lượng phế liệu tiếp tục đổ về, trong khi số tồn đọng vẫn chưa được giải phóng hết, khiến hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa ở các cảng biển lớn gặp nhiều khó khăn. Trao đổi với PV Tiền Phong ngày 22/3, một lãnh đạo Cục Giám sát quản lý về Hải quan cho hay, hiện nay tại các cảng lớn của Việt Nam như Hải Phòng, Cát Lái, Thị Vải, Cái Mép vẫn còn tồn đọng khoảng 10.000 container hàng nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất. Trong đó, riêng tại Cục Hải quan TP.HCM còn khoảng 3.000 container, Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Cái Mép (Bà Rịa - Vũng Tàu) còn khoảng 1.400 container.

Thêm nhiều doanh nghiệp bị “sờ gáy”

Trong một diễn biến khác, Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) đang xác minh một số doanh nghiệp NK phế liệu có dấu hiệu vi phạm để kịp thời xử lý.

Mới nhất là trường hợp của Cty TNHH Thương mại dịch vụ xuất nhập khẩu Trung Thanh (Cty Trung Thanh- trụ sở tại Đồng Tháp). Công ty này được Sở Tài nguyên và Môi trường (Sở TN&MT) Đồng Tháp cấp 2 giấy chứng nhận đủ điều kiện NK phế liệu số 2010 ngày 31/12/2013; số 2221 ngày 19/12/2014 và một giấy xác nhận đủ điều kiện NK phế liệu số 557 ngày 11/3/2016. Trong đó, giấy chứng nhận số 2221 hết hạn vào ngày 19/12/2015 và giấy xác nhận 557 được ký vào 11/3/2016. Như vậy, từ 20/12/2015 đến 10/3/2016, Cty Trung Thanh không đủ điều kiện NK phế liệu. Song thực tế, trong thời gian này, một Phó Giám đốc Sở TN&MT Đồng Tháp vẫn ký một số văn bản thông báo về lô hàng phế liệu NK để công ty này sử dụng làm hồ sơ NK phế liệu.

Theo Cục Điều tra chống buôn lậu, quá trình điều tra, xác minh, đơn vị nhận thấy doanh nghiệp này đã ngừng hoạt động từ giữa năm 2016, do đó việc thu thập hồ sơ, tài liệu liên quan gặp nhiều khó khăn. Hiện nay, Cục Điều tra chống buôn lậu đang phối hợp với cơ quan chức năng tiếp tục xác minh trường hợp này.

Tại Đồng Nai, qua thanh tra hoạt động nhập khẩu phế liệu sử dụng làm nguyên liệu sản xuất trên địa bàn từ năm 2013 đến nay, Thanh tra tỉnh Đồng Nai đã phát hiện 3 DN có hành vi vi phạm quy định về quản lý và sử dụng phế liệu NK, với việc bán lại phế liệu cho tổ chức, cá nhân khác và sử dụng phế liệu NK không đúng địa chỉ theo giấy chứng nhận.

Trong số đó, Công ty TNHH P. đã bán trên 71 tấn phế liệu và mẩu vụn của plastics cho các tổ chức, cá nhân khác. Công ty CP Thép B.H cũng đã bán trên 226 tấn phế liệu thép cho một DN khác.

Ngoài ra, Cty VLXD Đ.N có hành vi sử dụng gần 1.846 tấn phế liệu xỉ hạt nhỏ NK không đúng địa chỉ theo giấy chứng nhận.

Trước những vi phạm trên, UBND tỉnh Đồng Nai đã có văn bản giao Sở TN&MT chủ trì, phối hợp với các đơn vị có liên quan xử lý hành vi vi phạm 3 DN.