Lafooco phát triển bền vững trong ngành điều

Năm 2016, ngành điều tiếp tục đóng góp 2,86 tỷ USD vào kim ngạnh xuất khẩu của cả nước, tăng 5,6% về lượng và tăng 18,4% về giá trị so với cùng kỳ 2015. Liên tiếp trong 11 năm vừa qua, Việt Nam là nước chế biến xuất khẩu điều lớn nhất thế giới, chiếm trên 50% lượng điều thô chế biến và 42% lượng điều nhân xuất khẩu toàn cầu.

Dù vậy, với nguồn nguyên liệu tự chủ trong nước thấp, chỉ chiếm 1/3 sản lượng khiến rủi ro về biến động giá nguyên liệu đầu vào trở nên đáng quan ngại.

Nhân dịp năm mới, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Duy Tuân, Tổng giám đốc CTCP Chế biến Hàng xuất khẩu Long An (Lafooco) để tìm hiểu về tình hình kinh doanh của công ty.

Tổng giám đốc Lafooco Nguyễn Duy Tuân

Nguyên liệu hạt điều luôn là một vấn đề đau đầu đối với doanh nghiệp chế biến điều như Lafooco, Lafooco đã có những giải pháp ứng phó gì để tránh lặp lại như năm 2012?

Năm 2012, Lafooco thời điểm đó chủ yếu hoạt động bán buôn. Ban lãnh đạo cũ đã quá chủ quan khi đánh cược với thị trường và gây ra tổn thất lớn cho công ty. Đó là một bài học rất lớn, và chúng tôi không thể để xảy ra lần thứ 2.

Hiện tại, chúng tôi đang sử dụng những hợp đồng phái sinh nhằm “hedging” giá nguyên liệu, giảm tối thiểu rủi ro do biến động nguyên liệu mang lại. Trong khi đó, rất nhiều doanh nghiệp ngành hạt điều khác vẫn đang đánh cược với thị trường hàng hóa, đó là nguyên nhân khiến cho hoạt động của ngành điều thường bấp bênh.

Sau khi Tập đoàn PAN tiếp quản Lafooco đã thay đổi toàn bộ mô hình quản trị và hoạt động kinh doanh. Biến Lafooco từ doanh nghiệp chuyên bán buôn trở thành doanh nghiệp chế biến sâu hạt điều gần như lớn nhất hiện nay. Bên cạnh đó, khi có nguồn lực của PAN hỗ trợ tăng năng suất lao động nhờ ứng dụng công nghệ, qua đó giảm được gần ½ nhân lực so với đội ngũ cồng kềnh trước đây.

Nhưng còn rủi ro về nguyên liệu nhập khẩu thì sao thư Ông? Hiện chúng ta sử dụng 30-35% nguyên liệu trong nước còn khoảng 65-70% là phải nhập khẩu. Do hạt điều nhập chủ yếu từ Châu Phi, nơi những quy tắc thương mại chưa được xem trọng thì rủi ro đối tác tự ý hủy đơn hàng vẫn là rất cao.

Thực tế đã có nhiều trường hợp doanh nghiệp bị thiệt hại nặng do đã ký hợp đồng với nhà nhập khẩu nhưng lại bị nhà cung cấp từ Châu Phi không cung cấp đúng hợp đồng. Đây là vấn đề mà chỉ một đơn vị nhập khẩu rất khó giải quyết. Thay vào đó, Hiệp hội ngành điều và các doanh nghiệp nhập khẩu lớn trong ngành cần phải ngồi lại để tìm giải pháp, thiết lập luật chơi mới để đảm bảo nghĩa vụ thực hiện hợp đồng của đối tác từ Châu Phi.

Còn nguồn hàng trong nước thì sao thưa Ông?

Dù chúng ta nhập khẩu nhiều nhưng thực tế thì hạt điều VN mới là tốt nhất. Chất lượng nhân điều của VN tốt nhất thế giới. Hàng VN có mùi thơm đặc trưng, có vị nhẹ, béo tự nhiên mà trên thế giới không thể nào có được. Ngoài ra, nguyên liệt thô không phải lênh đênh trên biển 2-3 tháng khiến chất lượng sụt giảm.

Do đó, hiện nay chúng tôi dùng 100% hàng VN để làm các sản phẩm chế biến sâu xuất khẩu đi các nước.Trong khi đó, đa phần hạt điều nhập khẩu chủ yếu được bán thô cho các đối tác nước ngoài dùng để chế biến các sản phẩm khác.

Ông đánh giá như thế nào về tiềm năng tăng trưởng của sản phẩm hạt điều ?

Tôi cho rằng hạt điều đang là một sản phẩm có tiêu thụ tăng trưởng tốt. Thị trường các nước đang rất chuộng hạt điều chế biến sâu của VN. Tuy nhiên, sản lượng điều trong nước vẫn rất thấp.

Do đó, tôi nghĩ rằng nếu VN tăng diện tích trồng điều sẽ có lợi cho cả doanh nghiệp chế biến và cả người nông dân. Vì cây điều rất phù hợp với thổ nhưỡng VN, dễ sống và dễ chăm sóc hơn các loại cây khác. Thậm chí, những khu vực vùng sâu vùng xa thiếu điều kiện chăm sóc, đất đai khó trồng những loại cây khác thì cây điều là lựa chọn hợp lý.

Để tăng diện tích trồng điều mới, tôi nghĩ rằng Hiệp hội Điều Việt Nam cần hợp tác với các cơ quan liên quan như Bộ nông nghiệp, các viện giống, thủy lợi…để tìm ra những giống mới giúp bà con nông dân cải thiện năng suất. Với giống tốt thì khoảng sau 4 năm có thể đạt sản lượng khoảng 3 tấn/hecta, tăng gấp đôi so với hiện nay.

Các công ty nhập khẩu từ Châu Âu và Mỹ họ có yêu cầu hạt điều phải truy xuất nguồn gốc không thưa Ông?

Hiện một số nhà mua hàng từ Châu Âu cũng đã có đề cập với chúng tôi về vấn đề này. Về cơ bản chúng ta hoàn toàn có thể truy xuất được bằng việc tách riêng từng lô mua hàng để truy xuất xứ. Bên cạnh đó hạt điều cũng sạch vì được bao bọc trong một lớp vỏ rất cứng và dày. Muốn lấy nhân điều bên trong thì phải tách vỏ bằng công đoạn rất phức tạp.

Kế hoạch năm 2016 của chúng tôi đưa ra trong vụ năm nay sẽ kết hợp cùng bà con nông dân trồng từ 200-500 hecta làm vùng nguyên liệu điều sạch để làm sản phẩm hạt điều organic.

Được biết sản phẩm hạt điều rang chiên Osca của Lafooco vừa mới lên kệ siêu thị tại Hồng Kông. Ngoài ra, sản phẩm của Lafooco đã đi được thị trường khác thưa Ông ?

Ngoài Hồng Kông thì Thị trường Trung Quốc cũng đang tiêu thụ lượng lớn hàng chê biến sâu của Lafooco. Trong năm 2016, chúng tôi cũng đã xuất khẩu khoảng 15-20 container hàng chế biến sâu vào thị trường Canada.

Ngoài ra, thị trường điều nhân của chúng tôi xuất khẩu chủ yếu vào Châu Âu và Mỹ (chiếm khoảng 70%). Thế nhưng từ trước đến nay, hàng chế biến sâu vẫn chưa xuất được vào thị trường Mỹ.

Hạt điều Lafooco lên kệ siêu thị tại Hồng Kông

Liệu Lafooco có thể tăng sản lượng chế biến sâu tại các thị trường Châu Âu với Mỹ ?

Về thị trường điều nhân thì chúng tôi hoàn toàn có thể tăng được sản lượng. Còn thị trường rang chiên thì khó hơn vì đây là những thị trường khó tính nhất. Tuy nhiên, tin tức mới nhất là sản phẩm chế biến sâu của chúng tôi vừa được hệ thống siêu thị Costco của Mỹ chấp nhận phân phối.

Do đó, năm 2017, mặt hàng chế biến sâu của chúng sẽ được phân phối tại hệ thống siệu thị này sau khi vượt qua đợt kiểm toán trách nhiệm xã hội (Social Audit) của một trong 3 Tập đoàn bán lẻ lớn nhất thế giới này.

Ngành điều đã có thêm 1 năm tăng trưởng, kết quả kinh doanh năm 2016 và kế hoạch năm 2017 của Lafooco như thế nào thưa Ông?

Năm 2016, sản lượng thấp hơn so với kế hoạch nhưng lợi nhuận thì đạt chỉ tiêu đề ra do giá bán hàng tăng. Ước tính đạt khoảng 850 tỷ đồng doanh thu thuần và 26 tỷ đồng lợi nhuận.

Năm 2017, kế hoạch kinh doanh dự kiến tăng trưởng nhẹ so với năm 2016, khoảng 950 tỷ đồng doanh thu và 27 tỷ đồng lợi nhuận. Có thể con số sẽ cao hơn nhưng do phụ thuộc vào giá nguyên liệu nên không thể đưa ra con số quá lạc quan.

Theo ông thì sự khác biệt của Lafooco với những doanh nghiệp khác trong ngành hạt điều là gì?

Lafooco là DN đầu tiên làm điều và có lịch sử gần 35 năm phát triển. Là một doanh nghiệp mà hầu hết các doanh nghiệp mua hàng trên thế giới đều biết đến thương hiệu Lafooco.

Ngoài ra, các nhà mua hàng trên thế giới họ đánh giá cao Lafooco bởi vì Lafooco là doanh nghiệp ngành điều duy nhất niêm yết trên sàn chứng khoán và được kiểm toán bởi E&Y, một trong 4 tổ chức kiểm toán uy tín nhất thế giới.

Đối với 1 doanh nghiệp tư nhân, chúng tôi mong muốn nhìn thấy những điểm rủi ro tiềm ẩn nằm ở đâu. Do đó, chúng tôi muốn những tổ chức kiểm toán tốt nhất để nhìn ra vấn đề. Để doanh nghiệp phát triển bền vững, Lafooco cả thay đổi các quy chuẩn quản lý để hướng đến minh bạch hóa hoàn toàn. Thậm chí, khi kiểm kê tồn kho định kỳ cũng có sự chứng nhận của tổ chức kiểm toán bên cạnh kiểm toán nội bộ.

Một điểm nữa là Lafooco chưa bao giờ vi phạm hợp đồng. Khi đã ký với khách hàng thì dù lỗ chúng tôi cũng phải giao hàng đúng như những gì đã ký kết.

Ông có thể chia sẻ về chiến lược phát triển của Lafooco trong thời gian tới?

Chúng tôi là thành viên của Tập đoàn PAN, do đó không thể đi ngoài mục tiêu phát triển bền vững. Từ chất lượng sản phẩm cho đến chính sách đối với người lao động, hỗ trợ nông dân…

Vừa qua, chúng tôi đã vượt qua được kiểm toán trách nhiệm xã hội (Social Audit) của Tập đoàn Costco, điều đó nói lên rằng chính sách đối với người lao động gần như là tốt nhất trong các doanh nghiệp ngành điều tại Việt Nam.

Trong 1-2 năm tới, chúng tôi sẽ cho ra đời những sản phẩm được phối trộn nhiều loại hạt khác nhau. Riêng hạt điều thì ngoại trừ hạt điều ngoài những vị truyền thống như muối, không muối hay wasabi thì sắp tới chúng tôi sẽ cho ra đời những sản phẩm hạt khác. Đặc biệt, là sản phẩm Organic điều truy xuất từ vùng nguyên liệu.

Xin cám ơn Ông!