Hai phương án phân vùng hạn chế xe máy ở Hà Nội

Sáng 25/10, Sở Giao thông Vận tải Hà Nội tổ chức hội thảo lấy ý kiến chuyên gia về đề án "Phân vùng hạn chế xe máy, năng lực phục vụ của hệ thống vận tải công cộng tiến tới dừng hoạt động xe máy ở các quận vào năm 2030".

Ông Phạm Anh Tuấn, đại diện Viện chiến lược phát triển giao thông (Bộ Giao thông Vận tải) cho biết trong giai đoạn 2011 - 2018, số lượng xe máy tăng 6,7%, tỷ lệ sở hữu xe máy hiện là 760 xe/1.000 dân.

Ông Phạm Anh Tuấn, đại diện Viện chiến lược và phát triển giao thông. Ảnh: Gia Chính

"Nếu xét cùng yếu tố lưu thông trên mặt đường, cùng một lượng người chuyên chở thì diện tích chiếm dụng của xe máy gấp 6,8 lần xe buýt", ông Tuấn nói. Ông cho rằng việc tổ chức giao thông "bình đẳng" giữa tất cả phương tiện là không hợp lý, tất yếu dẫn đến tình trạng ùn tắc giao thông.

Từ thực trạng trên, Viện Chiến lược phát triển giao thông đưa ra hai phương án hạn chế xe máy theo ranh giới hành chính giữa các quận và phương án theo vành đai giao thông.

Phương án hạn chế xe máy theo quận sẽ được tiến hành ở 12 quận nội thành và 5 huyện chuẩn bị lên quận gồm: Gia Lâm, Đông Anh, Hoài Đức, Thanh Trì, Đan Phượng từ nay 2030. Tổng dân số bị ảnh hưởng là 4,74 triệu (chiếm 52% dân số toàn thành phố).

Tuy nhiên, phương án này được cho có nhiều hạn chế, như: công tác tổ chức giao thông sẽ khó khăn, vì không có vành đai kỹ thuật đảm bảo đủ điều kiện; đồng thời khó khăn trong việc xây dựng bãi đỗ xe, điểm trung chuyển để kết nối.

TP Hà Nội hiện có 6 triệu xe máy. Ảnh: Ngọc Thành

Về phương án hạn chế xe máy theo vành đai, Viện Chiến lược giao thông cho hay đang được nhiều nơi áp dụng như ở Singapore, London (Anh), Quảng Châu (Trung Quốc)... Trong 5 vành đai được Hà Nội xây dựng đến năm 2030, vành đai 3 đạt đầy đủ các chỉ tiêu để áp dụng chính sách hạn chế xe máy.

"Đây là vành đai khép kín, mặt cắt ngang rộng, quy mô 8-10 làn xe, trên tuyến có một số đoạn hình thành cao tốc đô thị đảm bảo khả năng phân luồng lưu thông", ông Tuấn nói. Ông phân tích thêm, vành đai 3 với quỹ đất dự phòng lớn thuận tiện xây dựng điểm đỗ xe, điểm trung chuyển, trạm dừng nghỉ hơn vành đai 2 vốn đã chật chội.

Theo đại diện Viện Chiến lược phát triển giao thông, Hà Nội chỉ nên dừng hoạt động xe máy khi hệ thống vận tải công cộng đáp ứng được ít nhất 60,5% đi lại của người dân.

Việc cấm xe máy được đề xuất thực hiện theo giờ và theo ngày trong tuần theo tuyến đường lựa chọn. Ngoài ra, Hà Nội có thể cấm xe máy dựa vào việc tổ chức các không gian đi bộ; các khu vực khác chỉ nên cấm trong khung 6h-22h mỗi ngày và phải được thay thế bằng phương tiện công cộng.

"Để đảm bảo điều này thì đến 2030 Hà Nội cần có 8 tuyến đường sắt đô thị, 200 tuyến buýt, 35.000 taxi, hơn 50.000 xe hợp đồng, khoảng 20 tuyến buýt mini và 10.000 xe đạp công cộng", ông Tuấn nói.

GS.TS Vũ Thị Vinh phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Gia Chính

GS.TS Vũ Thị Vinh, nguyên Tổng thư ký hiệp hội các đô thị Việt Nam dẫn ví dụ thành phố Quảng Châu (Trung Quốc) để cho rằng, Hà Nội cần tiến hành hạn chế xe máy theo từng bước, không nóng vội để tránh gây xáo trộn xã hội.

"Trong 16 năm, thành phố Quảng Châu đã tuyên truyền để người dân đồng thuận sau đó giới hạn xe đăng ký mới, tiếp theo là cấm xe máy đi vào một số tuyến phố, cấm xe ngoại tỉnh và cuối cùng cấm toàn bộ xe máy vào thành phố, tiêu hủy xe cũ", bà Vinh thông tin.

Bên cạnh giải pháp lâu dài, bà Vinh cho rằng khu vực phía Tây Hà Nội đang xây dựng các đô thị dày đặc và cũng là tâm điểm của tình trạng ùn tắc nên "cần triển khai hạn chế ngay hai tuyến Nguyễn Trãi, Tố Hữu - Lê Văn Lương".

Ông Vũ Văn Viện, Giám đốc Sở Giao thông Vận tải Hà Nội nhận định, theo tốc độ phát triển đến năm 2030 thì phạm vi hạn chế sẽ tới đường vành đai 3,5, vành đai 4. "Cần phải xây dựng hệ thống vận tải công cộng để 80% người dân tiếp cận được và điểm trung chuyển không quá 500 m", ông Viện nói.