Gỡ mối lo tăng giá thuê đất cho doanh nghiệp

Giá đất thị trường tăng rõ rệt khiến các doanh nghiệp lao đao.

Sau thời kỳ bong bóng bất động sản 2010 - 2012, thị trường đã dần phục hồi và phát triển, tuy nhiên việc giá đất thị trường tăng rõ rệt đã khiến cho các doanh nghiệp lao đao.

Không tính giá đất theo giá thị trường

Tại TP.HCM, trước năm 2006 nguyên tắc thực hiện tính tiền thuê đất dựa theo bảng giá đất công bố hàng năm của UBND tỉnh, thành phố. Tuy nhiên, theo thực tế giá đất công bố của UBND TP tại thời điểm ấy chỉ bằng 30% giá thị trường.

Ngày 1/7/2014, Luật Đất đai sửa đổi được đi vào thực thi, giá thuê đất được quyết định bởi giá thị trường nhằm hướng đến sự công bằng cho các doanh nghiệp và đảm bảo các đơn vị phải sử dụng tốt nguồn lực đất đai, tiết kiệm, gắn với sự chuyển đổi của nền kinh tế. Đồng thời, việc áp dụng tính tiền thuê đất theo giá thị trường cũng để tránh tình trạng các sản phẩm của Việt Nam bị áp thuế chống bán phá giá tại các thị trường xuất khẩu.

Tuy nhiên, việc này kéo theo hệ lụy nhiều doanh nghiệp bỗng nhiên bị truy thu tiền thuê đất của vài năm trước trong một lúc khiến cho doanh nghiệp không thể xoay sở. Thậm chí như một công ty con của Tổng công ty Nông nghiệp Sài Gòn đã bị truy thu 90 tỷ đồng tiền thuê đất từ năm 2006 đến 2014 trong khi vốn của Công ty chỉ có 60 tỷ đồng.

Ông Nguyễn Quốc Chiến - Trưởng ban Vật giá Sở Tài chính thừa nhận tiền thuê đất của doanh nghiệp hiện quá cao, thời điểm đưa ra chính sách tăng tiền thuê đất là chưa phù hợp. Nguyên nhân là do năm 2010, thị trường bất động sản đóng băng, giá đất giảm chỉ còn bằng 1/4 trước đó. Nhiều doanh nghiệp có diện tích thuê lớn, kinh tế khó khăn nên việc tăng giá thuê đất đã gây sốc cho các doanh nghiệp.

Theo đó, Sở Tài chính đã kiến nghị với Bộ Tài chính cho phép TP.HCM không tính giá đất theo giá thị trường mà xây dựng hệ số xác định tiền thuê đất bằng 2 lần bảng giá đất của thành phố đưa ra nhằm giảm áp lực về tiền thuê đất cho doanh nghiệp.

Cần lộ trình tăng giá thuê phù hợp

Mặc dù cục thuế đã có các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp trong việc giảm gánh nặng tăng giá thuê đất, tuy nhiên theo bà Lê Thị Tám - Phó Cục trưởng Cục Thuế TP.HCM, Nhà nước cần có lộ trình cho việc tăng giá thuê đất, tạo đầu mối kí hợp đồng, tính giá thu thuế… phù hợp cho từng loại đất cho thuê.

Ông Bùi Sỹ Dũng - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Tổng cục Quản lý đất đai, Bộ Tài nguyên Môi trường cho rằng cần phải xem xét kỹ lý do vì sao doanh nghiệp phản ánh về giá thuê đất tăng cao đột biến như vậy.

Nếu nguyên nhân do địa phương áp giá chưa đúng thì cần tính lại cho doanh nghiệp, nhưng cũng không loại trừ khả năng trước đây tính chưa đúng, giờ tính đúng thì giá bị “đội” lên khiến doanh nghiệp “sốc”. Tỉnh và doanh nghiệp cần nhiều cuộc đối thoại nhằm xem xét, tìm cách tháo gỡ vướng mắc này, giúp doanh nghiệp yên tâm tiếp tục đầu tư, kinh doanh, phát triển.

Theo các chuyên gia, Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ tiền thuê đất cho các doanh nghiệp. Cụ thể, tiền thuê đất ổn định trong thời gian tối thiểu 5 năm với mức điều chỉnh mỗi lần không quá 15%.

Ngoài ra, các doanh nghiệp cho rằng việc nhiều địa phương vận dụng không rõ ràng khái niệm “giá thị trường” cũng có thể là kẽ hở cho tham nhũng, dẫn đến chuyện “làm giá” thuê đất giữa cán bộ thẩm định và doanh nghiệp, chưa nói đến chi phí hành chính tăng cao.