Giảm đầu mối nhưng thực chất lại tăng số Cục, Vụ thuộc Bộ
Mặc dù không tăng số lượng các bộ, cơ quan ngang bộ nhưng tổ chức bộ máy bên trong Bộ, cơ quan ngang Bộ lại có xu hướng tăng. Việc nâng cấp vụ lên Cục diễn ra nhanh ở nhiều bộ. Đây là nhận định được đưa ra tại phiên họp lần thứ 3 của Đoàn giám sát về việc thực hiện chính sách pháp luật về cải cách tổ chức bộ máy hành chính Nhà nước giai đoạn 2011-2016 diễn ra sáng 7/8 tại Nhà Quốc hội. Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu - Trưởng đoàn giám sát chủ trì phiên họp.
 Phiên họp lần thứ 3 của Đoàn giám sát việc thực hiện chính sách pháp luật về cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước. |
Báo cáo của Đoàn giám sát tại phiên họp cho thấy, từ năm 2007 đến nay, cơ cấu tổ chức của Chính phủ đã được sắp xếp theo hướng thu gọn đầu mối, gồm 18 bộ và 4 cơ quan ngang Bộ, 8 cơ quan thuộc Chính phủ. Hệ thống các đơn vị sự nghiệp công lập từng bước được sắp xếp giảm dần đầu mối, bước đầu triển khai thực hiện cơ chế tự chủ ở một số lĩnh vực.
Tuy nhiên, qua giám sát cũng cho thấy một thực tế là tổ chức bộ máy bên trong Bộ, cơ quan ngang Bộ còn cồng kềnh, nhiều tầng nấc trung gian, số đầu mối đơn vị hành chính tăng lên. Xu hướng nâng cấp vụ lên cục diễn ra nhanh ở nhiều Bộ. Từ năm 2011 đến 2016 có đến 29 Cục được thành lập. Việc tăng số Cục trong Bộ đã dẫn đến tổ chức thêm nhiều đơn vị cấp phòng trong Cục, trong 5 năm tăng 180 đơn vị. Không những tăng tổ chức bộ máy mà việc tăng Cục còn dẫn đến tăng biên chế, chi phí hành chính trong khi chức năng, nhiệm vụ không thay đổi.
Nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý cho rằng: “Ta tổ chức theo nguyên tắc, theo phương châm bộ quản lý đa ngành, đa lĩnh vực. Nhưng trong đó lại có rất nhiều cơ cấu Bộ trong Bộ. Hiện nay tổ chức bộ máy nhà nước ta không rõ. Chủ trương của Đảng thì phân biệt, tách quản lý Nhà nước với sản xuất kinh doanh. Nhưng thực tế hiện nay ở nhiều Bộ đang lẫn lộn chuyện này. Bộ máy Nhà nước chúng ta hiện nay ngoài cồng kềnh theo tôi còn rất rườm rà, cả về tổ chức, về thủ tục và cả về các hoạt động”.
Theo Tiến sĩ Đinh Duy Hòa, chuyên gia Bộ Nội vụ, cải cách tổ chức bộ máy hành chính thời gian qua còn nhiều hạn chế là do không được thực hiện trên nền tảng khoa học. Suốt một thời gian dài, các Bộ, ngành lớn sáp nhập vào, không có các Tổng cục trong Bộ. Tuy nhiên, 7-8 năm trở lại đây, lại xuất hiện câu chuyện lập các Tổng cục, Cục trong Bộ.
Ông Đinh Duy Hòa đề nghị, sau giám sát, cần kiến nghị Chính phủ nghiên cứu xây dựng Nghị định về Vụ, Cục, Tổng cục theo hướng có tiêu chí cụ thể mới được thành lập, tránh tình trạng nâng cấp quá nhiều như thời gian qua.
“Từ thực tiễn báo cáo đã nêu rõ câu chuyện mô hình tổ chức Vụ, Cục, Phòng, Tổng cục, tiêu chí vẫn còn là vấn đề lớn, chưa rõ. Như vậy những mô hình, những đơn vị tổ chức hành chính này phải được quy định thống nhất trong cơ quan Chính phủ. Các quy định này phải đưa vào trong văn bản nếu không với tình trạng hiện nay nó vẫn tiếp tục phình to”.
