Thị trường gạo đã bị ảnh hưởng bởi các hạn chế từ nhà xuất khẩu hàng đầu Ấn Độ. Ngoài ra, thời tiết khô hạn do El Niño có thể khiến tình hình càng trở nên hỗn loạn hơn.
Một đại lý có trụ sở tại Mumbai cho hay thuế xuất khẩu đã khiến gạo Ấn Độ trở nên đắt đỏ và hạn chế sức mua. Vì vậy, một số khách hàng đang hy vọng chính phủ sẽ không áp thuế tiếp sau ngày 15/10.
Việc dỡ bỏ giới hạn giá diễn ra ngay trước khi bắt đầu mùa thu hoạch lúa. Vài ngày trước đó, chính phủ tuyên bố sẽ hỗ trợ tài chính trị giá 12,7 tỷ peso cho nông dân trồng lúa để giúp họ giải quyết thiệt hại do thời tiết khô hạn và chi phí sản xuất tăng cao.
Thủ tướng Malaysia ông Anwar Ibrahim cảnh báo việc tích trữ gạo trong bối cảnh giá tăng cao sẽ bị coi là vi phạm pháp luật. Điều đó có nghĩa là chủ siêu thị hoặc nhà máy xay xát gạo bị phát hiện tích trữ gạo cũng có thể bị kết án.
Một số doanh nghiệp lo ngại động thái áp giá trần đối với gạo của Philippines có thể khiến các nhà nhập khẩu nước này huỷ hợp đồng vì thua lỗ. Tuy nhiên, số khác lại cho rằng mức độ ảnh hưởng không quá lớn do nhu cầu của Philippines cao trong khi tồn kho trên thế giới không còn nhiều.
Hiệp hội Lương thực Việt Nam cho rằng cần bổ sung cơ chế quy định giá sàn xuất khẩu gạo nhằm đảm bảo hiệu quả cho nông dân sản xuất lúa, đồng thời đảm bảo sự cạnh tranh lành mạnh giữa thương nhân.
Trong 8 tháng đầu năm, Việt Nam xuất khẩu gần 5,9 triệu tấn gạo, tăng 23% so với cùng kỳ năm ngoái. Con số này vượt so với đối thủ trực tiếp là Thái Lan với 5,3 triệu tấn.
GS. TS Võ Tòng Xuân cho rằng nguồn cung gạo thế giới giảm trong khi nhu cầu vẫn cao thì giá có thể lên đến 1.000 USD/tấn. Tuy nhiên thời điểm này nhiều doanh nghiệp không dám ký thêm đơn hàng mới vì lo ngại thu mua nguyên liệu giá cao, rủi ro trượt giá.
Lệnh áp thuế 20% đối với gạo đồ xuất khẩu của Ấn Độ đã khiến người mua và người bán hoãn các chuyến hàng khoảng 500.000 tấn đến sau thời điểm 15/10 để tránh phải trả thuế.
Hiện tượng thời tiết El Niño năm nay dự kiến sẽ làm tăng thêm những ảnh hưởng lên giá lương thực toàn cầu do lệnh cấm xuất khẩu gạo của Ấn Độ và việc Nga rút khỏi thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen, có khả năng gây ra lạm phát ở các thị trường mới nổi.
Xuất khẩu nhiều mặt hàng gạo của Ấn Độ ghi nhận xu hướng tăng trưởng mạnh trong bối cảnh nhu cầu thế giới cao do lo ngại đứt gãy chuỗi cung ứng lương thực do ảnh hưởng bởi căng thẳng Nga - Ukraine và hiệu ứng thời tiết cực đoan El Nino.
Ấn Độ chính thức công bố áp dụng mức thuế xuất khẩu 20% đối với mặt hàng gạo đồ. Lệnh cấm có hiệu lực ngay lập tức (đêm 25/8 giờ địa phương) và dự kiến kéo dài đến ngày 15/10/2023.