Đề xuất lao động chưa về hưu nhận BHXH một lần ở mức thấp hơn quy định

Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội vừa công bố lấy ý kiến về dự thảo tờ trình về Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi).

Dự thảo đặt mục tiêu mở rộng độ bao phủ của chính sách này, trong đó có khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng để hưởng lương hưu, không hưởng bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần. 

Do đó, Bộ đề xuất điều chỉnh quy định điều kiện hưởng BHXH một lần theo hướng có lộ trình, tiến tới chỉ giải quyết đối với người lao động khi đã hết tuổi làm việc nhưng không đủ điều kiện hưởng lương hưu, không có nhu cầu đóng tiếp; ngoại trừ trường hợp ra nước ngoài định cư hợp pháp, mắc bệnh hiểm nghèo. Người chưa hết tuổi lao động muốn nhận BHXH một lần thì mức hưởng thấp hơn quy định hiện nay.

Theo Bộ, điều kiện hưởng BHXH một lần khá dễ dàng. Sau một năm không làm việc, không tham gia BHXH là người lao động có thể hưởng BHXH một lần với mức hưởng bằng 1,5 tháng lương cho mỗi năm tham gia BHXH trước năm 2014 và 2 tháng lương cho mỗi năm tham gia sau đó. 

Cùng với việc phải chờ đợi quá lâu để nhận lương hưu sẽ khiến người lao động dễ chọn nhận BHXH một lần, nhằm đáp ứng các nhu cầu trước mắt. Người lựa chọn chính sách trên thường có số năm đóng thấp, dưới 15 năm.

Thống kê đến cuối năm 2020, mới có hơn 33% số người trong độ tuổi lao động tham gia BHXH, nên Bộ đánh giá "mục tiêu đến năm 2030 đạt 60% số người trong độ tuổi lao động tham gia BHXH thực sự là một thử thách nếu không có giải pháp căn bản về chính sách".

Ngoài ra, Bộ cũng đặt ra vấn đề tồn tại hiện nay là số lượng hưởng BHXH một lần tăng nhanh chóng dẫn tới độ bao phủ BHXH tăng chậm.

Trong giai đoạn 2012 - 2020, mỗi năm bình quân có khoảng 700.000 người hưởng BHXH một lần dẫn đến số người tham gia BHXH tăng thêm chỉ là gần 600.000 người; tức là cứ có 2 người mới tham gia vào BHXH thì có 1 người rời khỏi hệ thống.

Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đánh giá số người hưởng BHXH một lần có xu hướng gia tăng qua từng năm đặt áp lực lớn lên nỗ lực mở rộng diện bao phủ BHXH và an toàn tài chính hưu trí cho người cao tuổi trong tương lai.