Đề xuất đại diện doanh nghiệp bị cấm xuất cảnh nếu nợ thuế từ 500 triệu đồng
Theo Luật Quản lý thuế 2019 và Nghị định 126/2020, thủ trưởng các cơ quan thuế, hải quan có quyền ra quyết định hoãn xuất cảnh với cá nhân, đại diện doanh nghiệp chưa hoàn thành nghĩa vụ thuế. Tuy nhiên, các quy định hiện nay không nêu ngưỡng nợ cụ thể khi áp dụng biện pháp cưỡng chế này, tức nợ thuế quá hạn 1 đồng cũng có thể bị tạm hoãn xuất cảnh.
Tại tài liệu thẩm định về dự thảo Nghị định về ngưỡng nợ thuế cấm xuất cảnh gửi Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính đề xuất cá nhân, chủ hộ kinh doanh nợ thuế quá hạn 120 ngày với mức 50 triệu đồng trở lên, sẽ bị tạm hoãn xuất cảnh. Mức này tăng 40 triệu đồng so với bản thảo hồi đầu tháng 12.
Với cá nhân là người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp, hợp tác xã sẽ bị áp dụng biện pháp này nếu đơn vị nợ quá hạn 120 ngày và từ 500 triệu đồng trở lên. Mức này tăng gấp 5 lần so với ngưỡng đề xuất cách đây một tháng (100 triệu đồng), nhưng vẫn thấp hơn ngưỡng 1 tỷ đồng theo khuyến nghị từ Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI).
Bộ này dự kiến áp dụng các quy định này từ đầu năm 2025, theo ý kiến chỉ đạo của Chính phủ.
Ngưỡng áp dụng tạm hoãn xuất cảnh được cơ quan này đưa ra sau khi tham khảo quy định một số nước. Cụ thể, với doanh nghiệp, nhiều nước không quy định ngưỡng cụ thể. Bộ Tài chính tham khảo kinh nghiệm của Đài Loan (Trung Quốc) là 2 triệu Đài tệ (1,57 tỷ đồng). Từ đó, họ đề xuất áp dụng ngưỡng nợ với nhóm đối tượng này là 500 triệu đồng, gấp 10 lần số áp dụng cho cá nhân.
Với cá nhân, Mỹ đang áp ngưỡng nợ thuế 40.000 USD trở lên, gồm tiền phạt và lãi, để yêu cầu từ chối cấp hoặc thu hồi hộ chiếu. Malaysia quy định mức nợ thuế để cấm xuất cảnh ở mức 10.000 MYR (khoảng 2.000 USD).
Ngược lại, một số nước như Ấn Độ quy định tùy trường hợp, người nộp thuế có thể bị hoãn xuất cảnh nếu có khoản nợ lớn hoặc bị nghi ngờ liên quan đến trốn thuế. Philippines không có ngưỡng cụ thể nhưng cũng áp dụng cấm xuất cảnh liên quan đến nợ thuế lớn.
So sánh thu nhập bình quân đầu người của Mỹ năm 2023 khoảng 80.000 USD, trong khi mức này ở Việt Nam khoảng 4.284 USD. Do đó, theo Bộ Tài chính, ngưỡng với cá nhân khoảng 2.100 USD (tương đương 50 triệu đồng) đưa ra tại dự thảo là phù hợp.
Biện pháp cấm xuất cảnh sẽ được áp dụng ngay với người nộp thuế không còn hoạt động tại địa chỉ kinh doanh đã đăng ký, người xuất cảnh để định cư nước ngoài hoặc người nước ngoài trước khi xuất cảnh. Tức là, việc áp dụng sẽ không cần theo ngưỡng quy định, nhằm thu hồi nợ thuế vào ngân sách nhà nước.
Hiện theo yêu cầu của cơ quan thuế, các biện pháp cưỡng chế, gồm tạm hoãn xuất cảnh, được áp dụng với người có khoản nợ thuế quá hạn 90 ngày. Quyết định tạm hoãn xuất cảnh có thể tra cứu trên website của ngành thuế và các ứng dụng etax, etaxmobile. Cơ quan thuế thường xuyên rà soát để kịp thời gia hạn hoặc hủy bỏ quyết định này.
Về đề xuất lựa chọn ngưỡng thời gian áp dụng mới, trên 120 ngày, theo Bộ Tài chính, để đảm bảo việc thu hồi nợ đọng, tăng tính tuân thủ của người nộp thuế, tránh nợ đọng kéo dài. Đồng thời, quy định này có thể triển khai ngay khi nghị định ban hành do nhóm nợ này đã được phân loại để theo dõi riêng trên ứng dụng ngành thuế.
Các biện pháp cưỡng chế tạm hoãn xuất cảnh được cơ quan thuế, hải quan áp dụng có xu hướng tăng thời gian qua. Từ đầu năm, hơn 58.680 thông báo tạm hoãn xuất cảnh với tổng tiền nợ 80.512 tỷ đồng được cơ quan thuế phát ra. Họ thu hồi được khoảng 4.289 tỷ đồng của gần 6.500 người nợ thuế trong năm nay.
Bộ Tài chính ước tính cả nước có khoảng 81.000 cá nhân thuộc trường hợp tạm hoãn xuất cảnh nếu áp dụng quy định trên. Còn trường hợp ngưỡng nợ thuế với cá nhân, chủ hộ kinh doanh từ 100 triệu đồng, doanh nghiệp từ 1 tỷ đồng trở lên thì có khoảng 40.000 cá nhân thuộc trường hợp tạm hoãn xuất cảnh.
