Chuyên gia: Yếu tố không ngờ từ Trung Quốc sẽ ảnh hưởng rất lớn đến lạm phát của Việt Nam

Tại tọa đàm hỗ trợ và phục hồi kinh tế Việt Nam trong điều kiện bình thường mới do Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) tổ chức mới đây, PGS.TS Vũ Sỹ Cường, Phó trưởng bộ môn Phân tích chính sách tài chính, Học viện Tài chính nhận định việc Trung Quốc tiếp tục chính sách Zero-COVID sẽ ảnh hưởng cực lớn đến lạm phát của Việt Nam.

"Gần như Việt Nam rất khó giữ được mức lạm phát mục tiêu dưới 4%. Lý do chính là mới đầu năm, chỉ số giá sản xuất của Việt Nam đã tăng rất mạnh. Ngoài ra, Trung Quốc tiếp tục duy trì chính sách Zero-COVID. Rất nhiều hàng hóa nhập khẩu đầu vào và hàng hóa tiêu dùng của Việt Nam liên quan đến Trung Quốc và thế giới cũng như vậy. Một số báo cáo mới đây còn nhận định tác động của việc Trung Quốc duy trì chính sách Zero-COVID còn lớn hơn cả tác động xung đột Nga-Ukraine. Bởi Trung Quốc là công xưởng của thế giới, chiếm 12,6% tổng thương mại toàn cầu”, ông Cường nói và nhấn mạnh nếu người Trung Quốc nhiễm COVID-19 thêm nửa năm nữa sẽ là điều đáng e ngại.

Trong một bài báo mới đây trên CNN, các nhà phân tích cho rằng, nhà đầu tư vẫn chưa đánh giá đúng về tác động kinh tế trầm trọng mà thế giới sẽ hứng chịu khi các biện pháp phong tỏa nhằm phòng chống COVID-19 tại Trung Quốc tiếp tục kéo dài. Lu Ting, nhà kinh tế trưởng tại công ty dịch vụ tài chính Nomura Holdings (Nhật Bản), nhận định: "Các thị trường toàn cầu có thể đang đánh giá thấp tác động, vì sự chú ý vẫn tập trung vào cuộc xung đột Nga-Ukraine và Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) nâng lãi suất".

Trong khi đó, Michael Hirson, Giám đốc phụ trách Trung Quốc và Đông Bắc Á tại công ty tư vấn rủi ro chính trị Eurasia Group nhận định, tác động (của biện pháp phong tỏa) đối với kinh tế Trung Quốc rất lớn và ảnh hưởng lan rộng ra nền kinh tế toàn cầu cũng vậy. Những biến động liên quan đến biện pháp đóng băng nền kinh tế và giãn cách xã hội sẽ kéo dài trong ít nhất 6 tháng nữa.

Nhận định về lạm phát, nhiều tổ chức đều cho rằng lạm phát năm nay nhiều khả năng vượt mức 4%.  Trong báo cáo hồi tháng 4, Chứng khoán Vietcombank (VCBS) dự báo lạm phát năm 2022 thể tăng vượt mục tiêu 4% trong bối cảnh giá hàng hóa nguyên vật liệu thế giới leo thang.   

"Lạm phát dự kiến còn tiếp tục tăng trong các tháng tiếp theo khi giá cả hàng hoá nguyên-nhiên- vật liệu trên thế giới vẫn ở mức cao và dần có mức phản ánh nhiều hơn vào chi phí sản xuất, giá thành sản phẩm. Cùng với đó là áp lực lạm phát vòng hai do giá xăng dầu tăng cao", VCBS dự báo.

Đồng quan điểm, nhóm nghiên cứu của Trường Đại học Kinh tế Quốc dân nhận định mục tiêu lạm phát dưới 4% khó có khả năng đạt được. Nhóm nghiên cứu cho rằng xu hướng tăng giá hàng hóa cơ bản và giá xăng dầu, căng thẳng Nga – Ukraine leo thang đã khiến giá năng lượng tăng cao kỷ lục. Từ đó ảnh hưởng lớn đến chi phí sản xuất trong nước, gây sức ép lớn đến lạm phát trong năm nay.

Báo cáo cũng đề cập đến việc lạm phát toàn cầu đang gia tăng ảnh hưởng đến áp lực lạm phát trong nước. Trong khi đó, tỷ lệ cung tiền M2/GDP và tín dụng/GDP của Việt Nam đang ở mức rất cao so với các nước trong khu vực, trong khi tăng trưởng kinh tế đang dưới sâu so với mức sản lượng tiềm năng. Những yếu tố này làm gia tăng rủi ro lạm phát.  

Trong khi đó, trong báo cáo thị trường tháng 5, CTCP Chứng khoán VNDirect nhận thấy rủi ro lạm phát gia tăng từ giờ cho đến cuối năm do tác động của cuộc khủng hoảng Nga-Ukraine. Giá xăng dầu tăng mạnh làm gia tăng áp lực lạm phát đối với Việt Nam, đặc biệt là chỉ số giá giao thông. Công ty dự báo CPI bình quân quý II của Việt Nam ở mức 3,1% so với cùng kỳ (so với 1,9% trong quý I).   

 

VNDirect cho rằng lạm phát trong nước cao hơn dự kiến có thể cản trở đà phục hồi kinh tế và khiến chính sách tiền tệ trở nên thắt chặt hơn. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam có ít dư địa hơn để duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng nhằm hỗ trợ nền kinh tế. Bên cạnh đó, đồng USD mạnh lên cũng gây áp lực lên tỷ giá hối đoái của Việt Nam, dẫn đến nguy cơ rút vốn đầu tư gián tiếp khỏi Việt Nam, đồng thời gia tăng áp lực lên nợ công.  

Nói riêng về ảnh hưởng của việc Trung Quốc duy trì chính sách Zero-COVID, trong báo cáo hồi tháng 3,  CTCP Chứng khoán BIDV (BSC) cho rằng điều này đe dọa làm gián đoạn sản xuất và thương mại tại nền kinh tế lớn thứ hai thế giới cũng như đối với toàn cầu.

Chiến lược “Zero COVID” đã giúp nền kinh tế Trung Quốc tăng trưởng trong khi các nền kinh tế khác trên thế giới bị ảnh hưởng nghiêm trọng, đặc biệt là nền kinh tế công nghiệp phần lớn không bị ảnh hưởng bên cạnh con số tăng trưởng kỷ lục về xuất khẩu. 

Tuy nhiên các chuyên gia của BSC nhận định trong thời gian tới nếu các biện pháp mới áp dụng không hiệu quả khiến tốc độ bùng phát dịch mạnh mẽ hơn, các nhà máy, cơ sở sản xuất phải đóng cửa thì không chỉ nền kinh tế Trung Quốc sẽ tăng trưởng chậm lại mà còn tác động không nhỏ đến toàn bộ nền kinh tế thế giới vốn đang trong giai đoạn nhạy cảm khi chiến sự giữa Nga và Ukraine vẫn chưa kết thúc.

Trung Quốc hiện tại là thị trường nhập khẩu lớn nhất, đồng thời là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của Việt Nam với kim ngạch xuất nhập khẩu trong năm 2021 đạt 166 tỷ USD, chiếm tỷ trọng 24.81% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của nước ta.

Do đó, BSC đánh giá việc Trung Quốc thực hiện phong tỏa các thành phố lớn sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực đến xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Trung Quốc, hay cụ thể hơn là các ngành xuất nhập khẩu của nước ta.

Trước đó trong báo cáo vĩ mô tháng 4, VNDirect cũng khẳng định việc Trung Quốc duy trì chính sách Zero-COVID có thể tác động tiêu cực đến hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam. "Diễn biến dịch bệnh và chính sách Zero-COVID của Trung Quốc có thể sẽ tác động mạnh đến hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam trong những quý tới", báo cáo nêu. 

Còn trong báo cáo công bố chỉ số PMI ngành sản xuất Việt Nam tháng 4, Giám đốc Kinh tế tại S&P Global Andrew Harker cho rằng vẫn có những yếu tố cản trở tốc độ tăng trưởng ngành sản xuất Việt Nam, đáng kể nhất là những khó khăn do đại dịch tiếp tục tồn tại ở Trung Quốc và giá cả đang tăng mạnh.