Chính phủ đề nghị bỏ sổ hộ khẩu từ năm 2021

Bộ trưởng Tô Lâm cho biết, một trong những nội dung cơ bản của dự luật là bãi bỏ quản lý dân cư bằng sổ hộ khẩu, sổ tạm trú và thay thế bằng hình thức quản lý theo số định danh cá nhân cập nhật thông tin trên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu về cư trú.

Bãi bỏ một phần hoặc toàn bộ 13 nhóm thủ tục 

Theo đó, dự thảo luật thay thế việc quản lý cư trú (thường trú, tạm trú) từ sổ giấy sang quản lý bằng công nghệ thông tin nhờ sử dụng mã số định danh cá nhân để truy cập, cập nhật, điều chỉnh trên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư chạy trên Internet.

 Thông tin về nơi thường trú, nơi tạm trú của mỗi công dân đều là trường thông tin dữ liệu số được cập nhật, điều chỉnh trên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu về cư trú.

Theo Bộ trưởng Công an, việc này sẽ dẫn đến việc bãi bỏ một phần hoặc toàn bộ 13 nhóm thủ tục hành chính liên quan đến đăng ký, quản lý thường trú, tạm trú của công dân gồm 7 nhóm thủ tục bị bãi bỏ toàn bộ và 6 nhóm sửa đổi bổ sung.

Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm UB Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nhất trí với việc đổi mới phương thức quản lý cư trú của công dân thông qua số định danh cá nhân.

Tuy nhiên, để bảo đảm tính khả thi, không gây xáo trộn lớn đối với cuộc sống, sinh hoạt của người dân và hoạt động của các cơ quan nhà nước khi bỏ sổ hộ khẩu, sổ tạm trú, UB Pháp luật đề nghị làm rõ một số vấn đề.

Cụ thể, sau hơn 4 năm, mới có hơn 18 triệu công dân được cấp số định danh cá nhân và dự kiến đến tháng 12 sẽ hoàn thành việc xác lập số định danh cá nhân cho toàn bộ công dân Việt Nam.

UB Pháp luật đề nghị Chính phủ cần có giải pháp cụ thể để khắc phục khó khăn, bảo đảm hoàn thành việc cấp số định danh cá nhân cho gần 80 triệu công dân còn lại theo đúng tiến độ đề ra.

Liên quan đến cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, ông Tùng cho hay, đến nay vẫn đang trong quá trình xây dựng, hoàn thiện, đã phải điều chỉnh chủ trương đầu tư và chậm về tiến độ so với yêu cầu. Do đó, UB Pháp luật đề nghị Chính phủ chỉ đạo quyết liệt, nhất là bảo đảm việc bố trí đủ vốn cho dự án.

UB Pháp luật cũng đề nghị cần xem xét, có giải pháp phù hợp giải quyết thủ tục hành chính để không gây xáo trộn, ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, tổ chức và hoạt động bình thường của cơ quan nhà nước.

Ngoài ra nhiều giao dịch dân sự hiện nay như mua bán điện, nước, đăng ký dịch vụ điện thoại ... đều liên quan đến sổ hộ khẩu nên khi không còn sổ hộ khẩu dễ phát sinh thêm thủ tục, gây phiền hà và tăng thêm chi phí, thời gian.

Do đó, UB Pháp luật đề nghị làm rõ và quy định ngay trong luật trách nhiệm cung cấp, chia sẻ thông tin, dữ liệu theo hướng tạo điều kiện thuận lợi cho công dân.

Bỏ quy định riêng về điều kiện nhập khẩu vào các TP trực thuộc TƯ

Liên quan đến các nội dung còn ý kiến khác nhau Chính phủ báo cáo QH, Bộ trưởng Công an cho biết, theo các quy định hiện hành, trường hợp đăng ký thường trú vào huyện, thị xã thuộc TP trực thuộc TƯ phải có thời gian tạm trú tại TP đó 1 năm trở lên, còn vào quận thì phải có thời gian tạm trú tại TP đó 2 năm trở lên.

Muốn nhập hộ khẩu vào quận nội thành Hà Nội phải tạm trú từ 3 năm trở lên theo quy định của luật Thủ đô. Ngoài ra còn phải bảo đảm điều kiện về diện tích bình quân theo quy định của  HĐND TP…

“Việc đặt ra các điều kiện riêng này sẽ làm hạn chế quyền tự do cư trú của công dân; tác động đến quyền, lợi ích của một bộ phận công dân đang sinh sống, làm việc tại các TP lớn chưa đủ điều kiện đăng ký thường trú; đồng thời, chính sách này cũng chưa thực sự hiệu quả trong việc giảm di dân, tăng dân số cơ học tại các TP trực thuộc TƯ”, Bộ trưởng Tô Lâm phân tích.

Do vậy, Chính phủ thống nhất bỏ các quy định riêng về điều kiện đăng ký thường trú tại TP trực thuộc TƯ. Việc đăng ký thường trú là như nhau, không có sự phân biệt và được áp dụng thống nhất trên toàn quốc.

Đồng thời, để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật, dự thảo luật quy định bãi bỏ các quy định của luật Thủ đô về điều kiện đăng ký thường trú ở Thủ đô.

 Ông Hoàng Thanh Tùng cho hay, đa số ý kiến trong UB Pháp luật tán thành với việc này để bảo đảm tốt hơn quyền tự do cư trú của công dân đã được Hiến pháp ghi nhận.

Ông Tùng cho biết, theo báo cáo của Bộ Công an, số người đăng ký tạm trú và không đăng ký thường trú, tạm trú nhưng thường xuyên sinh sống tại các TP trực thuộc TƯ là rất lớn (gần 23%).

Riêng đối với Hà Nội, kết quả giám sát do UB Pháp luật tiến hành năm 2018  cho thấy, trong 5 năm (2013-2017) chỉ có khoảng 120 nghìn người được cho đăng ký thường trú vào các quận, chiếm khoảng 15,8% dân số tăng thêm cơ học của nội thành.

"Điều đó cho thấy, việc quy định các điều kiện riêng về đăng ký thường trú đối với các TP trực thuộc TƯ chỉ hạn chế nhập hộ khẩu chứ không hạn chế được tình trạng gia tăng dân số cơ học", ông Tùng nói.

Dự luật Cư trú sửa đổi gồm 7 chương, 43 điều sẽ được QH thảo luận tại tổ ngày 9/6, tại hội trường vào 16/6, dự kiến QH sẽ thông qua tại kỳ họp cuối năm nay và có hiệu lực từ 1/7/2021.