Cách lãnh đạo HOSE giúp Trịnh Văn Quyết chiếm đoạt 3.600 tỷ đồng

Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an (C01) ban hành kết luận điều tra bổ sung vụ án Thao túng chứng khoán và Lừa đảo chiếm đoạt tài sản liên quan Chủ tịch Tập đoàn FLC Trịnh Văn Quyết, hôm 24/2. Trong đó, C01 lần đầu đề nghị truy tố 4 cựu lãnh đạo của Sở Giao dịch chứng khoán TP HCM là ông Trần Đắc Sinh, cựu chủ tịch HĐQT; Lê Hải Trà, cựu ủy viên HĐQT, Phó tổng giám đốc thường trực, thành viên độc lập Hội đồng niêm yết; Trầm Tuấn Vũ, nguyên Phó tổng giám đốc, Phó Chủ tịch hội đồng niêm yết, Lê Thị Tuyết Hằng, Giám đốc phòng quản lý và thẩm định niêm yết, thành viên Hội đồng niêm yết.

Cả bốn bị can bị đề nghị truy tố về tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, riêng bà Hằng được tại ngoại.

Ngoài ra, 3 người khác bị đề nghị tội Công bố thông tin sai lệch hoặc che giấu thông tin trong hoạt động chứng khoán là Lê Công Điền, Vụ trưởng Giám sát công ty đại chúng thuộc Ủy ban Chứng khoán Nhà nước; Dương Văn Thanh, Tổng giám đốc Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam; Phạm Minh Trung, Trưởng phòng Đăng ký chứng khoán thuộc Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam.

Ông Trịnh Văn Quyết và 7 người khác bị điều tra hai tội Thao túng thị trường chứng khoán và Lừa đảo chiếm đoạt tài sản; 13 người bị cáo buộc Thao túng thị trường chứng khoán và 22 người tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Theo kết luận, Công ty CP Xây dựng Faros thuộc hệ sinh thái FLC, tiền thân là một công ty thua lỗ do ông Quyết chỉ đạo cấp dưới đứng tên mua lại, nhiều lần đổi tên. Sau nhiều năm gần như không hoạt động, tháng 4/2014, công ty bắt đầu nhận thầu thi công các dự án bất động sản do Tập đoàn FLC làm chủ đầu tư.

Dù vốn thực góp ban đầu chỉ gần 1.200 tỷ đồng nhưng với mục đích chiếm đoạt tiền của các nhà đầu tư, từ tháng 4/2014 đến 9/2016, ông Quyết chỉ đạo em gái cùng một số người khác là lãnh đạo Công ty Faros 5 lần nộp hồ sơ góp vốn khống hơn 3.100 tỷ đồng.

Từ đó, vốn điều lệ của Faros tăng từ 1,5 tỷ đồng lên 4.300 tỷ. Lúc này, ông Quyết đưa ra kế hoạch biến Faros thành công ty đại chúng để niêm yết trên sàn chứng khoán Sở giao dịch Chứng khoán TP HCM (HOSE). Quãng đường này gặp nhiều cản trở do có mâu thuẫn về cơ sở xác định vốn thực góp, song ông Quyết đã được bốn lãnh đạo của HOSE giúp sức.

Điều tra bổ sung xác định, HOSE hoạt động theo mô hình Công ty TNHH Một thành viên do Nhà nước nắm 100% vốn điều lệ, Bộ Tài chính là đại diện chủ sở hữu. HOSE có chức năng tổ chức niêm yết, giao dịch chứng khoán, giám sát việc chấp hành quy định pháp luật về thị trường chứng khoán.

Sau khi nhận được hồ sơ đề nghị niêm yết cổ phiếu của Faros, ông Sinh với vai trò là Chủ tịch HĐQT HOSE biết báo cáo kiểm toán về tài chính năm 2014 và 2015 của doanh nghiệp này không phù hợp. Báo cáo vi phạm lưu ý lớn rằng "không đủ cơ sở để xác định số vốn thực góp". Tuy nhiên, do mối quan hệ cá nhân và nhiều lần được ông Quyết và Doãn Văn Phương (cựu tổng giám đốc Tập đoàn FLC, đã bỏ trốn) giúp đỡ nên ông Sinh đã hỗ trợ để Faros được niêm yết. Từ đó, ông Sinh nhiều lần trực tiếp chỉ đạo cấp dưới là Trà, Vũ, Hằng tạo điều kiện sớm nhất cho Faros.

Theo quy chế hoạt động của HOSE thì việc thẩm định, chấp thuận niêm yết cổ phiếu không thuộc thẩm quyền của HĐQT. Thế nhưng tháng 8/2016, khi Faros chưa bổ sung đầy đủ hồ sơ, ông Sinh đã chỉ đạo Văn phòng HĐQT của HOSE làm văn bản thông báo, yêu cầu Hội đồng niêm yết phải báo cáo về kết quả thẩm định.

Ông Sinh sau đó cùng các thành viên HĐQT chấp thuận niêm yết và ký ban hành nghị quyết với nội dung: "Hồ sơ của Faros đủ các điều kiện niêm yết". Từ sự chỉ đạo xuyên suốt của ông Sinh, mã cổ phiếu của Faros đã được chấp thuận niêm yết, mệnh giá 10.000 đồng/cổ phiếu.

Là cấp dưới của ông Sinh, ông Lê Hải Trà được xác định là người có trình độ, kinh nghiệm trong quản lý Nhà nước về chứng khoán. Ông Trà có nhiệm vụ trực tiếp nghiên cứu, thẩm định hồ sơ niêm yết để đưa ra ý kiến độc lập là chấp thuận hay không về việc đăng ký niêm yết trên HOSE.

Khi nghiên cứu, thẩm định hồ sơ đăng ký niêm yết của Faros, ông Trà bị cáo buộc biết rõ báo cáo kiểm toán về tài chính có vi phạm bởi "chưa có căn cứ xác định số vốn thực góp". Ông sau đó hai lần hội ý với các thành viên Hội đồng niêm yết và đều thống nhất chưa đủ điều kiện, yêu cầu công ty phải giải trình. Tuy nhiên, lúc được báo cáo giải trình của Faros, ông Trà và các thành viên Hội đồng niêm yết chưa nghiên cứu nhưng đã "đồng ý ngay".

Tại cơ quan điều tra, ông Trà thừa nhận hành vi "do có mối quan hệ với ông Quyết và Phương". "Việc chấp thuận niêm yết giúp cho Faros có điều kiện thu hút vốn của các nhà đầu tư trên thị trường và HOSE có doanh thu từ thu phí niêm yết, phí giao dịch chứng khoán, thông qua đó nâng cao uy tín bản thân", ông Trà khai.

Vụ trưởng 'biết sai vẫn làm do sợ ảnh hưởng đến bản thân'

Ông Lê Công Điền với vai trò là Vụ trưởng Giám sát Công ty đại chúng, khi thẩm định hồ sơ của Faros đã phát hiện không đủ cơ sở xác định vốn góp. Thế nhưng ông này không kiểm tra mà ký văn bản chấp thuận hồ sơ đăng ký rồi công bố trên phương tiện thông tin đại chúng. Faros được niêm yết thành công với vốn điều lệ 4.300 tỷ đồng.

Ông Điền khai rằng, do Faros là công ty lớn, ông Quyết lại "có nhiều mối quan hệ với lãnh đạo các cấp, có một công ty chuyên tư vấn pháp luật" nên lo sợ. Khi thẩm định, ông Điền đã yêu cầu cung cấp thêm bằng chứng nhưng 2 lần bị Faros khiếu nại là "làm vượt thẩm quyền, gây khó khăn cho doanh nghiệp". Do lo sợ bị ảnh hưởng đến công việc nên ông Điền "biết sai vẫn làm".

Ngoài các bị can trên, C01 xác định còn có sự thiếu trách nhiệm của ông Vũ Bằng, cựu Chủ tịch ủy ban Chứng khoán Nhà nước; Lê Thị Thu Hằng, Vụ phó và Nguyễn Thị Thúy, chuyên viên Vụ giám sát Công ty đại chúng. Tuy nhiên, cơ quan điều tra chưa có căn cứ xử lý hình sự nên kiến nghị xử lý về hành chính.

Tháng 8/2016, Faros được Trung tâm lưu ký Chứng khoán Việt Nam chấp nhận đăng ký cổ phiếu ROS, mệnh giá 10.000 đồng/cổ, số lượng đăng ký 430 triệu. Một tháng sau, ROS chính thức lên sàn HOSE với giá tham chiếu 10.500 đồng/cổ.

Sau khi ROS lên sàn, ông Quyết tiếp tục chỉ đạo cấp dưới dùng nhiều thủ đoạn để 2 lần tăng vốn điều lệ khống lên 5.600 tỷ đồng. Thực chất tất cả việc này đều là "bánh vẽ" để thu hút nhiều nhà đầu tư chứng khoán đổ xô vào mua, làm tăng giá trị cổ phiếu ROS.

Với mục đích chiếm đoạt tài sản, từ tháng 9/2016 đến tháng 3/2022, ông Quyết đã chỉ đạo Huế bán gần 400 triệu cổ phiếu cho hơn 30.400 nhà đầu tư, thu về 4.800 tỷ đồng.

Theo kết luận điều tra, ông Quyết đã chiếm đoạt 3.600 tỷ đồng của nhà đầu tư, sử dụng vào nhiều việc khác nhau.