Bắt cựu chủ tịch Tổng Công ty Thép Việt Nam và Gang thép Thái Nguyên (Tisco)

Căn cứ tài liệu điều tra xác minh thu thập được, ngày 18/4 vừa qua, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự về tội "Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng" và tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí" xảy ra tại Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 - Công ty Gang thép Thái Nguyên (Tisco).

Đồng thời, Cơ quan cảnh sát điều tra cũng ra các Quyết định khởi tố bị can, Lệnh bắt bị can để tạm giam và Lệnh khám xét người, nơi ở, nơi làm việc đối với 5 đối tượng, gồm:

1. Bị can Mai Văn Tinh, nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị Tổng Công ty Thép Việt Nam về tội "Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng", quy định tại Điều 224 Bộ luật Hình sự năm 2015.

2. Bị can Đậu Văn Hùng, nguyên Tổng Giám đốc Tổng Công ty Thép Việt Nam về tội "Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng", quy định tại Điều 224 Bộ luật Hình sự năm 2015.

3. Bị can Trần Trọng Mừng, nguyên Tổng Giám đốc Công ty Tisco về tội "Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng", quy định tại Điều 224 Bộ luật Hình sự năm 2015 và tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí", quy định tại Điều 219 Bộ luật Hình sự năm 2015.

4. Bị can Trần Văn Khâm, nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc Công ty Tisco về tội "Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng", quy định tại Điều 224 Bộ luật Hình sự năm 2015 và tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí", quy định tại Điều 219 Bộ luật Hình sự năm 2015.

5. Bị can Ngô Sỹ Hán, nguyên Phó Tổng Giám đốc, Trưởng ban Quản lý Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 - Công ty Tisco về tội "Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng", quy định tại Điều 224 Bộ luật Hình sự năm 2015 và tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí", quy định tại Điều 219 Bộ luật Hình sự năm 2015.

Ngày 19/4, Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao đã phê chuẩn các Quyết định khởi tố bị can, Lệnh bắt bị can để tạm giam, Lệnh khám xét đối với các bị can. Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã thi hành các Quyết định, Lệnh nêu trên đối với các bị can đảm bảo an toàn, đúng quy định pháp luật. Quá trình khám xét đã tiến hành thu giữ một số hồ sơ tài liệu quan trọng có liên quan đến vụ án.

Hiện Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đang tập trung lực lượng, tiến hành điều tra mở rộng vụ án và xác minh thu hồi tài sản bị thiệt hại.

Dự án mở rộng Nhà máy Gang thép Thái Nguyên "đắp chiếu" dù đã được đầu tư hàng ngàn tỉ đồng - Ảnh: Minh Chiến/Người Lao động

"Biến" dự án 3.800 tỉ thành dự án 8.100 tỉ sai qui định

Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 Công ty Gang thép Thái Nguyên (Tisco) có tổng mức đầu tư ban đầu 3.800 tỉ đồng được khởi công xây dựng từ năm 2007 nhưng đến nay vẫn 'đắp chiếu'. Ngày 15/2 năm nay, Thanh tra Chính phủ đã ban hành kết luận thanh tra dự án, chỉ ra hàng loạt sai phạm nghiêm trọng tại dự án này.

Dự án gồm 2 gói thầu chính là mỏ sắt Tiến Bộ và gói thầu EPC. Trong đó gói thầu mỏ sắt Tiến Bộ đã hoàn thành đưa vào sử dụng với giá trị thanh toán là trên 224 tỉ đồng; gói thầu EPC dây chuyền công nghệ luyện kim đấu thầu rộng rãi. Tập đoàn xây lắp luyện kim Trung Quốc (MCC) trúng thầu với giá hơn 160 triệu USD.

Thanh tra Chính phủ xác định, chủ trương đầu tư dự án là phù hợp với yêu cầu thực tế nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động khai thác quặng, sản xuất thép, ổn định việc làm, tăng thu nhập cho gần 5.000 cán bộ, công nhân viên.

Tuy nhiên, quá trình thực hiện dự án, Tisco, MCC, Tổng công ty thép Việt Nam (VNS), Bộ Công Thương và các đơn vị, cá nhân liên quan đã có nhiều khuyết điểm, sai phạm, đặc biệt là việc tổng mức đầu tư dự án từ hơn 3.800 tỉ đồng lên trên 8.100 tỉ đồng.

Tại buổi Họp báo Chính phủ thường kì tháng 2 diễn ra chiều ngày 1/3, ông Bùi Ngọc Lam - Phó tổng Thanh tra Chính phủ cho biết cơ quàn này đã chuyển kết luận thanh tra sang Ủy ban Kiểm tra Trung ương để xem xét, xử lý theo thẩm quyền đối với cán bộ, đảng viên thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý có liên quan đến khuyết điểm, sai phạm nêu tại kết luận thanh tra.

Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ còn chuyển hồ sơ sang Bộ Công an xem xét, xử lí theo quy định pháp luật.

Cụ thể sai phạm, vào tháng 8/2012, dựa vào báo cáo của Tisco, Tổng công ty Thép Việt Nam có văn bản gửi Bộ Công thương. Sau đó, bộ này báo cáo Thủ tướng đề nghị điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án từ hơn 3.800 lên 8.100 tỉ đồng.

Ngày 20/11/2012, Văn phòng Chính phủ có văn bản thông báo ý kiến của phó thủ tướng giao Bộ Công thương tiếp thu ý kiến của các bộ, ngành về đề nghị tăng tổng mức đầu tư dự án.

5 tháng sau, cơ quan này tiếp tục có văn bản gửi Bộ Công thương và VNS thông báo ý kiến của phó thủ tướng về tổng mức đầu tư. Ngày 15/5/2013, chủ tịch HĐQT Tisco ký quyết định phê duyệt nâng tổng mức đầu tư dự án lên 8.100 tỉ đồng, thời gian thực hiện đến hết năm 2014 đi vào hoạt động.

Theo kết luận thanh tra, trước khi tổng mức đầu tư dự án được tăng lên, Văn phòng Chính phủ yêu cầu một số bộ, ngành và Ngân hàng Nhà nước cho ý kiến. Các bộ, ngành có ý kiến việc điều chỉnh tổng mức đầu tư là thiếu cơ sở căn cứ pháp lí, ảnh hưởng đến hiệu quả dự án.

Theo quy định, dự án không được điều chỉnh tổng mức đầu tư do sử dụng trên 30% vốn Nhà nước và không có cơ sở điều chỉnh tổng mức đầu tư đối với hợp đồng EPC 01. Việc thẩm tra và rà soát hiệu quả kinh tế chưa được thực hiện đầy đủ.

Đã đầu tư nghìn tỉ, dự án vẫn dở dang

Theo Thanh tra Chính phủ, đến thời điểm thanh tra, đầu năm 2017, Tisco đã thanh toán cho dự án gần 4.500 tỉ đồng, trong đó chi phí thiết bị hơn 2.100 tỉ đồng, chi phí xây dựng gần 1.000 tỉ đồng... Tổng dư nợ gốc, lãi vay ngân hàng phải trả của dự án là 3.900 tỉ đồng... tức tương đương với tổng mức đầu tư của dự án ban đầu. Tuy nhiên, dự án vẫn đang dở dang

Khuôn viên dự án đầy rẫy cỏ dại mọc xung quanh, nhiều khung nhà, thiết bị đang gỉ sét.

Toàn cảnh dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 Công ty Gang thép Thái Nguyên. Ảnh: Tuổi trẻ Online

Kết luận thanh tra cũng nêu rõ: "Thực tế dự án này đã phải kéo dài, chậm tiến độ trên 10 năm, đã tạm dừng thi công từ năm 2013 đến nay".

Ngoài ra, đến thời điểm thanh tra, chủ đầu tư Tisco đã thanh toán cho nhà thầu MCC (Trung Quốc) 92% giá trị hợp đồng, nhưng các hạng mục chính của gói thầu EPC đều chưa hoàn thành. Từ năm 2013, MCC và các nhà thầu đã ngừng thi công. Tisco đã thanh toán thay MCC tiền thuế tổng trị giá 11,6 triệu USD, thanh toán các khoản bốc xếp bảo quản thiết bị gần 5 tỉ đồng, vượt với giá trị hợp đồng. 

Trong khi đó, MCC chưa chuyển đủ thiết bị theo danh mục, đồng thời cung cấp nhiều máy móc thiết bị sai khác về xuất xứ, thông số kỹ thuật không phù hợp với quy chuẩn của VN.