Kết thúc phiên 24/6, VN-Index dừng tại mốc 1.185,48 điểm, tương ứng mức giảm 23% trong vòng 2 tháng kể từ vùng đỉnh lịch sử. Nhiều ý kiến đánh giá, mặt bằng định giá cổ phiếu hiện đã trở nên hấp dẫn khi so sánh với chỉ tiêu P/E, P/B lịch sử của VN-Index. Mặc dù vậy, mức độ đắt – rẻ của thị trường sẽ bị ảnh hưởng trong các môi trường lãi suất khác nhau.

Theo báo cáo mới đây của Chứng khoán Agribank (Agriseco), nhà đầu tư có xu hướng trả mức định giá cao hơn trong môi trường lãi suất thấp và ngược lại. Trong bối cảnh lãi suất thấp, nhà đầu tư thường hướng tới tìm các kênh đầu tư khác ngoài tiền gửi nhằm duy trì và tối đa hóa mức tỷ suất sinh lời kỳ vọng.

Bên cạnh đó, môi trường lãi suất thấp cũng là điều kiện thuận lợi để hỗ trợ các doanh nghiệp tăng cường sản xuất kinh doanh và tận dụng nguồn vốn rẻ để tạo ra lợi nhuận. Do vậy, mặt bằng định giá sẽ có xu hướng tăng cao trong thời kỳ lãi suất ở mức thấp.

Có nhiều phương pháp để nhà đầu tư có thể xác định cổ phiếu đang đắt hay rẻ. Trong báo cáo này, Agriseco Research sử dụng phương pháp P/B, nhằm so sánh mức độ tương quan giữa giá trị cổ phiếu và giá trị sổ sách của doanh nghiệp.

"Chúng tôi cũng cho rằng, phương pháp P/B cũng phù hợp hơn phương pháp P/E và P/S do nhiều doanh nghiệp trong giai đoạn gần đây trải qua đỉnh chu kỳ của hoạt động kinh doanh, hoặc ghi nhận các khoản lợi nhuận một lần/lợi nhuận khác có thể không phản ánh chính xác mức lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh cốt lõi", báo cáo cho hay.

Xét về đầu tư dài hạn, việc lấy thời điểm cuối năm 2019 làm mốc so sánh là hợp lý, do đây là thời điểm trước khi dịch COVID-19 xuất hiện, hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vẫn tương đối ổn định; còn ở hiện tại, nền kinh tế đang quay trở lại trạng thái bình thường mới, và một số doanh nghiệp bắt đầu ghi nhận hiệu quả kinh doanh khả quan hơn thời điểm trước dịch. Bên cạnh đó, lãi suất có thể tăng cao trong giai đoạn tới nhằm kiềm chế lạm phát.

Định giá của nhóm cổ phiếu rổ VN30 đang ở vùng hợp lý

Thông thường, nhà đầu tư sẵn sàng trả mức P/B cao hơn khi hiệu quả sinh lời (ROE) của doanh nghiệp cao hơn. Agriseco Research kết hợp hai chỉ tiêu này để xác định bối cảnh hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp trong 2 giai đoạn. Việc cổ phiếu có P/B cao hơn đi kèm với ROE tăng tương ứng chưa chắc là đắt và ngược lại. 

Kết quả tại nhóm VN30 cho thấy, có 13/30 cổ phiếu đang ghi nhận định giá P/B hiện tại cao hơn trước COVID-19, mặc dù vậy, chỉ 10/30 doanh nghiệp ghi nhận tình hình hiệu quả kinh doanh khả quan hơn so với thời điểm trước dịch.

Nhìn tổng quan toàn bộ rổ cổ phiếu VN30, mức định giá P/B trung bình của 30 cổ phiếu hiện tại là 2,66 lần; thấp hơn một chút so với thời điểm cuối năm 2019 là 2,70 lần; tuy nhiên ROE bình quân của 30 cổ phiếu là khoảng 18%, thấp hơn so với mức 20,1% trước khi COVID-19 xuất hiện.

Như vậy, mặc dù định giá P/B của VN30 đang thấp hơn một chút so với trước dịch, nhưng hiệu quả kinh doanh chưa cải thiện nhiều. Do vậy, Agriseco Research cho rằng, định giá của nhóm cổ phiếu trong VN30 đang ở vùng hợp lý và đã xuất hiện một số cổ phiếu ở vùng giá hấp dẫn. Các cổ phiếu thỏa mãn cả tiêu chí định giá hấp dẫn và hiệu quả kinh doanh cải thiện bao gồm: HPG, KDH, MBB, TPB, VHM. 

Dòng midcap vẫn còn đắt đỏ và cơ hội đầu tư chưa xuất hiện nhiều

Với nhóm vốn hóa vừa, dù chỉ số VNMidcap đã giảm khoảng 30% kể từ đầu tháng 4 tới nay, tuy nhiên vẫn còn tới 41% cổ phiếu đang có định giá P/B đắt hơn định giá tại thời điểm trước dịch COVID-19. Đáng chú ý hơn, có tới 62% số cổ phiếu trong rổ VNMidcap hiện đang ghi nhận hiệu quả kinh doanh chưa cải thiện so với trước khi có dịch COVID-19, điều này có nghĩa khá nhiều cổ phiếu trong rổ cổ phiếu này hiện có định giá cao hơn nhiều so với hiệu quả kinh doanh thực tế.

Như vậy, Agriseco Research cho rằng, định giá các cổ phiếu trong rổ VNMidcap hiện vẫn còn đắt đỏ và cơ hội đầu tư chưa xuất hiện nhiều. Một số cổ phiếu thỏa mãn tiêu chí định giá hấp dẫn kết hợp hiệu quả kinh doanh cải thiện bao gồm: BWE, DGW, DHC, HDG, PHR, SCS, SZC.

Tựu chung lại, dựa trên góc độ định giá P/B, kết hợp với đánh giá hiệu quả kinh doanh qua chỉ tiêu ROE, các nhà phân tích của Agriseco cho rằng, nhóm cổ phiếu VN30 hiện đang ở vùng định giá phù hợp và một số cổ phiếu đã về vùng hấp dẫn.

Trong khi nhóm VN Midcap hiện được định giá tương đối đắt đỏ nếu so sánh tương quan với hiệu quả hoạt động và cơ hội đầu tư cổ phiếu trong nhóm này sẽ tương đối khan hiếm.

Mặc dù vậy, nhóm phân tích nhấn mạnh trên đây chỉ là một phương pháp để nhà đầu tư tham khảo trong quá trình nghiên cứu, và mỗi phương pháp khác nhau có thể đem lại những kết quả khác nhau. Do vậy, nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ phương pháp nghiên cứu thích hợp và lựa chọn thời điểm để giải ngân cũng như phân bổ cơ cấu vốn hợp lý trước các kịch bản thị trường.