Tâm điểm năm 2024: Khi nào Fed bắt đầu hạ lãi suất?
Fed ra tín hiệu mới
Tại cuộc họp chính sách cuối cùng của năm 2023 vào ngày 12 - 13/12, Fed đã quyết định giữ nguyên lãi suất trong phạm vi 5,25 - 5,5%. Đây là khoảng lãi suất cao nhất trong hơn 22 năm qua.
Sau đó, chia sẻ với báo chí, Chủ tịch Jerome Powell cho biết các quan chức Fed đã thảo luận về chủ đề hạ lãi suất trong bối cảnh lạm phát hạ nhiệt nhanh chóng hơn dự đoán ban đầu.
“Mọi người không nhắc đến việc tăng lãi suất” trong dự báo kinh tế mới nhất, ông Powell cho hay. “Đó là bởi vì chúng tôi nghĩ Fed đã thắt chặt chính sách đủ rồi”, ông tiếp lời.
Quả thực, sự thay đổi của Fed là rất dễ nhận ra bởi 17 trong số 19 nhà hoạch định chính sách nhận thấy lãi suất sẽ xuống thấp hơn vào cuối năm 2024 và không ai dự đoán chi phí đi vay sẽ đi lên.
Các quan chức dự kiến Fed sẽ thực hiện ít nhất ba đợt giảm lãi suất vào năm tới, mỗi lần giả định 25 điểm cơ bản (bps). Sau đó, ngân hàng trung ương Mỹ có khả năng sẽ hạ thêm 4 lần nữa vào năm 2025 và 3 lần khác vào năm 2026.
Cách Fed nới lỏng chính sách có thể phản ánh triển vọng của nền kinh tế Mỹ. Nói một cách dễ hiểu, nếu Fed hạ lãi suất quá nhanh chóng, nền kinh tế có lẽ đang cận kề suy thoái. Nếu lãi suất giảm từ từ, nền kinh tế có cơ hội hạ cánh mềm như Fed hằng mong muốn.
Nhìn từ bức tranh hiện tại, có vẻ nền kinh tế lớn nhất thế giới đang ủng hộ Fed.
Một nền kinh tế chiều lòng Fed
Thị trường lao động tái cân bằng
Xu hướng hạ nhiệt của thị trường lao động tiếp tục kéo dài sang tháng 11, trở thành một mảnh ghép quan trọng cho kịch bản hạ cánh mềm của Fed.
Báo cáo chính thức cho thấy Mỹ đã tạo thêm 199.000 việc làm trong tháng 11 - cao hơn ước tính 190.000 của các chuyên gia cũng như tốt hơn con số 150.000 ghi nhận vào tháng 10. Tỷ lệ thất nghiệp bất ngờ giảm xuống còn 3,7%.
Cũng theo báo cáo, thu nhập trung bình hàng giờ tăng 4% so với cùng kỳ năm trước. Đây là mức tăng có lợi cho người lao động nhưng vẫn phù hợp với xu hướng hạ nhiệt của lạm phát.
Trong dự báo kinh tế mới nhất, Fed ước tính tỷ lệ thất nghiệp sẽ kết thúc năm 2023 ở mức 3,8%, sau đó tăng lên 4,1% trong những năm tiếp theo. Tuy có chiều hướng đi lên, thước đo này vẫn thấp so với trong quá khứ, chẳng hạn như chu kỳ thắt chặt tiền tệ những năm 1970.
Theo một khảo sát khác do chính phủ thực hiện, có thêm nửa triệu người đã tham gia vào lực lượng lao động trong tháng 11 và nhiều người đang tìm kiếm việc làm.
Không lâu trước đó, một báo cáo chính thức khác chỉ ra rằng số cơ hội việc làm - thước đo đại diện cho nhu cầu lao động - đã giảm từ mức 9,6 triệu hồi tháng 9 xuống còn 8,7 triệu trong tháng 10 - con số thấp nhất trong hơn hai năm qua.
Nhu cầu lao động từng bùng nổ khi nền kinh tế Mỹ mở cửa trở lại, từ đó kéo tiền lương tăng lên mức đáng ngại. Song, số cơ hội việc làm nhìn chung đã giảm bớt kể từ cuối năm 2022.
Một tín hiệu đáng mừng khác là số người Mỹ nộp đơn xin nhận trợ cấp thất nghiệp lần đầu cũng đang đi xuống. Trong tuần tính đến ngày 9/12, Bộ Lao động ghi nhận 202.000 đơn, giảm 19.000 so với tuần trước đó.
Nhìn chung, các báo cáo trong nhiều tháng qua cho thấy thị trường việc làm đang tái cân bằng sau giai đoạn nóng lên trong và sau đại dịch.
Lạm phát về gần mục tiêu của Fed
Bên cạnh thị trường lao động, Fed có thể phát tín hiệu hạ lãi suất vào năm tới là nhờ những tiến bộ đáng kinh ngạc về lạm phát.
Chỉ số giá chi tiêu tiêu dùng cá nhân không tính chi phí thực phẩm và năng lượng (PCEPI lõi) - thước đo lạm phát ưa thích của ngân hàng trung ương Mỹ - tăng 3,5% so với cùng kỳ vào tháng 10.
Một thước đo lạm phát khác là chỉ số giá tiêu dùng (CPI) cũng đang tăng chậm lại. CPI lõi đi lên 4% so với cùng kỳ năm ngoái vào tháng 11, trong khi CPI toàn phần chỉ tăng 3,1%.
Trong dự báo mà Fed công bố hồi tháng 6, các nhà hoạch định chính sách ước tính tỷ lệ lạm phát tính theo PCEPI lõi ở thời điểm hiện tại là 3,9%. Có thể thấy lạm phát đang hạ nhiệt nhanh hơn tính toán của Fed.
Ở báo cáo triển vọng mới nhất, ngân hàng trung ương quyền lực nhất thế giới kỳ vọng lạm phát tính theo thước đo ưa thích sẽ giảm xuống mức 3,2% vào cuối năm 2023, sau đó lùi về 2,4% vào năm 2024.
Lạm phát sẽ tiếp tục tụt xuống còn 2,2% vào năm 2025 và cuối cùng chạm mức mục tiêu 2% mà Fed đề ra vào năm 2026.
Ở diễn biến khác, khảo sát do Fed chi nhánh New York mới công bố cho thấy kỳ vọng lạm phát của người tiêu dùng trong ngắn hạn đã hạ xuống mức thấp nhất kể từ đầu năm 2021 vào tháng 11.
Cụ thể, người dân Mỹ nhận định lạm phát trong một năm tới sẽ rơi vào khoảng 3,4%. Đây là tháng thứ hai liên tiếp trong năm nay kỳ vọng đi xuống. Họ cũng tin rằng lạm phát trong 3 và 5 năm tới lần lượt đạt 3% và 2,7%.
Phát biểu tại một hội nghị do Wall Street Journal tổ chức vào đầu tháng 12, Bộ trưởng Bộ Tài chính Mỹ Janet Yellen khẳng định lạm phát “chắc chắn đang giảm đáng kể”.
Vị cựu chủ tịch Fed đã gạt bỏ lo ngại của một số nhà kinh tế rằng chặng cuối của chu kỳ thắt chặt chính sách sẽ rất gian nan. Bà Yellen không thấy có lý do gì “khiến lạm phát không thể từ từ giảm về mức phù hợp với mục tiêu của Fed”.
Hiện tại, các dữ liệu kinh tế tích cực và thông điệp “bồ câu” từ Fed khiến Phố Wall như mở cờ trong bụng. Giờ đây, những bộ óc hàng đầu đã có một chủ đề tranh luận mới: chính xác thì khi nào Fed sẽ bắt đầu giảm lãi suất và giảm bao nhiêu.
Đoán thời điểm Fed đảo chiều
Dữ liệu từ CME Group cho thấy các nhà đầu tư đang hy vọng ngân hàng trung ương Mỹ sẽ bắt đầu chu kỳ nới lỏng vào tháng 3/2024 và giảm lãi suất tổng cộng 150 bps cho đến cuối năm.
Tuy nhiên, một số quan chức Fed nhận thấy thị trường đã quá hưng phấn và buộc lòng phải can thiệp để kiềm chế kỳ vọng của nhà đầu tư.
Hôm 15/12, trên một chương trình của CNBC, ông John Williams, Chủ tịch Fed chi nhánh New York, nhấn mạnh: “Chúng tôi chưa thực sự thảo luận về việc giảm chi phí đi vay”.
Theo ông, Fed vẫn đang cân nhắc xem chính sách tiền tệ đã đủ thắt chặt để đưa lạm phát quay về mức 2% hay chưa và còn “quá sớm” để nghĩ đến việc hạ lãi suất vào tháng 3/2024.
Ở sự kiện khác, Chủ tịch Fed chi nhánh Atlanta là ông Raphael Bostic dự kiến sẽ có hai đợt giảm lãi suất vào năm tới và phải đến quý III mới bắt đầu. Vị quan chức này đang ưu tiên đánh giá tác động của các đợt tăng trước đây.
Để tìm hiểu thời điểm và quy mô hạ lãi suất, công chúng có lẽ cần biết đâu là mức lãi suất trung lập (neutral rate) tại Mỹ. Lãi suất trung lập là mức lãi suất quỹ liên bang không làm thu hẹp hay giúp nền kinh tế mở rộng.
Hãng tư vấn Wolters Kluwer đã khảo sát các chuyên gia từ hàng chục ngân hàng đầu tư, công ty nghiên cứu và doanh nghiệp thuộc danh sách Fortune 500. Kết quả cho thấy mức lãi suất trung lập mà họ đưa ra là 2,6%, thấp hơn một nửa so với lãi suất hiện tại.
Song, xác định thời điểm bắt đầu và quy mô cắt giảm lãi suất là rất khó vì điều này còn phụ thuộc vào diễn biến của nền kinh tế trong vài tháng tới. Hầu hết chuyên gia tham gia khảo sát vẫn chưa thống nhất ý kiến.
Khoảng 17% người được hỏi dự đoán đợt giảm đầu tiên diễn ra vào quý I, nhưng 40% kỳ vọng phải đến quý II Fed mới bắt đầu hành động. Bên dưới là một số dự báo đáng chú ý mà công chúng có thể tham khảo:
Goldman Sachs
Nhà kinh tế cấp cao David Mericle của Goldman Sachs đã thay đổi nhận định sau loạt tin tốt từ Fed và lạm phát. Ông cho hay: “Trong bối cảnh lạm phát quay trở lại mức mục tiêu nhanh hơn dự kiến, chúng tôi hiện kỳ vọng Fed sẽ cắt giảm lãi suất sớm hơn và nhanh hơn”.
Trong báo cáo mới nhất, Goldman Sachs dự đoán Fed sẽ hạ chi phí đi vay ba lần liên tiếp vào tháng 3, 5 và 6, sau đó mỗi quý giảm thêm một lần. Tổng cộng, trong năm 2024, Fed được kỳ vọng giảm tổng cộng 125 bps.
UBS Global Wealth Management
Bà Solita Marcelli, CIO khu vực châu Mỹ của UBS Global Wealth Management, cho rằng các nhà đầu tư đang quá lạc quan bởi hãng quản lý tài sản này không tin Fed sẽ giảm lãi suất quá nhanh.
“Trong kịch bản cơ sở của chúng tôi, Fed sẽ hạn chế tăng lãi suất và bắt đầu cắt giảm chi phí đi vay vào giữa năm 2024”, bà Marcelli cho hay. Theo đó, UBS Global Wealth Management dự đoán Fed sẽ hạ lãi suất tổng cộng 75 bps trong nửa cuối năm, bắt đầu từ tháng 5.
JPMorgan, Barclays và Bank of America
Cả ba ngân hàng đầu tư JPMorgan, Barclays và Bank of America đều dự kiến chu kỳ nới lỏng sẽ bắt đầu vào tháng 6.
Tuy nhiên, trong khi Barclays và Bank of America cùng nhận định quy mô giảm lãi suất trong năm 2024 là 75 bps, các nhà phân tích tại JPMorgan kỳ vọng Fed sẽ hạ đến 125 bps.
Citi
Ông Andrew Hollenhorst, nhà kinh tế trưởng của Citi tại thị trường Mỹ, cho rằng Fed đang nhìn thấy những điềm xấu giống như mình. Vị chuyên gia này đã nhiều lần cảnh báo Mỹ sẽ suy thoái.
Theo ông Hollenhorst, lập trường ôn hoà của Fed phản ánh “những lo ngại ngày càng lớn rằng suy thoái kinh tế sẽ xảy ra nếu các điều kiện tài chính không được nới lỏng”. Ông dự đoán Fed sẽ giảm lãi suất 25 bps vào tháng 7, sau đó hạ thêm 75 bps cho đến cuối năm.
(Trích dẫn từ Đặc san Doanh nhân Việt Nam xuân Giáp Thìn)
