Sau chiến lược câu giờ của NHTW, sự chú ý bây giờ đổ dồn vào Bộ Tài chính Trung Quốc

Chiến lược câu giờ

Hôm 24/9, trong một động thái được coi là liều thuốc kích thích mạnh mẽ cho nền kinh tế, Thống đốc Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC) Pan Gongsheng và các quan chức tài chính cấp cao đã công bố một gói chính sách mà nhà đầu tư mong mỏi suốt thời gian qua.

Tại cuộc họp bất thường vào buổi sáng, Thống đốc Pan cho biết Trung Quốc sẽ cắt giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc cho các ngân hàng thương mại, hạ lãi suất repo ngược kỳ hạn 7 ngày, nới lỏng quy định khi mua căn nhà thứ hai và cân nhắc lập một quỹ bình ổn thị trường chứng khoán.

Thị trường chứng khoán Trung Quốc đại lục và Hong Kong đồng loạt bật tăng sau khi gói chính sách mới được công bố. Chỉ số CSI 300 ghi nhận mức tăng lớn nhất kể từ tháng 7/2020.

Phản ứng của thị trường đối với gói chính sách cho thấy ông Pan, một quan chức từng học tại Havard và Cambridge, đã giúp nền kinh tế lớn thứ hai thế giới có thêm ít thời gian quý báu.

Tuy nhiên, các nhà kinh tế tin rằng đây chỉ là chiến lược câu giờ nếu Bắc Kinh thực sự muốn đưa nền kinh tế quy mô 18.000 tỷ USD thoát khỏi tình trạng giảm tốc do cuộc khủng hoảng của thị trường nhà đất, tiêu dùng suy yếu và căng thẳng thương mại toàn cầu gia tăng.

Chia sẻ với Bloomberg, nhà kinh tế Duncan Wrigley của Pantheon Macroeconomics cho hay: “Tôi không nghĩ gói chính sách mới đủ sức giải quyết các vấn đề căn bản của Trung Quốc...”

Theo vị chuyên gia, những gì Trung Quốc cần là “một gói cải cách để tái cấu trúc nền kinh tế và giải phóng tăng trưởng tiêu dùng”.

Cuộc họp báo được sắp xếp vội vã trong 48 giờ trước đó. Sự kiện diễn ra nhiều tuần sau khi các quan chức trong chính quyền Chủ tịch Tập Cận Bình bày tỏ lo ngại về nền kinh tế, theo nguồn tin của Bloomberg.

Các nhà hoạch định chính sách cấp cao đã tổ chức một số cuộc họp kín không lên lịch sẵn để thảo luận về nền kinh tế, vì ngày càng rõ ràng rằng mục tiêu tăng trưởng GDP của năm nay đang tuột khỏi tầm với của Bắc Kinh.

Nguồn tin của Bloomberg cho biết điều đặc biệt đáng lo ngại là cảnh báo từ một tỉnh ven biển - địa phương đóng góp quan trọng vào tăng trưởng kinh tế chung. Tỉnh này cho biết họ sẽ rất chật vật để đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP.

Ở cuộc họp báo, ông Pan và các đồng nghiệp đã kiên quyết bám sát chính sách tiền tệ. Và họ không hề đề cập đến vấn đề “giảm phát”.

Tuy nhiên, trên thực tế là Thống đốc PBoC đã tổ thức một cuộc họp báo trực tiếp trên truyền hình để công bố các động thái lớn về chính sách tiền tệ, đưa ra một số hướng dẫn và trả lời câu hỏi của phóng viên. Cuộc họp báo được đánh giá là một thay đổi lớn.

Dưới thời các thống đốc trước đây, PBoC thường công bố các quyết định chính sách quan trọng trong các tuyên bố đăng tải trên website.

Nỗ lực của ông Pan và các quan chức dường như đã được đền đáp. Họ đã thay đổi góc nhìn của các nhà đầu tư về nền kinh tế Trung Quốc ở thời điểm hiện tại, hãng tin Bloomberg đánh giá.

Đó là một thay đổi đáng hoanh nghênh. Trong những tuần gần đây, các ngân hàng từ Goldman Sachs cho đến UBS đã hạ dự báo tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc sau một loạt dữ liệu vĩ mô xấu.

Bây giờ, Bloomberg Economics và các cơ quan dự báo khác nhận thấy Trung Quốc có thể hoàn thành mục tiêu tăng trưởng GDP “khoảng 5%” trong năm nay.

Song, hầu hết các nhà kinh tế đều đồng thuận rằng Bắc Kinh cần làm nhiều hơn nữa để tránh tình trạng giảm phát mà Nhật Bản đã trải qua trong hàng thập kỷ. Mảnh ghép lớn còn thiếu vẫn là một chiến lược rõ ràng để khích lệ 1,4 tỷ dân Trung Quốc tăng chi tiêu.

“Nhiều vấn đề của Trung Quốc bắt nguồn từ nhu cầu hoặc lòng tin”, nhà quản lý danh mục Nigel Peh của Timefolio Asset Management lưu ý.

Tâm điểm sắp tới

Ngân hàng trung ương Trung Quốc đã khiến thị trường ngạc nhiên với gói chính sách mới. Giờ đây, sự chú ý đang đổ dồn vào Bộ Tài chính Trung Quốc. Nhiều biện pháp tài khoá khác có thể sẽ được công bố trong vài ngày tới khi Bộ Chính trị nhóm họp vào đầu tuần tới.

Trung Quốc đang nỗ lực kích thích tiêu dùng và tái cân bằng nền kinh tế khỏi lĩnh vực sản xuất. Tuy nhiên, trái với lời kêu gọi của các nhà kinh tế, các nhà lãnh đạo ở Bắc Kinh vẫn không muốn phát tiền mặt cho nười dân.

Phát tiền mặt là một biện pháp phổ biến ở nhiều quốc gia nhằm thúc đẩy nhu cầu. Trong đại dịch, chính phủ Mỹ từng áp dụng chính sách này để kích thích chi tiêu tiêu dùng. Gần đây, Thái Lan cũng bắt đầu triển khai chính sách tương tự.

Song, Trung Quốc là một trong những quốc gia có tỷ lệ tiết kiệm cao nhất thế giới và các quan chức không chắc hầu hết người dân sẽ dùng tiền để chi tiêu.

Trong bối cảnh đó, một số chuyên gia kỳ vọng chính phủ sẽ cấp thêm vốn để chính quyền địa phương mua lại nhà ế, chi tiêu nhiều hơn cho phúc lợi xã hội và triển khai thêm các chiến dịch để người tiêu dùng đổi thiết bị gia dụng cũ lấy sản phẩm mới.

Bộ Tài chính Trung Quốc cũng có thể thúc đẩy các chính quyền địa phương bán thêm trái phiếu để tăng chi tiêu cho cơ sở hạ tầng.

Một cuộc tranh luận khác cũng đang nổ ra. Các nhà kinh tế cho rằng Trung Quốc nên phá vỡ quy luật bất thành văn là giữ thâm hụt ngân sách ở mức khoảng hoặc dưới 3% và tỷ lệ nợ công trên GDP dưới 60%.

Theo ông Xu Qiyuan, Phó Giám đốc Viện Kinh tế và Chính trị Thế giới thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Trung Quốc, chính phủ nên “tăng đáng kể” chi tiêu tài khoá để chi trả cho giáo dục, chăm sóc y tế và an sinh xã hội.

“Mặc dù các chính sách tài khoá trên đi kèm với tác dụng phụ, một bài học mà chúng ta nên rút ra từ trường hợp của Nhật Bản là tác dụng phụ sẽ còn tồi tệ hơn nếu chúng ta không triển khai hoặc trì hoãn chúng”, ông Xu nói.