Tập đoàn lớn như một quốc gia: Doanh thu, số nhân viên đứng đầu thế giới, mỗi năm đưa hàng chục tỷ USD hàng hóa Trung Quốc vào Mỹ

Walmart là một công ty của nhiều cái nhất: nhà bán lẻ lớn nhất thế giới và doanh thu cao nhất, nhiều nhân viên nhất, sở hữu bởi gia đình giàu có nhất ... 

Trong bức thư gửi tới Bộ trưởng Tài chính Ấn Độ, Liên đoàn Thương nhân Ấn Độ (CAIT) từng gọi Walmart là "phiên bản Mỹ của công ty Đông Ấn Hà Lan". Vào thế kỷ 17-18, Đông Ấn Hà Lan từng là công ty thương mại hùng mạnh nhất thế giới.

Wal-Mart (tên gọi ban đầu) được thành lập bởi ông Sam Walton tại Rogers, Arkansas vào năm 1962. Những năm đầu, công ty tập trung vào phát triển tại khu vực nông thôn, tránh cạnh tranh trực tiếp với những gã khổng lồ bán lẻ như Sears hay Kmart.

Vào năm 1983, Walmart mở cửa hàng bán lẻ chỉ dành cho thành viên Sam’s Club (tương tự như mô hình của Costco). Đến năm 1988, Walmart mở siêu thị cỡ lớn Walmart Supercenter đầu tiên. 

Vào năm 1990, công ty đã trở thành nhà bán lẻ lớn nhất nước Mỹ. Một năm sau đó, Walmart đã bước chân vào thị trường quốc tế bằng việc mở một siêu thị ở Mexico. Walmart liên tục mở rộng thông qua mua lại hoặc thành lập siêu thị mới. Tính đến tháng 1/2022, công ty đã có mặt tại 23 quốc gia ngoài Mỹ. 

Walmart lớn như thế nào?

Trong giai đoạn từ đầu thế kỷ 17 đến cuối thế kỷ 18, công ty Đông Ấn Hà Lan (VOC) đã từng dong buồm khắp các đại dương, và được coi là một trong những doanh nghiệp quyền lực nhất thế giới. VOC chẳng khác nào một quốc gia thu nhỏ, khi công ty này có quân đội, có thể phát động chiến tranh, đúc tiền và thành lập thuộc địa.

Đến thế kỷ 21, doanh nghiệp gần với Đông Ấn Hà Lan nhất chính là Walmart. Doanh thu của Walmart tương đương một quốc gia trung bình, số nhân viên tương đương lực lượng lao động của một quốc gia nhỏ. Tổng diện tích mặt sàn cửa hàng của Walmart cũng ngang với một quốc đảo nhỏ.

Mỗi tuần, Walmart phục vụ 230 triệu khách hàng tại 10.500 cửa hàng, 46 trang thương mại điện tử ở 24 quốc gia. Tất nhiên, Walmart vẫn chưa thành lập quân đội, phát hành tiền riêng hay có được quyền phát động chiến tranh.

Doanh thu số một

Trong năm tài chính kết thúc vào 31/1/2022, doanh thu của Walmart đạt 572,8 tỷ USD, trong đó doanh thu thuần là 567,8 tỷ USD. 

Nếu coi doanh thu của một công ty như tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của một đất nước, thì Walmart sẽ là quốc gia có nền kinh tế lớn thứ 24 trên thế giới, vượt qua những cái tên như Việt Nam, Thái Lan, Ireland hay Israel và bám đuổi sát nút Bỉ.

Do hoạt động trong lĩnh vực bán lẻ, biên lợi nhuận hoạt động/doanh thu của Walmart không cao, đạt 4,6% vào năm 2022. Thu nhập hoạt động của công ty là 25,9 tỷ USD, thấp hơn nhiều so với những doanh nghiệp lớn hoạt động trong lĩnh vực công nghệ, tài chính hay năng lượng của Mỹ.

Walmart U.S là mảng kinh doanh lớn nhất của công ty, hoạt động tại 50 bang của Mỹ và Puerto Rico. Doanh thu của Walmart U.S vào năm tài chính 2022 là 393,2 tỷ USD, tương đương 69% tổng doanh số của công ty mẹ. Walmart U.S có tỷ suất thu nhập cao nhất trong ba mảng kinh doanh, đạt 5,5% vào năm tài chính 2022.

Walmart International là mảng kinh doanh thứ hai, đang hoạt động tại 23 quốc gia ngoài Mỹ. Năm tài chính vừa qua, Walmart International kiếm được 101 tỷ USD, tương đương 18% tổng doanh thu. 

Sam’s Club đang hoạt động tại 44 bang của Mỹ và vùng lãnh thổ Puerto Rico. Chuỗi siêu thị chỉ dành cho thành viên này có doanh số 73,6 tỷ USD trong năm 2022, chiếm 13% tổng doanh thu của tập đoàn. Một phần lớn lợi nhuận của Sam’s Club đến từ hoạt động bán thẻ thành viên. Phí đăng ký Sam’s Club dao động từ 45 đến 100 USD.

Diện tích như một quốc đảo

Trung bình, siêu thị của Walmart ở Mỹ có diện tích từ khoảng 4.000 m2 tới 16.000 m2. Siêu thị lớn nhất tại Mỹ có diện tích lên tới 24.000 m2. Các siêu thị tại các quốc gia khác cũng như Sam’s Club thường có diện tích nhỏ hơn một chút. 

Tính đến cuối tháng 1/2022, tổng diện tích của 5.342 siêu thị Walmart và Sam’s Club tại Mỹ là 73 km2, lớn gấp hơn hai lần Đặc khu hành chính Macau, Trung Quốc. Tại 23 quốc gia ngoài Mỹ, Walmart đang vận hành 5.251 siêu thị, với tổng diện tích 26 km2.

Diện tích mặt sàn của tất cả siêu thị Walmart trên toàn cầu đạt 99 km2, bằng gần 2/3 Liechtenstein, một quốc gia nhỏ ở châu Âu.

Nhân viên đông như một quốc gia

Ngoài danh hiệu công ty có doanh thu số một, Walmart còn đang thuê nhiều lao động nhất thế giới. Tính đến cuối năm tài chính 2022, Walmart đang có 2,3 triệu nhân viên trên toàn cầu.

Trong số đó, 1,7 triệu nhân viên đang làm việc tại Mỹ, và 0,6 triệu nhân viên quốc tế. Vào năm 2022, 1,17% lực lượng lao động Mỹ đang làm việc cho Walmart. 

Nếu Walmart là một quốc gia, dân số của nước này sẽ đứng thứ 146 trên thế giới. Nếu chỉ so sánh lực lượng lao động, thì 2,3 triệu nhân viên Walmart sẽ giúp đế chế này mạnh mẽ hơn những cái tên như Ireland hay Qatar.

Nhà nhập khẩu hàng đầu của Mỹ

Với những kỷ lục đã nêu ở trên, không quá bất ngờ khi Walmart cũng là nhà nhập khẩu hàng hóa lớn nhất của Mỹ. Vào năm 2021, gã khổng lồ này nhập khẩu 930.000 TEU (đơn vị đo lường tương đương một container 20 feet tiêu chuẩn) hàng hóa. 

Vào 2021, cả nước Mỹ đã nhập khẩu khoảng 25,8 triệu TEU. Hay nói cách khác 3,6% hàng hóa đến Mỹ là của Walmart. Khối lượng hàng nhập khẩu của Walmart cũng bỏ xa những người đứng sau, cũng là các chuỗi siêu thị lớn như Target (775.000 TEU), Home Depot (590.000 TEU). 

Vào năm 2019, CNN dẫn lời ông Michael Lasser, nhà phân tích chứng khoán tại ngân hàng UBS, cho biết Walmart nhập khẩu 26% hàng hóa từ Trung Quốc.

Gia đình giàu có nhất

Theo Forbes, nhà Walton là gia đình giàu nhất nước Mỹ. Hiện nhà Walton đang nắm gần 50% cổ phần trong Walmart, chủ yếu bởi 7 người thừa kế. Tổng cộng, tài sản của gia đình Walton đang trị giá gần 234 tỷ USD.  

Ba người con con của ông Sam Walton: Rob, Jim và Alice hiện đang lần lượt nắm vị trí 17, 18 và 19 trong danh sách tỷ phú giàu nhất thế giới, với tài sản ròng mỗi người khoảng hơn 60 tỷ USD.

Người con dâu Christy Walton có tài sản ròng gần 11 tỷ USD, trong khi người cháu trai Lukas có tài sản hơn 22 tỷ USD. Hai người con gái của ông James Walton - em trai của nhà sáng lập Walmart - đang có tài sản ròng khoảng 9 tỷ USD.

Hiệu ứng Walmart

Sức ảnh hưởng của Walmart lớn đến nỗi, người ta lấy tên công ty này đặt cho thuật ngữ kinh tế. Ngay cả Apple, công ty có vốn hóa lớn nhất, hay Saudi Aramco, công ty có lợi nhuận cao nhất, cũng không thể có nổi một thuật ngữ mang tên mình.

Thuật ngữ “Hiệu ứng Walmart” lần đầu tiên được sử dụng vào những năm 1990. Tác giả Charles Fishman đã viết một cuốn sách có tựa đề “Hiệu ứng Wal-Mart” vào năm 2006, trình bày chi tiết cách nền kinh tế bị ảnh hưởng bởi Walmart. 

“Hiệu ứng Walmart” dùng để chỉ ảnh hưởng kinh tế tới doanh nghiệp địa phương khi những công ty lớn như Walmart mở một cửa hàng mới. Hiệu ứng này khiến doanh nghiệp bán lẻ nhỏ hơn phải ngừng hoạt động, hoặc cắt giảm lương nhân viên. 

Bởi quy mô khổng lồ, Walmart có quyền lực đàm phán với nhà cung ứng cao hơn nhiều so với đối thủ, giúp đẩy giá xuống thấp.

Đồng thời, việc Walmart mở cửa siêu thị, với giá rẻ và hàng hóa dồi dào, khiến khách hàng từ bỏ những nhà bán lẻ địa phương. Kết quả là, lợi nhuận của đối thủ sụt giảm, và buộc phải cắt giảm chi phí, chẳng hạn như lương thưởng.

Made in China

Một lý do khiến Walmart có hàng rẻ, và đa dạng như hiện nay là nhờ Trung Quốc. Vào năm 1994, Trung Quốc phá giá đồng nhân dân tệ (CNY), tỷ giá USD/CNY từ 5 tăng lên 8. Trong giai đoạn này, Bắc Kinh cũng đầu tư mạnh vào cơ sở hạ tầng. Kết quả là, Trung Quốc trở thành một địa điểm sản xuất vô cùng hấp dẫn, với nhân công giá rẻ và dồi dào.

Cựu Giám đốc điều hành Walmart, Lee Scott từng tuyên bố rằng nguồn cung ứng toàn cầu là chìa khóa cho lợi nhuận và phát triển của công ty.

Trả lời phỏng vấn của PBS vào năm 2005, ông Frank Yuan, người từng là đối tác trung gian của Walmart, cho hay: “Không quốc gia nào có thể sánh với Trung Quốc”.

“Nếu nhìn vào giày dép hoặc đồ gia dụng được Walmart bán, 80 đến 90% đến từ Trung Quốc”, ông nói.

Lời hứa 250 tỷ USD

Vào năm 2013, Walmart từng tuyên bố sẽ dành 250 tỷ USD để mua hàng hóa sản xuất tại Mỹ. Nói cách khác, trung bình mỗi năm Walmart sẽ chi khoảng 25 tỷ USD để mua hàng “Made in USA”. Trong thực tế, Walmart vẫn cần mua rất nhiều hàng hóa từ nước ngoài.

Theo một nghiên cứu của Viện Chính sách Kinh tế (EPI), chỉ riêng trong năm 2013, Walmart đã nhập khẩu ít nhất 49,1 tỷ USD hàng hóa từ Trung Quốc.

Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Walmart tới Trung Quốc nhiều khả năng đã tạo ra khoảng 15,3% tổng thâm hụt thương mại hàng hóa giữa Mỹ và Trung Quốc trong giai đoạn 2001 - 2013. Theo EPI, Walmart có thể đã gián tiếp loại bỏ hơn 400.000 việc làm tại Mỹ trong giai đoạn này.

Nhập khẩu thông qua đường biển của Walmart vẫn tăng đều hàng năm, từ 770.000 TEU năm 2014 lên 930.000 TEU vào 2021.

Vào năm 2021, Walmart tiếp nối lời hứa 250 tỷ USD của mình bằng tuyên bố sẽ hỗ trợ các nhà sản xuất nước Mỹ 350 tỷ USD trong thập kỷ tiếp theo. Công ty ước tính khoản hỗ trợ này sẽ tạo thêm 750.000 việc làm tại Mỹ.