Evergrande: Tay ngang bước vào lĩnh vực xe điện, từng được định giá cao hơn Ford dù doanh số bán hàng bằng 0

Tập đoàn bất động sản Evergrande đang đứng bên bờ vực sụp đổ do khoản nợ khổng lồ. Trong quá trình đa dạng hóa danh mục đầu tư, tỷ phú Hui Ka Yan đã mở rộng sang nhiều lĩnh vực khác nhau, chẳng hạn như công ty sản xuất nước đóng chai, sản xuất âm nhạc hay bóng đá, xe điện. Dù vậy, hầu hết dự án này đều thua lỗ.

Tuy phần lớn khoản nợ 300 tỷ USD mà Evergrande đang gánh chịu đến từ lĩnh vực bất động sản nhưng các dự án thua lỗ kể trên cũng góp một phần nhất định.

Thị trường bất động sản Trung Quốc đang tăng trưởng và chính phủ phải đưa ra các biện pháp nhằm hạn chế giá nhà tăng cao. Để tồn tại, các công ty bất động sản như Evergrande cần đa dạng hóa danh mục đầu tư.

Evergrande NEV, công ty xe điện kỳ lạ nhất thế giới

Một trong những quyết định sai lầm nhất của tập đoàn do tỷ phú Hui Ka Yan lãnh đạo có lẽ là thành lập hãng xe điện Evergrande NEV. Chủ tịch Tập Cận Bình đã vạch ra một lộ trình đầy tham vọng để đưa Trung Quốc trở thành nhà sản xuất và sử dụng xe điện hàng đầu trong 15 năm tới, cam kết tất cả các loại xe được bán ở nước này sau năm 2035 sẽ thân thiện với môi trường. Một loạt biện pháp chính sách hỗ trợ được đưa ra để đạt mục tiêu đó đã làm bùng nổ thị trường xe điện trong nước.

Năm 2018, Evergrande chính thức gia nhập cuộc chơi, đặt mục tiêu vượt mặt Tesla của tỷ phú Elon Musk dù ông Hui Ka Yan, Chủ tịch tập đoàn là người không có kinh nghiệm trong lĩnh vực chế tạo ô tô.

Tuy nhiên, bằng một cách nào đó, Evergrande NEV đã huy động được hàng chục tỷ USD từ việc bán cổ phiếu, trong khi doanh số bán xe bằng 0. Đơn vị này tự hào về danh mục sản phẩm gồm 6 mẫu xe khác nhau, nhưng thực tế, chưa có chiếc xe nào được xuất xưởng kể từ khi công ty được thành lập vì các CEO liên tục lùi lịch sản xuất. Thậm chí, doanh nghiệp này còn báo lỗ 740 triệu USD trong nửa đầu năm nay. Theo tạp chí Fortune, Evergrande NEV có thể là hãng xe điện tệ nhất thế giới.

Evergrande NEV được niêm yết tại Hồng Kông vào năm 2018 thông qua việc tái cơ cấu Evergrande Health — một đơn vị của Evergrande đã dừng hoạt động. Nếu chỉ xét trên giá cổ phiếu, Evergrande NEV đã thành công. Doanh nghiệp này được định giá cao hơn Ford vào tháng 4/2021, từng đạt giá trị cao nhất là 87 tỷ USD, mặc dù chưa bao giờ bán được một chiếc xe nào.

"Đó là một công ty kỳ lạ. Họ đã đổ rất nhiều tiền mà không thực sự thu lại được gì. Ngoài ra, họ đang bước vào một ngành mà người đứng đầu không có kiến thức chuyên môn", Bill Russo, Giám đốc điều hành của công ty tư vấn Automobility ở Thượng Hải chia sẻ trên Bloomberg.

Thậm chí, Evergrande tuyên bố rằng họ có thể kết hợp giữa xe điện và bất động sản bằng cách xây dựng các trạm sạc xe điện thành các bãi đỗ xe, đồng thời khuyến khích người mua bằng các đề nghị sạc miễn phí hoặc giảm giá. Mặc dù đơn vị đang hoạt động thua lỗ, Evergrande nhận thấy Evergrande NEV có thể thu lời trong tương lai khi lĩnh vực bất động sản tiếp tục tăng trưởng.

Mục đích khi Evergrande đầu tư vào xe điện là gì?

Tuy nhiên, nói một cách không chính thức, việc Evergrande đầu tư vào startup xe điện để đạt mục đích khác: Tiếp cận nguồn đất công. Theo Wall Street Journal, Evergrande cam kết xây nhà máy ôtô điện 2,7 tỷ USD tại thị trấn Nam Thông, ngoại ô Thượng Hải vào năm 2019 để lấy được diện tích đất khổng lồ tại đây.

Dù nhà máy vẫn chưa được xây dựng, nhưng vào tháng 9/2020, chính quyền địa phương đã bán đấu giá một khu đất, nơi họ chỉ chấp nhận quyền đấu thầu từ các công ty đã đầu tư ít nhất 1,55 tỷ USD vào việc sản xuất xe điện trong nước. Evergrande là nhà phát triển bất động sản duy nhất đáp ứng điều kiện, và họ đã sở hữu khu đất đó mà không gặp phải bất kỳ sự cạnh tranh nào.

Matthew Chow, người đứng đầu S&P Global về thị bất động sản Trung Quốc cho biết sự cạnh tranh trong việc phân bổ đất mới cao đến mức phần lớn chủ đầu tư không còn cạnh tranh thông qua các cuộc đấu giá đất thông thường. "Rất nhiều nhà phát triển đang tìm mọi cách để có được đất với giá rẻ hơn", chuyên gia Matthew Chow cho biết.

Evergrande cũng sử dụng hoạt động kinh doanh xe điện như một phương tiện gây quỹ bằng cách bán cổ phiếu. Nếu doanh nghiệp sử dụng khoản tiền đó để hỗ trợ hoạt động kinh doanh bất động sản thì chúng vẫn chưa đủ. Đến tháng 9, cổ phiếu của Evergrande NEV đã giảm 92% so với mức đỉnh trong tháng 4. Đơn vị này nợ chồng chất, thậm chí đã không thể chuyển giao liên doanh xe điện cho Xiaomi vào tháng trước.

"Không ai muốn dùng tay không để bắt một con dao đang rơi xuống", chuyên gia Bo Zhuang của hãng Loomis Sayles chia sẻ.

Mở rộng danh mục đầu tư - thách thức không dễ vượt qua với các doanh nghiệp bất động sản Trung Quốc

Nhiều nhà phân tích dự đoán Evergrande sẽ vỡ nợ, dẫn tới sự sụp đổ của doanh nghiệp bất động sản lớn thứ hai Trung Quốc. Các chuyên gia lo lắng sự sụp đổ này sẽ kéo theo tác động dây chuyền, đồng thời cảnh báo rằng chính phủ có thể sẽ can thiệp để ngăn rủi ro, nhưng vẫn để Evergrande sụp đổ. Điều này như một lời cảnh báo tới các nhà phát triển bất động sản khác.

"Các chính sách của chính phủ rất nghiêm ngặt, ngay cả những công ty lớn như Evergrande, Country Garden và Soho cũng phải đối mặt với áp lực", giáo sư Zoe Yang đến từ Đại học Hồng Kông Trung Quốc cho biết.

Thực tế, Evergrande không phải nhà phát triển bất động sản đầu tiên đa dạng hóa danh mục đầu tư. Năm 2012, Wanda Group, khi đó là nhà phát triển bất động sản thương mại lớn nhất Trung Quốc đã bắt đầu mua lại nhà điều hành rạp phim AMC của Mỹ với giá 2,6 tỷ USD.

Ngoài ra, họ còn mua xưởng sản xuất Legendary Entertainment của Hollywood với giá 3,5 tỷ USD trong năm 2016. Năm 2014, một trong những nhà phát triển bất động sản hàng đầu Trung Quốc là China Vanke bắt đầu mở rộng sang phân khúc logistics, đa dạng hóa danh mục đầu tư.

"15 năm trước, chính phủ thúc đẩy ngành bất động sản trở thành trụ cột cho tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, khi giá tăng quá cao, chính phủ đã đưa ra các chính sách để hạ nhiệt thị trường", ông Zoe Yang nói thêm.

Việc chuyển hướng sang các lĩnh vực kinh doanh khác có thể là lựa chọn theo xu hướng của các doanh nghiệp bất động sản Trung Quốc, nhưng điều này sẽ gặp khó khăn, đặc biệt sau những gì đã trải qua với Evergrande NEV. "Ngày càng khó kiếm tiền từ mảng kinh doanh phát triển bất động sản", Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành của Vanke, Zhu Jiusheng cho biết.