Trung Quốc dừng nhập khẩu thanh long, doanh nghiệp nội địa hỗ trợ tiêu thụ phi lợi nhuận

Trung Quốc dừng nhập khẩu thanh long vào thời điểm "nước sôi lửa bỏng"

Tại Diễn đàn 970, bà Đinh Thị Thu, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Lạng Sơn cho biết đến nay tổng lượng xe ùn tắc tại các cửa khẩu của tỉnh Lạng Sơn khoảng 2.900 xe, đang giảm dần.

Nguyên nhân là nhiều xe quay đầu về tiêu thụ nội địa, đặc biệt là sau khi Bằng Tường thông báo dừng nhập khẩu thanh long từ 0 giờ 29/12 đến hết ngày 26/1/2022 vì phát hiện virus SAR-CoV-2 trong ba lô hàng.

Hiện, lượng xe ùn ứ vẫn còn nhiều trong khi năng lượng thông quan vẫn ở mức rất thấp, chỉ khoảng 81 xe/ngày/cửa khẩu và đa số là sản phẩm khô.

"Xuất khẩu nông sản sẽ càng khó khăn khi Trung Quốc sẽ tạm dừng nhập khẩu hàng hóa trên container lạnh trong 28 ngày của dịp Tết Nhâm Dần, trong đó 14 ngày trước Tết và 14 ngày sau Tết", bà Thu nói.

Bà Thu đề xuất các cơ quan chức năng cần tổ chức các cuộc hội đàm cấp cao và đàm phán tăng thời gian thông quan 4-8 giờ/ngày lên 12 giờ/ngày để thông quan nốt 2.900 xe đang còn ùn tắc trước Tết nguyên đán.

Đồng thời, các doanh nghiệp, địa phương cần đẩy mạnh chế biến, tiêu thụ nội địa trong khi xuất khẩu đang gặp khó khăn.

Trung Quốc "từ chối" thanh long của Việt Nam vào thời điểm nước sôi lửa bỏng khiến hàng nghìn container phải quay đầu về thị trường nội địa, tìm kiếm sự hỗ trợ tiêu thụ của doanh nghiệp và người dân.

Tuy nhiên, lượng thanh long trong các container ùn ứ chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng sản lượng. Hàng nghìn tấn nông sản chưa có đầu ra, nông dân, doanh nghiệp sản xuất "đứng ngồi không yên".

Bà Đinh Thị Phương Khanh, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Long An cho biết tỉnh Long An có khoảng 10.000 ha diện tích trồng thanh long với sản lượng khoảng 20.000 tấn. Người dân rất trông mong vào mùa thanh long trái vụ được thu mua với mức giá cao nhất năm, khoảng 22.000 đồng/kg.

Song, trước khi có thông tin Trung Quốc tạm dừng nhập khẩu thanh long, hầu hết các kho thanh long trên địa bàn tỉnh Long An đã tạm dừng thu nhận hàng.

 "Đó là áp lực rất lớn khi toàn tỉnh có 117 kho thanh long, trong đó có 100 kho đông lạnh với tổng công suất khoảng 5.400 tấn.

Tuy nhiên, lượng hàng tồn đã gần 3.000 tấn. Do đó, sức chứa chỉ còn 2.400 tấn, bằng 1/10 sản lượng", bà Khanh nói.

Đại diện Sở NN&PTNT tỉnh Long An đề xuất Chính phủ có gói hỗ trợ cho doanh nghiệp bảo quản lạnh và hỗ trợ cho người dân và có sự kết nối hỗ trợ tiêu thụ thanh long tại thị trường nội địa.

Cùng hoàn cảnh với Long Anh, tỉnh Bình Thuận cũng đang trong tình cảnh tiến thoái lưỡng nan.

Ông Phan Văn Tuấn, Phó giám đốc Sở NN&PTNT Bình Thuận cho biết sản lượng thanh long của tỉnh đến tháng 2/2022 là 120.000 tấn. Tuy nhiên, toàn tỉnh chỉ có 111 cơ sở thu mua, trữ lượng tổng kho lạnh là 16.000 tấn. Con số này so với tổng sản lượng "không đáng bao nhiêu".

"Nếu đưa thanh long vào chế biến thì các doanh nghiệp không làm được, trong khi trữ lượng kho lạnh chưa bằng số lẻ của sản lượng.

Giá hiện tại chỉ 7.000-8.000 đồng/kg với thanh long loại 1. Hàng loại 2, loại 3 không có ai mua. Tỉnh còn tồn 400-500 xe thanh long, cả tháng nay. Tình hình là khá cấp bách bởi nông dân cần tiền sắm Tết", ông Tuấn nói.

Doanh nghiệp hỗ trợ tiêu thụ nông sản, bán hàng phi lợi nhuận

Trước cảnh nông sản ùn ứ, cả doanh nghiệp xuất khẩu và nông dân đều thiệt hại kinh tế lớn, các hệ thống siêu thị, nhà máy chế biến đều chung tay, hỗ trợ tiêu thụ nông sản.

Chia sẻ tại diễn đàn, ông Nguyễn Thái Dũng, TGĐ Công ty TNHH Bán lẻ BRG (BRG Retail) cho biết đơn vị sẽ bán hàng không lợi nhuận cho nông sản Việt Nam gặp khó trong xuất khẩu như trái cây, hải sản trên hệ thống siêu thị BRG Mart ở 7 tỉnh thành.

Ngoài ra, BRG Retail sẽ chuẩn bị hệ thống kho lạnh để tích trữ hải sản, trái cây và đẩy mạnh bán nông sản trên hệ thống ứng dụng mua hàng online.

Ông Dũng đánh giá thị trường nội địa đang vào giai đoạn tiêu thụ cuối năm, nhu cầu cũng tăng. Với mức giá bán phi lợi nhuận, nông sản với chất lượng, hình thức sản phẩm đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu sẽ người tiêu dùng nội địa đón nhận.

"Có thể do thói quen kinh doanh nên đa số nông sản phía Nam thường hướng đến xuất khẩu, chưa quan tâm đến thị trường nội địa.

Do đó, chúng ta cần có định hướng phù hợp để cân đối thị trường xuất khẩu và nội địa để tránh được rủi ro trong xuất khẩu, đảm bảo sự phát triển ổn định và bền vững", ông Dũng nói.

Ở một khía cạnh khác, ông Đinh Cao Khuê, Chủ tịch HĐQT CTCP Thực phẩm Xuất khẩu Đồng Giao (Doveco) cho biết công ty đang tiêu thụ số lượng lớn sản phẩm nông sản bị ách tắc tại biên giới.

Cụ thể, mỗi ngày Doveco tiêu thụ khoảng 100 - 150 tấn sản phẩm nông sản các loại, đặc biệt là sản phẩm xoài. Đồng thời, doanh nghiệp cũng liên kết với doanh nghiệp của tỉnh Đồng Tháp, Tiền Giang để có nguồn cung phục vụ chế biến nông sản dài hạn.

"Hiện nay, chúng tôi vẫn chế biến xoài với số lượng lớn. Nếu các đơn vị có sản phẩm xoài, dứa, chanh leo hay chuối gặp khó khăn trên cửa khẩu, Doveco sẵn sàng hỗ trợ tiêu thụ", ông Khuê cho biết.

Những giải pháp "đường dài"

Xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc, đặc biệt là trái cây những tháng đầu năm 2022 sẽ tiếp tục gặp nhiều bất lợi khi Trung Quốc siết chặt kiểm soát dịch COVID-19 theo chiến lược "Zero COVID" và Lệnh 248, Lệnh 249 có hiệu lực từ ngày 1/1/2022.

Ông Lê Thanh Hòa, Phó Cục trưởng Cục Chế biến & Phát triển thị trường nông sản (Bộ NN&PTNT) nhận định dù gặp nhiều bất lợi song Trung Quốc vẫn là một thị trường quan trọng đối với hàng rau quả của Việt Nam khi kim ngạch xuất khẩu đạt 1,7 tỷ USD, chiếm hơn 50% tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả trong 11 tháng năm 2021.

Do đó, các doanh nghiệp, hiệp hội cần nâng cao quy trình sản xuất để đảm bảo chất lượng sản phẩm, đảm bảo khả năng có thể tham gia vào các chuỗi siêu thị lớn của Trung Quốc.

Mới đây, Bộ NN&PNT có văn bản đề nghị Bộ Ngoại giao đàm phán với phía Trung Quốc thực hiện theo đúng Hiệp định thương mại biên giới giữa hai nước đã ký kết để hoạt động thương mại biên giới phát triển lành mạnh, liên tục và ổn định.

Trường hợp, khi có thay đổi về chính sách đối với hàng hóa xuất nhập khẩu cần thông báo trước ít nhất 10 ngày trước khi áp dụng để phía Việt Nam có thời gian chuẩn bị.

Ngoài ra, Bộ NN&PTNT đề nghị Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan) thúc đẩy hợp tác với Tổng cục Hải quan Trung Quốc về thiết lập hạ tầng, kho bãi, kho ngoại quan hai bên để hiện đại hóa cửa khẩu, tạo thuận lợi thông quan, lưu trữ hàng hóa.