Miệt mài đổ tiền vào một công ty 'vô danh' suốt 10 năm, nhà đầu tư Trung Quốc hái trái ngọt khi CATL chiếm 30% thị phần pin xe điện toàn cầu

10 năm kiên trì đặt cược vào pin xe điện

Contemporary Amperex Technology (CATL) là niềm tin mà các nhà đầu tư đặt cược vào tương lai của xe điện khi nền kinh tế toàn cầu hướng đến tương lai mới, xanh và sạch hơn, theo Asia Nikkei.

CATL được thành lập cách đây 10 năm, đã trở thành công ty đại chúng có giá trị cao thứ ba Trung Quốc, chỉ đứng sau nhà sản xuất rượu quốc gia Kweichow Moutai và Ngân hàng Công thương Trung Quốc. Tính đến thời điểm hiện tại, mức định giá của công ty đã tăng 1,6 lần so với đầu năm và 6,4 lần so với năm 2020.

Trong suốt nhiều năm, các nhà đầu tư vẫn kiên nhẫn đặt cược vào CATL mặc dù không có gì đảm bảo rằng công ty sẽ kiếm được tiền từ pin xe điện, đặc biệt khi thị trường xe điện ngày một nóng với sự tham gia của các ông lớn Hàn Quốc, Nhật Bản.

Tuy nhiên, CATL và người dẫn đầu là chủ tịch Robin Zeng vẫn đang đương đầu với những thử thách đó. Công ty đang cố gắng bảo vệ những lợi thế về công nghệ, huy động hàng tỷ nhân dân tệ để tài trợ cho việc nghiên cứu các sản phẩm thế hệ tiếp theo và đầu tư hàng tỷ nhân dân tệ khác vào việc xây dựng hệ sinh thái công nghiệp cũng như mở rộng phạm vi kinh doanh.

Với việc kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt và đầu tư nhiều vào ngành, CATL đã xây dựng một thành trì vững chắc để bảo vệ ngai vàng của mình. Chỉ số P/E của CATL cao hơn nhiều so với các doanh nghiệp cùng ngành.

CATL có trụ sở tại Ninh Đức, Phúc Kiến và hiện chiếm hơn một nửa thị trường pin xe điện của Trung Quốc cũng như hơn 30% trên toàn thế giới. Việc Trung Quốc thúc đẩy phát triển xe điện và chuyển sang sử dụng năng lượng sạch để giảm phát thải khí nhà kính carbon dioxide được kỳ vọng sẽ mang lại cơ hội tăng trưởng lớn hơn nữa cho công ty.

Một nhà nghiên cứu tại Hiệp hội Kỹ sư Ô tô Trung Quốc cho biết: "Hậu thuẫn cho CATL là thị trường xe điện với doanh số lớn và đang tiếp tục tăng lên theo từng năm. Tuy nhiên ngoài ngành công nghiệp xe điện, một thị trường rộng lớn hơn là lưu trữ năng lượng cũng giúp CATL có chỗ đứng vững chắc".

Đón sóng từ các chính sách phát triển xe điện của Trung Quốc

CATL có lẽ là công ty Trung Quốc phát triển nhanh nhất trong thập kỷ qua. Trước khi thành lập công ty, ông Robin Zeng đã lấy bằng tiến sĩ vật lý tại Học viện Khoa học Trung Quốc. Theo Forbes, ông đang sở hữu khối tài sản ròng trị gía 58 tỷ USD, giàu thứ ba Trung Quốc và 23 thế giới.

Ông Robin Zeng từng có 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực pin và thành lập công ty có tên Amperex Technology Ltd. (ATL) vào năm 1999. ATL là nhà cung cấp pin tiêu dùng cho Apple và Samsung Electronics, sau đó được mua lại bởi công ty điện tử TDK của Nhật Bản vào năm 2005.

Năm 2009, chính phủ Trung Quốc công bố kế hoạch đầy tham vọng để phát triển ngành xe điện. Từ đó, ông Robin Zeng bắt đầu thành lập CATL để chuyên phát triển pin EV.

Được hậu thuẫn bởi chính phủ, thị trường xe điện Trung Quốc đã bùng nổ và vượt qua Mỹ để trở thành thị trường lớn nhất thế giới vào năm 2015. Doanh số bán hàng xe điện đã tăng từ 23.000 chiếc vào năm 2013 lên 330.000 chiếc vào năm 2015.

Để bảo vệ ngành công nghiệp trong nước, chính phủ cũng đưa ra các chính sách khuyến khích công nghệ và sản phẩm địa phương. Năm 2016, các cơ quan quản lý đã ra lệnh rằng để đủ điều kiện được nhận hỗ trợ về giá, các nhà sản xuất xe điện phải sử dụng pin từ các nhà cung cấp trong nước.

Chi phí pin vào thời điểm đó rất cao, khiến xe điện khó có thể cạnh tranh với các loại xe động cơ đốt trong thông thường. Nếu không có trợ cấp của chính phủ, các nhà sản xuất xe điện và pin nước ngoài phải đối mặt với những khó khăn.

Các nhà sản xuất pin của Trung Quốc đã nắm bắt cơ hội, dẫn đầu là các công ty lớn bao gồm CATL và BYD, đơn vị được tỷ phú Warren Buffett đầu tư. Với sự hỗ trợ của chính phủ, các sản phẩm của CATL đã được các nhà sản xuất ô tô trong và ngoài nước áp dụng rộng rãi, cho phép công ty nhận được nhiều phản hồi từ người dùng để cải tiến công nghệ. Trong khi đó, các khoản trợ cấp của nhà nước đã cải thiện tình hình tài chính của công ty, giúp CATL tiếp tục đầu tư vào nghiên cứu và sản xuất.

Năm 2019, chính phủ Trung Quốc bắt đầu giảm trợ cấp cho xe điện và mở cửa thị trường cho các nhà sản xuất pin nước ngoài, làm chao đảo các nhà sản xuất trong nước. Dù vậy, CATL đã giành được một hợp đồng quan trọng để cung cấp pin cho Tesla khi hãng xe của tỷ phú Elon Musk bắt đầu sản xuất tại Trung Quốc vào năm 2020.

Doanh số bán hàng tăng vọt của Tesla tại Trung Quốc đã tạo ra một cú hích lớn cho CATL. Theo công ty nghiên cứu thị trường năng lượng SNE Research, CATL chiếm 34% thị trường pin xe điện toàn cầu trong tháng 10, tiếp theo là LG với 15,6%.

Khi sự cạnh tranh tăng lên

Sự bùng nổ của thị trường xe điện trong năm 2020 đã kích thích nhiều nhà sản xuất tham gia cuộc chơi, khiến sự cạnh tranh tăng lên.

LG, đối thủ truyền kiếp của CATL, đã tách riêng bộ phận sản xuất pin để sẵn sàng cho việc IPO vào năm sau. Việc này sẽ giúp đơn vị tiếp cận được nhiều nguồn vốn hơn.

BYD, đối thủ trong nước của CATL cũng đang tăng dung lượng pin để cung cấp cho các nhà sản xuất ô tô khác bao gồm Ford Motor và Toyota. Gã khổng lồ Tesla cũng đang xem xét mua pin từ BYD cho các phương tiện sản xuất tại Trung Quốc sản xuất để giảm sự phụ thuộc vào CATL.

Các nhà sản xuất ô tô sẽ đẩy mạnh hoạt động kinh doanh xe điện bằng cách tự phát triển hoặc đầu tư vào một loạt nhà sản xuất pin để đa dạng hóa chuỗi cung ứng. Năm ngoái, Tesla đã tiết lộ một loại cell pin do hãng tự phát triển có tên là 4680, đang chuẩn bị cho việc sản xuất hàng loạt. Ông lớn Volkswagen của Đức cũng đầu tư vào các nhà sản xuất pin, bao gồm cả Gotion High Tech của Trung Quốc để khai thác thị trường này.

Các chuyên gia cho biết vị thế dẫn đầu vẫn giúp CATL có lợi thế cạnh tranh. Trong ngắn hạn, các đối thủ trong và ngoài nước sẽ chưa thể bắt kịp được công ty. Để củng cố vị thế, CATL đã chuẩn bị một loạt khoản đầu tư từ cung cấp nguyên liệu đầu vào cho đến sản xuất ô tô trong nỗ lực xây dựng một hệ sinh thái kinh doanh. Tính đến cuối tháng 9, CATL đã đầu tư 3,59 tỷ nhân dân tệ vào 21 nhà sản xuất vật liệu pin và 3,11 tỷ nhân dân tệ vào các nhà sản xuất thiết bị.

CATL cũng có quan hệ với hơn 100 đối tác toàn cầu. Công ty đang nắm giữ cổ phần tại một số nhà sản xuất xe điện như BAIC BluePark New Energy, Aiways Automobiles, Hozon Auto và ACATR. Ngoài ra, CTAL cũng thành lập liên doanh với các nhà sản xuất ô tô hàng đầu như SAIC Motor, GAC Group và Dongfeng Motor.

Giai đoạn 2020 - 2021, CATL đã có những cuộc chiến về mặt pháp lý trước các đối thủ như Jiangsu Tafel New Energy Technology và China Lithium Battery Technology, cáo buộc hai công ty này vi phạm quyền sở hữu trí tuệ. Những vụ kiện được đưa ra như một động thái bảo vệ quyền lợi trước các đối thủ cạnh tranh.

Tháng 8, CATL đã tiết lộ kế hoạch huy động 58,2 tỷ nhân dân tệ thông qua phát hành cổ phiếu riêng lẻ, mức lớn nhất từng được một công ty tư nhân Trung Quốc công bố. Công ty sau đó đã giảm mục tiêu xuống còn 45 tỷ nhân dân tệ. 

Đại diện CATL cho biết họ cần nguồn vốn để hỗ trợ các dự án đầu tư mới nhằm thúc đẩy hoạt động kinh doanh và lợi nhuận. Kế hoạch này hiện vẫn đang chờ sự đồng thuận của các cổ đông.

Mở rộng hoạt động kinh doanh

CATL đang tìm cách mở rộng các mảng kinh doanh. Nhờ quan hệ đối tác với các nhà sản xuất ô tô, CATL đang nghiên cứu công nghệ CTC (cell to chassis) để tích hợp hệ thống pin vào cấu trúc của một chiếc xe. Công nghệ này sẽ giúp giảm chi phí và cho phép mở rộng quãng đường di chuyển tối đa sau mỗi lần sạc của xe điện.

Tuy nhiên, công nghệ mới đang gây tranh cãi vì một số nhà sản xuất ô tô lo ngại rằng cách tiếp cận này sẽ mang lại nhiều quyền lực hơn cho các nhà sản xuất pin, giúp họ nắm sức mạnh với các bộ phận quan trọng của xe.

CATL cũng đang tìm hiểu các dịch vụ hoán đổi pin như một phần của kế hoạch phát triển hoạt động kinh doanh quản lý pin. Năm 2020, công ty thành lập liên doanh với startup xe điện Nio ở Vũ Hán để cung cấp dịch vụ hoán đổi pin cho khách hàng của Nio.

Lu Ronghua, tổng giám đốc của liên doanh cho biết việc sử dụng rộng rãi hình thức hoán đổi pin sẽ mang lại lợi ích cho CATL vì nó sẽ giúp công ty mở rộng thị phần bằng cách giành được khách hàng bán lẻ.

Ngoài ra, CATL hợp tác với các công ty điện lực để khởi động các dự án lưu trữ năng lượng trên khắp Trung Quốc. Công ty của tỷ phú Robin Zeng đã đầu tư vào Fujian Yongfu Power Engineering và Jinjiang Mintou Power Energy Storage Technology, đồng thời thiết lập quan hệ đối tác chiến lược với State Grid, State Power Investment và China Energy Engineering.

Những rủi ro dài hạn

CATL vẫn bỏ cách các đối thủ một khoảng cách lớn, qua đó giúp công ty vẫn đứng ở vị trí số một trên thị trường trong ngắn hạn. Tuy nhiên, mối đe dọa thực sự ở phía trước có thể là bước đột phá công nghệ dẫn đến thế hệ pin tiếp theo, Ouyang Minggao, một chuyên gia ngành xe điện tại Học viện Khoa học Trung Quốc cho biết.

Trong khi các công ty Trung Quốc có lợi thế về công nghệ pin lithium-ion, các đối thủ nước ngoài đã tham gia sâu vào việc phát triển thế hệ pin thể rắn tiếp theo, sử dụng điện cực rắn và chất điện phân rắn thay vì chất điện phân lỏng hoặc gel polyme phổ biến hiện nay.

Các chuyên gia đồng ý rằng pin thể rắn sẽ mạnh hơn và an toàn hơn so với pin thông thường hiện nay. Ngoài ra, những loại pin đó có thời gian sạc nhanh hơn.

Một chuyên gia trong ngành cho biết các công ty Nhật Bản đang dẫn đầu trong hành trình nghiên cứu pin thể rắn. Tổ chức Phát triển Công nghệ Công nghiệp và Năng lượng Mới tại Nhật Bản (NEDO) đã khởi động nghiên cứu vào năm 2018 về pin thể rắn và dự kiến loại pin mới sẽ chiếm 1% thị trường pin xe điện vào năm 2025.

Chuyên gia cho biết việc nghiên cứu của Trung Quốc về công nghệ pin mới này đi sau Nhật Bản khoảng 5 năm. Mặc dù không có mối lo ngại ngắn hạn nào đối với CATL, nhưng công ty không nên bỏ qua rủi ro dài hạn. Đáp lại, CATL cho biết họ đang nghiên cứu các công nghệ pin mới để duy trì vị trí dẫn đầu trong ngành, bao gồm pin thể rắn và pin không chứa coban.