Biểu đồ dot plot, tài liệu quan trọng Fed sắp công bố là gì?

Biểu đồ dot plot (hay biểu đồ chấm) là tài liệu thể hiện trực quan nhận định của các quan chức Fed về lãi suất quỹ liên bang trong tương lai.

Bắt đầu từ năm 2012, cứ ba tháng thì Fed sẽ công bố biểu đồ dot plot một lần. Một trong các mục đích của ngân hàng trung ương Mỹ là tăng cường tính minh bạch của chính sách tiền tệ.

Tính đến tháng 6, biểu đồ dot plot cho thấy lãi suất chuẩn có thể bắt đầu giảm vào cuối năm nay, sau đó ổn định dần vào năm 2026. Fed sẽ công bố biểu đồ tiếp theo tại cuộc họp ngày 17 - 18/9.

Bên dưới là các thông tin cơ bản về biểu đồ dot plot, bao gồm định nghĩa, cách diễn giải và tầm quan trọng của công cụ này:

Biểu đồ dot plot là gì?

Biểu đồ dot plot được thể hiện bằng các dấu chấm. Mỗi dấu chấm đại diện cho dự đoán của từng thành viên Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC, cơ quan hoạch định chính sách của Fed) về mức lãi suất trong vài năm tới.

Fed công bố biểu đồ dot plot theo từng quý, lần lượt vào các tháng 3, 6, 9 và 12. Tài liệu này có thể được tìm thấy trong bản Tóm tắt Dự báo Kinh tế công bố sau cuộc họp chính sách.

Biểu đồ dot plot rất quan trọng vì Fed là cơ quan chịu trách nhiệm thiết lập lãi suất quỹ liên bang. Lãi suất này ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp đến quyết định của tất cả người tiêu dùng, nhà đầu tư và doanh nghiệp tại Mỹ.

Lãi suất quỹ liên bang là công cụ mà Fed sử dụng để hoàn thành nhiệm vụ kép: duy trì lạm phát ở mức thấp và đạt tình trạng toàn dụng lao động (hay giữ tỷ lệ thất nghiệp ở mức thấp).

Tăng lãi suất có xu hướng làm mát nền kinh tế, giảm lạm phát nhưng có nguy cơ kéo tỷ lệ thất nghiệp lên cao. Ngược lại, giảm lãi suất thường thúc đẩy đầu tư và chi tiêu trong nền kinh tế, hạ thấp tỷ lệ thất nghiệp nhưng có thể kéo lạm phát lên cao.

Gần đây nhất, để khống chế lạm phát, Fed đã tăng lãi suất 11 lần kể từ tháng 3/2022 đến 7/2023. Hiện tại, lãi suất quỹ liên bang đang nằm trong phạm vi 5,25 - 5,5%, cao nhất trong hơn 22 năm.

Các quan chức ngân hàng trung ương Mỹ dự kiến sẽ cắt giảm lãi suất tại cuộc họp chính sách ngày 17 - 18/9. Thị trường kỳ vọng Fed sẽ giảm 50 điểm cơ bản, nhưng không loại trừ họ sẽ hành động thận trọng và chỉ hạ 25 điểm cơ bản.

Đọc biểu đồ dot plot như thế nào?

Đọc biểu đồ dot plot tương đối đơn giản. Bên dưới là phiên bản biểu đồ mà gã khổng lồ dịch vụ tài chính Fidelity đã điều chỉnh để nhà đầu tư dễ theo dõi. Biểu đồ có ba thành phần chính gồm trục dọc, trục ngang và các chấm.

Trục dọc thể hiện mức mục tiêu của lãi suất quỹ liên bang, có đơn vị tính là %.

Trục ngang gồm ba năm gần nhất và dài hạn, trong đó ba năm đầu tiên thể hiện dự đoán lãi suất của các quan chức vào cuối mỗi năm và dài hạn thể hiện ước tính về “lãi suất trung lập” - mức lãi suất không làm nóng hay làm nguội lạnh nền kinh tế.

Các chấm thể hiện triển vọng lãi suất của từng thành viên FOMC. Nếu một thành viên dự đoán phạm vi mục tiêu của lãi suất quỹ liên bang vào cuối năm là 4,25 - 4,5%, dấu chấm sẽ được đặt ở giữa các mốc đó. FOMC có 12 thành viên, đứng đầu là Chủ tịch Fed Jerome Powell.

Tiếp theo, để diễn giải biểu đồ dot plot, nhà đầu tư có thể tìm kiếm các xu hướng hoặc quan tâm đến các cụm dấu chấm. Chẳng hạn, nhìn vào biểu đồ bên dưới, bạn sẽ thấy FOMC cho rằng lãi suất có thể sẽ đi xuống trong vài năm tới.

Hoặc, tuy có một số trường hợp ngoại lệ, đa phần các dấu chấm thường nhóm thành cụm. Điều này cho thấy các nhà hoạch định chính sách đang đồng thuận như thế nào về hướng đi của lãi suất.

Biểu đồ dot plot có hay thay đổi?

Nhà đầu tư cần lưu ý rằng biểu đồ dot plot chỉ thể hiện dự đoán của các quan chức về mức lãi suất trong vài tháng hoặc vài năm tới. Fed nhấn mạnh họ hành động dựa theo dữ liệu nên triển vọng chắc chắn sẽ thay đổi khi dữ liệu kinh tế thay đổi.

Chẳng hạn, nhìn vào biểu đồ dot plot bên dưới, nhà đầu tư sẽ nhận ra dự đoán cho tháng 12/2024 đã thay đổi như thế nào trong hơn hai năm qua.

Các nhà hoạch định chính sách tăng lãi suất vào đầu năm 2022 và khi đó, họ cũng đưa ra dự đoán về mức lãi suất vào tháng 12/2024. Kỳ vọng sau đó tăng nhanh và cuối cùng mới ổn định dần vào cuối năm 2023.

Tại sao biểu đồ dot plot thay đổi?

Biểu đồ dot plot thay đổi khi các quan chức Fed điều chỉnh mức lãi suất mà họ cho là phù hợp để duy trì lạm phát ở mức thấp và việc làm ở mức cao. Để đưa ra nhận định, họ thường dựa vào 4 chỉ báo kinh tế chính.

Thứ nhất là tăng trưởng GDP thực tế, tức tốc độ tăng trưởng sau khi loại trừ tác động của lạm phát.

Thứ hai là tỷ lệ thất nghiệp. Như đã nói, một trong những nhiệm vụ chính của Fed là giữ tỷ lệ thất nghiệp ở mức thấp, dù trên thực tế ngân hàng trung ương này không đặt ra mục tiêu cụ thể.

Thứ ba là tỷ lệ lạm phát toàn phần tính theo chỉ số giá chi tiêu tiêu dùng cá nhân toàn phần (PCEPI). Công chúng Mỹ thường quan tâm hơn đến chỉ số giá tiêu dùng (CPI) nhưng PCEPI mới là thước đo ưa thích của Fed.

Thứ tư là tỷ lệ lạm phát lõi tính theo PCEPI lõi (loại trừ biến động của giá năng lượng và thực phẩm). PCEPI lõi thường thể hiện xu hướng lạm phát dài hạn tốt hơn.

Bảng bên dưới thể hiện dự đoán của các nhà hoạch định chính sách về 4 chỉ báo kinh tế quan trọng trong vài năm tới, dựa theo tài liệu do Fed công bố tại cuộc họp tháng 6.