Có lúc nhà đầu tư nói Fed giảm 25 bps, khi khác lại 50 bps: Các dự đoán này bắt nguồn từ đâu?

Các nhà đầu tư trên khắp thế giới đang nóng lòng chờ đợi quyết định chính sách vào ngày 18/9 của Cục Dự trữ Liên bang (Fed) vì các quan chức ngân hàng trung ương này được kỳ vọng sẽ hạ lãi suất lần đầu tiên sau hơn 4 năm.

Theo công cụ FedWatch, cho đến ngày 12/9, thị trường vẫn nghiêng về mức giảm 25 điểm cơ bản (bps). Song, tình hình đã thay đổi trong chớp mắt khi xác suất cho kịch bản giảm 50 bps bất ngờ nhảy vọt từ 15% lên mức hiện tại là 67%.

Chuyển biến bất ngờ này khiến nhiều người quan tâm tới các hợp đồng tương lai (HĐTL) lãi suất quỹ liên bang, công cụ tài chính quan trọng phản ánh kỳ vọng chung của thị trường đối với các quyết định lãi suất của Fed.

Được giao dịch trên Sàn Giao dịch Hàng hoá Chicago (CME), các HĐTL này vừa đóng vai trò là cơ chế phòng ngừa rủi ro cho các định chế tài chính vừa là công cụ đầu cơ cho các nhà đầu tư.

Vậy, các HĐTL lãi suất quỹ liên bang hoạt động như thế nào và có mối tương quan ra sao với quyết định chính sách của ngân hàng trung ương Mỹ?

Hợp đồng tương lai lãi suất quỹ liên bang là gì?

Đây là các HĐTL tài chính dựa trên tài sản cơ sở là lãi suất quỹ liên bang. Lãi suất quỹ liên bang - do Fed ấn định - quy định mức phí mà các ngân hàng cho nhau vay (thường là vay qua đêm) để đáp ứng yêu cầu dự trữ bắt buộc.

Giá của HĐTL lãi suất quỹ liên bang phản ánh kỳ vọng của thị trường về những thay đổi trong tương lai đối với lãi suất quỹ liên bang, dựa trên phạm vi mục tiêu mà Fed đặt ra cho chính sách tiền tệ của mình.

Các ngân hàng và nhà quản lý danh mục đầu tư trả thu nhập cố định sử dụng HĐTL lãi suất quỹ liên bang để phòng ngừa biến động lãi suất ngắn hạn trên thị trường. Các hợp đồng này cũng cho phép nhà đầu tư đầu cơ theo các tuyên bố chính sách của Fed.

HĐTL kỳ hạn 30 ngày của CME là hợp đồng theo tháng được niêm yết trong 60 tháng liên tiếp và tất toán bằng tiền mặt trong ngày làm việc cuối cùng của mỗi tháng. CME còn niêm yết các quyền chọn trên HĐTL đáo hạn trong vòng hai năm.

Theo Investopedia, để tính giá của HĐTL lãi suất quỹ liên bang, ta lấy 100 trừ đi mức lãi suất quỹ liên bang hiệu lực trong tháng hợp đồng. Chẳng hạn, với lãi suất quỹ liên bang hiệu lực là 5%, giá của HĐTL là 100 - 5 = 95.

Quy mô hợp đồng tối thiểu được tính bằng cách nhân giá hợp đồng với 4.167 USD. Trong ví dụ trên, quy mô hợp đồng là 95 x 4.167 = 395.865 USD.

Thị trường HĐTL lãi suất quỹ liên bang lớn đến đâu?

Thị trường đã tăng trưởng đáng kể trong những năm gần đây, phản ánh sự quan tâm ngày càng lớn đối với việc phòng ngừa rủi ro lãi suất và hoạt động đầu cơ theo các quyết định chính sách của Fed.

Dữ liệu từ CME cho thấy vào năm 2023, khối lượng giao dịch trung bình hàng ngày đạt 442.000 hợp đồng, tăng 32% so với năm trước.

Sang năm 2024, hoạt động giao dịch vẫn ở mức cao và có xu hướng tăng đột biến vào những ngày có tin tức kinh tế quan trọng. Ví dụ, vào ngày 10/4, khối lượng giao dịch nhảy vọt lên hơn 922.000 hợp đồng do dữ liệu lạm phát cao bất ngờ.

HĐTL lãi suất quỹ liên hoạt động như thế nào?

Như đã nói, HĐTL lãi suất quỹ liên bang cho phép các nhà đầu tư phòng ngừa rủi ro hoặc đầu cơ dựa trên kỳ vọng của chính họ về định hướng lãi suất của ngân hàng trung ương Mỹ.

Ví dụ, nếu các nhà đầu tư kỳ vọng Fed sẽ tăng lãi suất tại cuộc họp tiếp theo, giá của HĐTL tương ứng sẽ thấp hơn mức hiện tại (xem lại công thức tính giá). Trong khi đó, nếu nhà đầu tư dự đoán lãi suất sẽ giảm, giá của HĐTL sẽ cao hơn.

Công cụ FedWatch của CME sẽ chuyển đổi giá các HĐTL thành xác suất để tính toán khả năng Fed tăng, giảm hoặc giữ nguyên lãi suất. Các xác suất này giúp nhà đầu tư đánh giá kỳ vọng của thị trường và chuẩn bị cho phù hợp.

Tuy nhiên, nhà đầu tư cần lưu ý rằng xác suất do FedWatch đưa ra không phải là kỳ vọng khách quan về một kết quả nhất định, mà chỉ phản ánh nhận định chủ quan của thị trường.

Kỳ vọng của thị trường có sai lệch với quyết định của Fed?

Theo thời gian, HĐTL lãi suất quỹ liên bang và công cụ FedWatch đã thu hút ngày càng nhiều sự quan tâm của nhà đầu tư. Song, chúng cũng phải chịu một số chỉ trích vì không phải lúc nào cũng dự báo chính xác quyết định của Fed.

Hồi đầu năm nay, Phố Wall từng hy vọng các quan chức Fed sẽ giảm mạnh lãi suất, sớm nhất là từ tháng 3. Song, những ván cược đó đều không thành khi lạm phát nóng trở lại. Thời điểm Fed cắt giảm lãi suất liên tục bị đẩy lùi.

Hay như vào giữa tháng 5/2023, ngay sau khi cuộc khủng hoảng ngân hàng khu vực nổ ra, các nhà đầu tư từng rất tin tưởng Fed sẽ không tăng lãi suất trong những tháng tới và thậm chí có thể hạ lãi suất vào cuối năm.

Khi đó, lãi suất quỹ liên bang đang nằm trong phạm vi 5 - 5,25%. Dựa theo công cụ FedWatch, thị trường đánh giá xác suất Fed sẽ giảm lãi suất vào cuối năm 2023 là hơn 85%.

Nhiều chuyên gia cảnh báo nền kinh tế đang đâm đầu vào suy thoái và trong kịch bản đó, nhu cầu sẽ suy giảm và lạm phát cũng sẽ đi xuống. Trái lại, nền kinh tế vẫn tiếp tục tăng trưởng và áp lực giá ít thoái lui. Kết quả là, Fed đã tăng lãi suất thêm một lần nữa vào cuối tháng 7.