5 tập đoàn lớn nhất thế giới có doanh thu cao hơn GDP Việt Nam, Apple đứng thứ 6

Theo Tổng cục Thống kê, vào năm 2022, tổng sản phẩm quốc nội (GDP) danh nghĩa Việt Nam đạt 409 tỷ USD. Còn theo CompaniesMarketCap.com, doanh thu 4 quý gần nhất của Walmart, Saudi Aramco, Amazon, Petro China và Sinopec nằm trong khoảng 472 - 600 tỷ USD. Apple, gã khổng lồ công nghệ có vốn hóa lớn nhất thế giới, có doanh thu dưới 400 tỷ USD.

Hai trong số 5 tập đoàn top đầu là doanh nghiệp bán lẻ, thường có doanh thu cao nhưng biên lợi nhuận thấp. Ba đại diện còn lại là các tập đoàn dầu khí quốc doanh. Trong đó, Saudi Aramco là công ty có lợi nhuận cao nhất thế giới (bằng hơn 50% doanh thu trong 4 quý gần nhất).

Doanh thu và GDP: Tương đồng và khác biệt

Một điểm cần lưu ý là doanh thu của các công ty và GDP của quốc gia có bản chất và phương pháp thống kê khác nhau. Việc so sánh doanh thu và GDP chỉ mang tính chất tham khảo, để người đọc dễ hình dung độ lớn của số liệu.

Doanh thu là tổng giá trị các lợi ích kinh tế doanh nghiệp thu được trong kỳ kế toán, phát sinh từ hoạt động sản xuất kinh doanh.

Trong khi đó, GDP là chỉ tiêu đo lường tổng giá trị thị trường của tất cả hàng hoá và dịch vụ cuối cùng được sản xuất ra trong phạm vi lãnh thổ quốc gia trong một khoảng thời gian.

Tuy vậy, doanh thu và GDP có điểm chung là cả hai đều là những thống kê mang tính thời kỳ, được đo đếm trong một quý, một năm, .... Trái lại, giá trị niêm yết của doanh nghiệp hay vốn hóa của thị trường chứng khoán là biến số mang tính thời điểm, chỉ đúng tại một thời khắc nhất định. Vì vậy, phép so sánh giữ doanh thu với GDP hợp lý hơn phép so sánh giữa vốn hóa cổ phiếu với GDP.

Doanh thu của doanh nghiệp không phải là yếu tố cấu thành nên GDP. Về lý thuyết, doanh thu của các tập đoàn có thể nhỏ hơn, ngang bằng hoặc lớn hơn GDP của một nước. Ví dụ, doanh thu năm 2022 của ArcelorMittal, một công ty sản xuất thép có trụ sở ở Luxembourg, là 83,75 tỷ USD; còn GDP của Luxembourg theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) là hơn 82 tỷ USD. 

Nếu so sánh với lợi nhuận, GDP Việt Nam cao hơn tất cả doanh nghiệp trên thế giới. Quy mô nền kinh tế Việt Nam xấp xỉ bằng lợi nhuận của Saudi Aramco và Apple cộng lại. Trong khi đó, lợi nhuận của Walmart, Amazon, PetroChina hay Sinopec chỉ bằng GRDP của một tỉnh hoặc thành phố của Việt Nam.

Tốc độ tăng trưởng

Đối với mỗi quốc gia và cả doanh nghiệp, đôi khi giá trị tuyệt đối của GDP, lợi nhuận hay doanh thu không quan trọng bằng tốc độ tăng trưởng của những chỉ số này.

Nhiều công ty công nghệ được định giá hàng chục, thậm chí cả trăm tỷ USD, nhưng lại có lợi nhuận âm hoặc rất thấp. Bất chấp việc không mang lại lợi nhuận, các nhà đầu tư vẫn sẵn sàng đổ tiền vào những doanh nghiệp này, bởi kỳ vọng rằng một ngày nào đó công ty sẽ chuyển lỗ thành lãi.

Tương tự, một quốc gia có thể có xuất phát điểm thấp, nhưng nếu duy trì được tốc độ tăng trưởng cao thì sẽ nhanh chóng bắt kịp với những nước giàu có hơn.

Nếu tiếp tục đạt tốc độ tăng trưởng như hiện nay, tới năm 2027, Việt Nam sẽ vượt qua cả Singapore lẫn Malaysia, trở thành nền kinh tế lớn thứ ba Đông Nam Á, theo dự báo của IMF.

Có thể thấy từ biểu đồ ở trên, GDP Việt Nam tăng trưởng khá ổn định, ở mức khoảng gần 6%/năm. Trong khi đó, doanh thu của các tập đoàn dầu khí như Sinopec, PetroChina lại không ổn định, có năm tăng, năm giảm, phụ thuộc vào giá năng lượng thế giới. (Doanh thu của Saudi Aramco không được liệt kê do công ty mới niêm yết).

Gã khổng lồ bán lẻ Walmart có tốc độ tăng trưởng doanh thu trung bình chỉ khoảng 2,7% trong 9 năm qua, do đặc thù của lĩnh vực kinh doanh.

Amazon cũng hoạt động trong ngành bán lẻ nhưng đồng thời có mảng công nghệ quy mô lớn với dịch vụ lưu trữ đám mây cho các website trên toàn cầu. Trong 9 năm gần nhất, trung bình doanh thu của Apple tăng trưởng khoảng 9,9% mỗi năm, trong khi tốc độ của Amazon lên tới 23,9%/năm.

Những công ty có doanh thu lớn hơn GDP Việt Nam đang làm gì?

Walmart

Walmart là tập đoàn bán lẻ của những cái nhất: doanh thu cao nhất, nhiều nhân viên nhất, chủ sở hữu là gia đình giàu có nhất nước Mỹ, nhà nhập khẩu nhiều hàng hóa nhất tại Mỹ.

Walmart hiện đang có 2,3 triệu nhân viên, 10.500 cửa hàng trên toàn thế giới, tổng diện tích mặt sàn của siêu thị đạt 99 km², bằng 2/3 diện tích một quốc gia nhỏ ở châu Âu là  Liechtenstein.

Mỗi năm, Walmart nhập khẩu hàng chục tỷ USD hàng hóa Trung Quốc vào Mỹ, làm trầm trọng thêm thâm hụt thương mại và khiến nước Mỹ mất hàng trăm nghìn việc làm.

Saudi Aramco

Tập đoàn dầu khí quốc doanh của Arab Saudi đang là công ty có vốn hóa lớn thứ hai trên thế giới, chỉ sau Apple. Saudi Aramco đã có một năm thành công nhờ giá năng lượng tăng mạnh. Công ty cũng có lợi nhuận cao nhất thế giới, gấp hơn hai lần của Apple. 

Biên lợi nhuận của tập đoàn này lên tới 55%, cao hơn nhiều so với mặt bằng chung của ngành dầu khí, nhờ vào chi phí sản xuất dầu tại Arab Saudi rất thấp. Dầu mỏ của Arab Saudi là một trong những loại nhiên liệu dễ khai thác nhất thế giới.

Amazon

Amazon tuy hoạt động trong lĩnh vực bán lẻ, nhưng lại có tốc độ tăng trưởng doanh thu như một công ty công nghệ. Nếu tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng như hiện nay, Amazon sẽ sớm vượt Walmart, trở thành tập đoàn có doanh thu lớn nhất thế giới. Lợi nhuận trong những năm gần đây của Amazon cũng đang được cải thiện.

PetroChina, Sinopec

PetroChina, Sinopec và CNOOC là ba doanh nghiệp dầu khí quốc doanh lớn nhất Trung Quốc. Doanh thu của CNOOC thấp hơn hai người anh em còn lại, chỉ vào khoảng 250 tỷ nhân dân tệ (36 tỷ USD) mỗi năm

PetroChina là nhà sản xuất dầu mỏ lớn nhất Trung Quốc, trong khi Sinopec là doanh nghiệp lọc dầu lớn nhất thế giới.