Doanh nghiệp phi tài chính mạnh tay giảm nợ khi lãi suất leo thang, hơn 15.000 tỷ tiền mặt được dùng trong quý IV/2022
Báo cáo của WiGroup cho biết những yếu tố tiêu cực của nền kinh tế đã phản ánh vào lợi nhuận của doanh nghiệp trong quý IV/2022.
Lợi nhuận sau thuế công ty mẹ toàn thị trường sụp giảm 30% so với cùng kỳ, đạt mức 76.881 tỷ. Nguyên nhân đến từ việc khối doanh nghiệp phi tài chính đã bị thổi bay hơn 1/2 giá trị lợi nhuận ròng so với cùng kỳ.
Cú rơi của lợi nhuận toàn thị trường được kéo lại bởi tăng trưởng lợi nhuận khá yếu ớt của nhóm tài chính, dù vậy con số lợi nhuận của nhóm này cũng đã sụt giảm hơn 8,1% so với quý trước.
Sự suy yếu của nhóm VN30 có thể kéo dài sang quý I năm nay
Tính riêng VN30, tổng lợi nhuận sau thuế của các doanh nghiệp thuộc nhóm này trong quý IV/2022 đạt mức 56.199 tỷ đồng, giảm 10,7% so với cùng kỳ.
Xét trên quy mô toàn thị trường, nhóm doanh nghiệp VN30 đã gây ra tác động làm lợi nhuận toàn thị trường sụt giảm 6,1% (tương đương với 20% mức tăng trưởng của thị trường).
Sự suy yếu của nhóm VN30 được WiGroup dự báo sẽ còn kéo dài trong quý tới khi triển vọng kinh doanh của các doanh nghiệp tương đối mù mịt trong bối cảnh lãi suất cao, đồng thời quý I năm ngoái lại là đỉnh lợi nhuận quý của nhóm này.
EPS của nhóm VN30 đã giảm 6,87% trong năm 2022. Việc các nhóm ngành sản xuất, tiêu dùng kinh doanh yếu đi trong giai đoạn cuối năm, cùng với đà lao dốc của thị trường bất động sản đã khiến cho biên lãi các doanh nghiệp bị bào mòn (giảm 10% so với năm 2022).
Song song với đó, trong năm vừa qua, tổng số lượng lưu hành của các cổ phiếu thuộc danh mục VN30 đã tăng thêm 12%, gây tác động làm giảm EPS.
Một điểm tích cực là tổng doanh thu của cả nhóm VN30 trong năm 2022 tăng khoảng 15% so với cùng kỳ, với động lực chính từ dòng ngân hàng và các cổ phiếu phục hồi doanh thu sau đại dịch như VRE, VJC…
Dự phóng doanh thu của nhóm VN30 (theo các công ty chứng khoán tính tới ngày 13/2) sẽ tăng khoảng 6,2% năm 2023. Trong đó, nhóm doanh nghiệp được dự báo sụt giảm doanh thu gồm PDR, NVL, VPB, GAS, HPG, PLX. Còn theo dự báo của WiGroup thì doanh thu nhóm này chỉ tăng 1,2% năm nay.
Về triển vọng lợi nhuận của nhóm VN30, theo nhận định của các công ty chứng khoán tính đến tháng 2/2023, lợi nhuận ròng nhóm này có thể tăng 15,4% so với năm ngoái. Trong đó, nhóm doanh nghiệp được dự báo sụt giảm lợi nhuận gồm NVL, VIC, PDR, GAS, VPB. Còn theo nhận định từ WiGroup, lợi nhuận ròng VN30 chỉ tăng 3,7% năm 2023.
Báo cáo của WiGroup cho biết trong Top 10 ngành đóng góp lợi nhuận sau thuế lớn nhất thị trường thì có tới 8 ngành suy giảm về lợi nhuận.
Bất động sản dân cư, chứng khoán và tập đoàn công nghiệp là có biên độ giảm lớn nhất. Riêng hai nhóm ngành sản xuất, chế biến thép và bất động sản công nghiệp thậm chí còn ghi nhận lợi nhuận âm lần lượt 4.038 tỷ và 445 tỷ.
Các ngành hàng liên quan đến tiêu dùng thiết yếu như sữa, nước chấm và gia vị cũng sụt giảm từ 10-20% lợi nhuận, do nhu cầu dịp cuối năm suy yếu vì thất nghiệp và lạm phát.
Mặc dù chỉ số PMI đã tạo đáy ngắn hạn nhưng WiGroup cho rằng môi trường kinh doanh trong quý I/2023 được dự báo là vẫn sẽ còn nhiều khó khăn do nguồn cầu suy yếu dẫn đến việc thu hẹp sản xuất.
Doanh nghiệp cắt giảm nợ vay để đối phó với tình trạng lãi suất leo thang
Theo thống kê của WiGroup, mức lãi vay phải trả của các doanh nghiệp phi tài chính đã tăng theo đà tăng của lãi suất cho vay trong 3 tháng cuối năm, lên mức 6,1%.
Áp lực chi phí lãi tăng cao đang buộc các doanh nghiệp phải cắt giảm nợ vay và thuê tài chính, đặc biệt là các khoản nợ vay ngắn hạn, để tiết giảm chi phí. Theo đó, tính đến cuối năm 2022, giá trị khoản mục vay và nợ thuê tài chính ngắn hạn đã sụt giảm 7% so với thời điểm tháng 9, tương đương với mức 46.117 tỷ đồng.
Song song với đó, hơn 15.000 tỷ giá trị tiền và các khoản đầu tư tài chính ngắn hạn gửi trong ngân hàng đã được doanh nghiệp sử dụng trong quý IV, tương đương với khoảng 30% các nghĩa vụ thanh toán nợ trả lãi ngắn hạn cần được thực hiện.