Bà mẹ ba con chấp nhận từ bỏ cơ hội trở thành triệu phú để thế giới được tiêm vắc xin COVID-19 giá rẻ

Khi Giáo sư Sarah Gilbert nghe tin về một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp mới lan truyền ở Trung Quốc vào đầu năm 2020, bà ngay lập tức tự hỏi liệu đây có phải là Căn bệnh X đáng sợ từ lâu - một mầm bệnh chưa từng được biết đến trước đây sẽ gây ra một đại dịch thảm khốc hay không. 

Theo Financial Times, Giáo sư tiêm chủng tại Viện Jenner của trường đại học Oxford từ lâu đã chuẩn bị cho ngày này. Phòng thí nghiệm của bà đã phát triển các công nghệ để tạo ra vắc xin chống lại các vi rút độc hại. Ngay sau khi các nhà khoa học Trung Quốc công bố chi tiết di truyền của loại corona virus mới, team của bà đã lập tức bắt tay vào nghiên cứu.

John Bell, giáo sư y khoa cao cấp của Oxford cho biết: "Thật đáng kinh ngạc khi chỉ trong vòng 100 ngày sau khi biết được trình tự di truyền của virus, Sarah và nhóm của cô ấy đã có thể bắt đầu thử nghiệm lâm sàng vắc xin". 

"Cô ấy là một nhà khoa học xuất sắc. Cô ấy biết chính xác những gì cần thiết và hoàn toàn hiệu quả trong việc hoàn thành công việc đó ", Giáo sư Bell nói thêm. 

Người mẹ ba con từ chối cơ hội trở thành triệu phú

Giáo sư Sarah Gilbert sinh năm 1962 ở Kettering (Anh). Bà tốt nghiệp cử nhân ngành sinh học tại Đại học East Anglia rồi học lên tiến sĩ hóa sinh chuyên ngành di truyền học tại Đại học Hull. Trước khi làm việc tại đại học Oxford, bà đã có thời gian trong phòng thí nghiệm nghiên cứu men bia.

Năm 1994, bà đến Oxford để làm việc với Giáo sư Adrian Hill, một thành viên cấp cao của nhóm nghiên cứu về ký sinh trùng sốt rét. Bà đã bắt tay vào nghiên cứu vắc xin thử nghiệm chống lại bệnh sốt rét, theo The Guardian. 

Năm 1998, bà sinh ba và do hoàn cảnh khó khăn lúc đó, chồng của Giáo sư Sarah đã buộc phải nghỉ việc để ở nhà trông con, giúp vợ yên tâm tiếp tục nghiên cứu. "Thu nhập của tôi lúc đó còn không đủ để trả tiền nhà trẻ," Giáo sư Sarah nói với tờ BBC. Hiện hai con gái của bà Sarah đang theo học tại Oxford còn con trai theo học đại học Bath, họ đều là sinh viên ngành Hóa sinh.

Vắc xin do nhóm của Giáo sư Sarah Gilbert phát triển đã được trường Oxford hợp tác với công ty dược phẩm AstraZeneca phân phối trên toàn thế giới. Theo BBC, ngày 23/11/2020, Đại học Oxford và đối tác AstraZeneca công bố vắc xin ngừa COVID-19 do họ hợp tác sản xuất có hiệu quả từ 70 - 90%. Vắc xin AstraZeneca đã được phân phối tới hàng trăm quốc gia và vùng lãnh thổ trên toàn thế giới thông qua cơ chế phi lợi nhuận.

Khác với hai loại vắc xin do Pfizer và Moderna sản xuất được bán với giá cao nhất lên tới 37 USD/liều, vắc xin của Oxfor/AstraZeneca có giá chưa đến 3 USD/liều, điều này giúp các nước đang phát triển có thể tiếp cận được nguồn vắc xin.

Như đã nói, phòng thí nghiệm của bà Sarah có đầy đủ công nghệ hiện đại giúp nghiên cứu vắc xin một cách "thần tốc". Năm 2014, Giáo sư Sarah đã tham gia chỉ phát triển vắc xin ngừa Ebola đầu tiên. Bà cũng là người tiếp cận với dịch MERS (Hội chứng hô hấp Trung Đông) - một loại virus corona khác tại Ả Rập Xê Út. 

Trong khi vắc xin MERS đang chỉ dừng lại ở bước thử nghiệm lần thứ hai thì đại dịch COVID-19 ập đến và nhóm của bà Sarah nhanh chóng nhận ra đây là cơ hội để tạo ra vắc xin, tương tự cách làm với MERS.

Nhóm của Giáo sư Sarah đã phải làm việc ngày đêm để nhanh chóng đưa vắc xin ra mắt thế giới. Đồng nghiệp của bà tiết lộ rằng Giáo sư Sarah làm việc không quản ngày đêm, thậm chí người ta còn nhận được email của bà lúc 4h sáng.

Sự thành công của vắc xin Oxford/AstraZeneca có thể biến bà Gilbert trong thoáng chốc trở thành triệu phú, kiếm được hàng triệu USD. Song, người mẹ ba con này lại quyết định từ bỏ bằng sáng chế để có thể cứu sống hàng chục triệu người trên thế giới.

“Ngay từ đầu, chúng tôi coi đây là một cuộc chạy đua với virus chứ không phải một cuộc chạy đua với các nhà phát triển vắc xin khác. Chúng tôi không làm việc này để kiếm tiền", Giáo sư Sarah nói.

Theo mong muốn của bà Gilbert, AstraZeneca cam kết không thu lợi nhuận từ vắc xin COVID-19 trong đại dịch. Và giá vắc xin này vẫn sẽ được giữ nguyên với các nước đang phát triển, kể cả khi đại dịch kết thúc.

Hành động nhân văn của bà Sarah đã cứu sống hàng trăm triệu người trên toàn thế giới. Mới đây, tại khán đài Trung tâm trong khuôn khổ giải quần vợt Wimbledon, hàng chục nghìn khán giải đã đứng dậy dành tặng cho bà mẹ ba con những tràng vỗ tay cho cống hiến của bà. Bên cảnh đó, công ty sản xuất búp bê Barbie cũng đã dành tặng giáo sư Sarah Gilbert một mẫu búp bê mang hình ảnh của bà, nhằm vinh danh nhà khoa học nữ này.

"Mong muốn của tôi là con búp bê của tôi sẽ cho trẻ em biết những nghề nghiệp mà chúng có thể chưa biết đến, chẳng hạn như một bác sĩ tiêm chủng", Giáo sư Sarah nói với The Guardian.