'Vương quốc' cửa hàng tiện lợi

Hãy tưởng tượng, bạn cần nhận bưu phẩm, nạp tiền thẻ tàu điện ngầm, ăn trưa và rút tiền mặt. Nếu như ở một số quốc gia, việc này đồng nghĩa với việc phải đi đến bưu điện, nhà ga, nhà hàng và cây ATM. Nhưng tại Hàn Quốc, tất cả có thể thực hiện tại cửa hàng tiện lợi gần nhất. Dĩ nhiên là không cần phải đi quá xa để tìm một cửa hàng tiện lợi.

Theo Hiệp hội Ngành công nghiệp cửa hàng tiện lợi Hàn Quốc, đến cuối năm ngoái, có hơn 55.200 cửa hàng tiện lợi tại quốc gia 52 triệu dân này - tương đương cứ một cửa hàng phục vụ cho khoảng 950 người. Con số này nhiều hơn tổng số chi nhánh McDonald's trên toàn cầu và nó đưa Hàn Quốc lên vị trí dẫn đầu về mật độ cửa hàng trên đầu người, vượt qua Nhật Bản và Đài Loan (Trung Quốc), hai nơi cũng nổi tiếng với cửa hàng tiện lợi phong phú và đa năng.

"Ngành công nghiệp cửa hàng tiện lợi ở Hàn Quốc nổi bật với mật độ đáng kinh ngạc và chiến lược sáng tạo," Chang Woo-cheol, giáo sư ngành du lịch và dịch vụ ẩm thực tại Đại học Kwangwoon ở Seoul nhận định. "Chúng đã trở thành kênh bán lẻ thiết yếu, chiếm thị phần lớn thứ hai trong doanh số bán lẻ ngoại tuyến của cả nước."

Điều này khác xa với Mỹ, nơi cửa hàng tiện lợi thường gắn liền với trạm xăng hoặc trung tâm mua sắm và hiếm khi xuất hiện ở khu dân cư, một phần do luật quy hoạch. Ở các thành phố lớn của Hàn Quốc như Seoul, cửa hàng tiện lợi có mặt ở mọi góc phố, đôi khi có nhiều cửa hàng từ các công ty cạnh tranh trên cùng một con đường.

"Cửa hàng tiện lợi mở cửa 24/7 và đóng vai trò thiết yếu trong cuộc sống bận rộn của chúng ta," Chang nói thêm, đồng thời gọi ngành công nghiệp này của Hàn Quốc là một "câu chuyện thành công toàn cầu."

Có một số điểm khiến cửa hàng tiện lợi Hàn Quốc trở nên khác biệt. Trước hết, chúng là điểm đến cung cấp mọi thứ từ thực phẩm, đồ uống đến đồ gia dụng và dịch vụ tiện ích. Tại đây, khách hàng có thể sạc điện thoại, thanh toán hóa đơn tiện ích, rút tiền mặt, đặt hàng trực tuyến và nhận hàng.

Tại một số địa điểm, thậm chí còn có thể sạc xe máy điện, đổi ngoại tệ và gửi thư quốc tế. "Cửa hàng tiện lợi ở Hàn Quốc không chỉ là nơi mọi người có thể ngồi quanh bàn giữa đống lon bia vào một đêm cuối hè, mà còn cung cấp các dịch vụ thiết yếu," báo cáo năm 2020 của Deloitte Korea cho biết, mô tả các cửa hàng của quốc gia này "chiều chuộng khách hàng với sự tiện lợi tột bậc."

Tiếp đến là khu vực thực phẩm với sự đa dạng từ súp miso ăn liền đến mì ly đủ hương vị, đồ ăn nhẹ như kimbap và onigiri, cùng các bộ đồ ăn sẵn. Kết hợp với khu vực chỗ ngồi trong cửa hàng, lò vi sóng và máy nước nóng, những cửa hàng này đã trở thành điểm đến cho nhân viên văn phòng ăn trưa nhanh chóng, người đi chơi khuya cần bổ sung năng lượng và học sinh nạp năng lượng trước các lớp học thêm căng thẳng.

Giáo sư Chang cho biết, nhu cầu đã tăng vọt trong những năm qua khi Hàn Quốc đô thị hóa. Hơn 80% dân số hiện sống ở các trung tâm đô thị, với nhiều cư dân rời bỏ vùng nông thôn để định cư ở các thành phố nhịp sống nhanh. Một yếu tố khác là nhân khẩu học. Ngày càng ít người Hàn Quốc kết hôn hoặc lập gia đình, đồng nghĩa với việc có nhiều hộ gia đình một người hơn bao giờ hết - và thường có ngân sách hạn hẹp hơn, do khó khăn kinh tế mà nhiều người trẻ phải đối mặt.

Theo báo cáo của McKinsey công bố vào tháng 3 năm ngoái, tính đến năm 2021, khoảng 35% tổng số hộ gia đình Hàn Quốc là cư dân độc thân. Và không giống các cặp đôi hoặc gia đình đông người, những người có thể thích nấu ăn ở nhà và mua sắm số lượng lớn từ các cửa hàng tạp hóa, cư dân độc thân thường hướng đến lựa chọn rẻ, dễ dàng của cửa hàng tiện lợi hoặc đặt hàng trực tuyến.

Báo cáo cho biết thêm, đại dịch COVID-19 đã góp phần vào xu hướng này, khi mọi người thích đặt hàng trực tuyến hoặc mua sắm nhanh chóng từ các cửa hàng gần nhà. Các công ty đã tận dụng nhu cầu cao này bằng cách chiến lược mở cửa hàng bên trong các địa điểm kinh doanh hoặc không gian giải trí hiện có.

Ví dụ, theo báo cáo của Deloitte, Seoul có các cửa hàng tiện lợi trong quán karaoke và trung tâm nghệ thuật của thành phố. Tất cả điều này đã chuyển thành lợi nhuận khổng lồ. Theo McKinsey, trích dẫn công ty nghiên cứu thị trường Euromonitor có trụ sở tại London, trong giai đoạn 2010-2021, doanh thu cửa hàng tiện lợi Hàn Quốc đã tăng hơn bốn lần từ 5,8 tỷ USD lên 24,7 tỷ USD, vượt qua các siêu thị truyền thống và cửa hàng bách hóa.

Những cửa hàng tiện lợi này không chỉ phổ biến trong đời thực mà chúng còn đang thu hút sự chú ý trên mạng xã hội, phản ánh hiện tượng toàn cầu mà nhiều người gọi là "làn sóng Hàn Quốc".

Trong hai thập kỷ qua, hàng xuất khẩu Hàn Quốc đã làm mưa làm gió khắp thế giới, từ văn hoá phẩm như K-pop và phim truyền hình Hàn Quốc đến mỹ phẩm, thời trang và ẩm thực. Nhiều năm trở lại đây, sự chú ý của toàn cầu với các sản phẩm Hàn Quốc đã chuyển hướng sang cửa hàng tiện lợi của đất nước này.

Chỉ cần tìm kiếm nhanh trên YouTube, TikTok hay Instagram, bạn sẽ thấy vô số video về cửa hàng tiện lợi Hàn Quốc. Trong các clip này, những người có ảnh hưởng khoe khu vực mì ăn liền trong cửa hàng, đánh giá đồ ăn vặt và đồ uống, hoặc theo các xu hướng trực tuyến như chỉ ăn đồ từ cửa hàng tiện lợi trong cả ngày. Những video này đã chứng minh là một chiến lược thành công cho những người sáng tạo nội dung.

Jiny Maeng, một người sáng tạo nội dung sinh ra ở Hàn Quốc và hiện sống tại Úc, bắt đầu làm video về chủ đề này sau khi thấy các clip tương tự trở nên viral trên mạng. Đây là nội dung được xem nhiều nhất của cô, với ba video hàng đầu trên YouTube thu hút tổng cộng 76 triệu lượt xem và thêm vài triệu lượt xem trên TikTok, Instagram.

Nữ sáng tạo nội dung này cho biết, một phần những gì khán giả thích thú là sự thỏa mãn cảm giác khi Maeng trưng bày các sản phẩm của cửa hàng tiện lợi, kể cả việc phải nghe tiếng sột soạt khi mở bao bì hoặc tiếng lạch cạch của "cốc đá" nhựa trước khi được đổ đầy đồ uống.

Việc mua, nấu và ăn mì ăn liền tại một cửa hàng tiện lợi là điều "đáng kinh ngạc" đối với những người quen với cửa hàng kiểu phương Tây đơn giản hơn. Cô chỉ ra các doanh nghiệp ở Sydney, nơi cô sống, làm ví dụ. Nhiều quán cà phê và các cửa hàng khác đóng cửa lúc 3 giờ chiều - quá sớm theo tiêu chuẩn của Hàn Quốc.

Và mặc dù Australia có các cửa hàng 7-Eleven, giống như ở Mỹ, chúng thường gắn liền với trạm xăng và có các lựa chọn thực phẩm chế biến sẵn "rất hạn chế" như bánh nướng nhân thịt, bánh sandwich, bánh rán và đồ uống đá bào.

Giáo sư Chang cho biết, những video trực tuyến này đã giúp thúc đẩy sự phổ biến của cửa hàng tiện lợi ở Hàn Quốc. "Đó là sự kết hợp giữa tính độc đáo của chúng và việc tiếp thị hiệu quả thông qua mạng xã hội đã thúc đẩy sự phổ biến của chúng", ông nói.

Thực tế, các công ty cửa hàng tiện lợi Hàn Quốc đã phát triển thành công đến mức họ thậm chí còn mở rộng ra nước ngoài. Ba thương hiệu lớn nhất là CU, GS25 và Emart24 - hiện đã có cửa hàng ở một số khu vực Đông Nam Á bao gồm Việt Nam và Malaysia.

Ông kêu gọi ngành công nghiệp này tiếp tục mở rộng bằng cách tận dụng mạng xã hội và ảnh hưởng của làn sóng Hàn Quốc, đồng thời nói thêm: "Chúng ta sẽ phải nỗ lực hơn nữa để tồn tại trong cuộc cạnh tranh (toàn cầu) này."