VDSC: Triển vọng kinh tế sẽ tồi tệ trước khi phục hồi mạnh mẽ, GDP năm 2021 dự báo tăng 4%

Công ty Cổ phần Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) vừa công bố báo cáo chiến lược tháng 8 với nhận định nền kinh tế Việt Nam đang đối diện nhiều khó khăn do đợt bùng phát dịch COVID-19 lần thứ 4.  Các chuyên gia của công ty cho rằng vệc triển khai tiêm chủng vô cùng cấp bách để hoạt động kinh doanh trở lại bình thường, và triển vọng kinh tế sẽ trở nên tồi tệ trước khi phục hồi mạnh mẽ.

Nền kinh tế hoạt động dưới 60% công suất

Sau khi đạt được nhiều thành tựu từ việc kiểm soát tốt dịch COVID-19 trong năm ngoái, Việt Nam hiện đang chống chọi với đợt bùng phát tồi tệ nhất do biến thể Delta lây lan nhanh chóng hơn.

Trong giai đoạn từ tháng 5-6, những nỗ lực của Chính phủ nhằm kiểm soát đại dịch ở miền Bắc đã giúp cả nước đạt mức tăng trưởng GDP 6,6% trong quý II, nhưng tình hình ngày càng trở nên tồi tệ hơn khi TP HCM và các tỉnh lân cận đang phải vật lộn với diễn biến xấu nhất từ làn sóng bùng phát COVID-19 mới nhất.

VDSC ước tính rằng các ngành kinh tế đang hoạt động dưới 60% công suất do các nguyên nhân sau.

Hiện tại, Chính phủ đã áp dụng lệnh phong tỏa nghiêm ngặt nhất, thể hiện ở việc lưu lượng di chuyển giảm đáng kể trong tháng 7, thậm chí còn thấp hơn mức phong tỏa vào tháng 4/2020.

Tính đến ngày 28/7, dữ liệu của Google cho thấy việc sử dụng phương tiện giao thông công cộng đã giảm 71% so với mức cơ sở trước COVID và các hoạt động đi lại đến các điểm bán lẻ và giải trí thấp hơn 66%.

Tính đến cuối tháng 7, 33/63 tỉnh và thành phố có nguy cơ lây nhiễm rất cao hoặc cao từ COVID-19 hiện đang thực hiện các biện pháp giãn cách xã hội nghiêm ngăt. VDSC cho rằng việc tiếp tục đóng cửa có thể gây ra những tác động kinh tế nghiêm trọng vì những khu vực này đóng góp tới hơn 70% GDP quốc gia.

Để ngăn chặn sự lây lan của đại dịch COVID-19, các nhà máy phải khẩn trương thực hiện các phương châm "3 tại chỗ" hoặc "1 cung đường, 2 địa điểm" (mô hình vừa sản xuất vừa cách ly), nếu không đáp ứng điều kiện các nhà máy phải tạm ngừng hoạt động.

Theo quan điểm của VDSC, chiến lược này chỉ mang lại hiệu quả đối với các doanh nghiệp nhất định và tùy thuộc vào quy mô công ty và khả năng tổ chức hoạt động sản xuất của họ. Ước tính ít nhất 70% doanh nghiệp sản xuất ở miền Nam phải trì hoãn việc sản xuất của họ ngay khi lệnh phong tỏa có hiệu lực. Ngoài ra, các công ty có thể hoạt động theo mô hình sản xuất và kiểm dịch cũng phải chịu chi phí vận hành rất lớn và giảm 40-50% công suất.

Các biện pháp nghiêm ngặt của COVID-19 hiện đang mang đến nhiều nguy cơ đối với hoạt động logistic và chuỗi cung ứng sau hơn một tháng phong tỏa. Do các hạn chế đi lại của từng địa phương khác nhau, các công ty logistic ngày càng lo ngại về việc tăng chi phí và thời gian cần thiết cho các tài xế xe tải vận chuyển hàng hóa. 

Trong khi đó, việc chậm trễ vận tải đường bộ và đóng cửa nhà máy cũng gây áp lực lớn lên hoạt động của cảng, tác động tiêu cực đến hoạt động xuất nhập khẩu. 

Theo IHS Markit, sự gián đoạn nghiêm trọng đối với chuỗi cung ứng đã được ghi nhận vào tháng 7, với mức độ chậm trễ giao hàng cao nhất kể từ khi cuộc khảo sát bắt đầu hơn một thập kỷ trước.

Bước sang quý III, hoạt động kinh tế mất đà tăng trưởng đã đạt được trong nửa đầu năm 2021 do các biện pháp ngăn chặn chặt chẽ được áp dụng để kiểm soát sự gia tăng các ca nhiễm COVID-19 mới.

Tháng 7, TP HCM, tâm dịch cũng như đầu mối kinh tế của cả nước, đã ghi nhận mức giảm 19,4% trong sản xuất công nghiệp và giảm 5,8% trong doanh số bán lẻ. 

Các ngành du lịch, khách sạn và hàng không gần như đi vào bế tắc, các ngành dịch vụ và xây dựng khác cũng chịu gánh nặng hậu quả nặng nề trong khi tăng trưởng trong lĩnh vực sản xuất cũng bị kéo xuống mức thấp.

VDSC nhận định việc triển khai tiêm chủng vô cùng cấp bách để hoạt động kinh doanh trở lại bình thường Hiện tại, việc triển khai vắc xin tại TP HCM là một bước quan trọng để dần dần nới lỏng tình trạng giãn cách xã hội và cho phép nhiều hoạt động kinh tế hoạt động bình thường hơn.

Triển vọng kinh tế sẽ trở nên tồi tệ trước khi phục hồi mạnh mẽ

Theo VDSC, triển vọng kinh tế nửa cuối năm sẽ phụ thuộc vào hiệu quả của việc ngăn chặn dịch bệnh và tiến độ tiêm vắc xin. Theo quy định của Chính phủ về đánh giá mức độ rủi ro COVID-19, nếu tỷ lệ người dân xét nghiệm dương tính với vi rút dưới 1/100.000 dân (tức là TP HCM dưới 100 trường hợp) trong ít nhất hai tuần, thì TP sẽ được xét ở mức "bình thường mới".

Do mức độ phức tạp của đợt bùng phát ở TP HCM, công ty cho rằng đại dịch khó có thể kiểm soát nhanh chóng. Các chỉ thị nghiêm ngặt sẽ được áp dụng vào tháng 8, sự đẩy nhanh tiến độ tiêm chủng cho thấy TP HCM đang dần có những bước chuẩn bị cho việc mở cửa trở lại trong quý IV.

Do đó, VDSC dự báo chi tiêu hộ gia đình và các ngành dịch vụ sẽ tăng trưởng âm trong quý III.

Trong quý IV, nếu không có các chính sách hỗ trợ mạnh mẽ hơn, hoạt động kinh tế sẽ phục hồi ở mức thấp do những ảnh hưởng sâu sắc từ đại dịch lên thị trường lao động, gián đoạn chuỗi cung ứng và ngân sách của Chính phủ, bảng cân đối của doanh nghiệp và túi tiền hộ gia đình. 

Bên cạnh đó, việc thúc đẩy tiến độ đầu tư công có thể không như mong muốn do các biện pháp kiểm soát COVID-19, và Chính phủ có thể cần phải sử dụng nguồn lực tài khóa cho mục tiêu phòng chống dịch.

VDSC điều chỉnh dự báo tăng trưởng GDP năm 2021 xuống 4% so với ước tính trước đó là 5,6% với các ước tính về sản xuất, tiêu dùng và đầu tư được cắt giảm. 

Việc này nhằm phản ánh tác động tiêu cực của việc áp dụng các chính sách thắt chặt đối với các hoạt động trong nước và năng lực sản xuất cũng như việc nâng cao các biện pháp phòng ngừa của COVID-19.  

Nếu các biện pháp thắt chặt tiếp tục kéo dài sau tháng 8, dự báo có thể tiếp tục suy giảm. Ngoài ra, rủi ro về hạn chế nguồn cung vắc xin có thể khiến Việt Nam chịu áp lực trong việc phục hồi kinh tế trong quý IV. Mặt khác, việc hoàn thành mục tiêu vắc xin nhanh hơn và các hỗ trợ chính sách kịp thời sẽ làm giảm nguy cơ suy giảm kinh tế.

Nếu nền kinh tế ghi nhận mức tăng trưởng GDP âm trong quý III, VDSC nhận thấy khả năng tiếp tục chính sách cắt giảm lãi suất và gói tài khóa khác để hỗ trợ nền kinh tế.

Vào năm 2022, công ty cho rằng sẽ có ít khả năng xảy ra các đợt cách ly xã hội trên diện rộng, điều này tạo nền tảng khả quan hơn cho triển vọng tăng trưởng kinh tế trở lại. Cụ thể, kịch bản cơ sở giả định rằng Việt Nam sẽ đạt được tình trạng "bình thường mới" - khi 70% dân số hoàn thành việc tiêm chủng - điều này sẽ cho phép hầu hết các ngành kinh tế mở cửa trở lại, việc lưu thông giữa các tỉnh được tiếp tục và nới lỏng hơn đối với các hoạt động xã hội. 

Vì vậy, GDP của Việt Nam được dự báo sẽ tăng 6,5% vào năm 2022, với sự phục hồi trong lĩnh vực sản xuất và chi tiêu tiêu dùng cá nhân.

Rủi ro đối với dự báo vẫn nghiêng về phía giảm do sự không chắc chắn về dịch COVID-19, tỷ lệ thất nghiệp gia tăng và gián đoạn chuỗi cung ứng, các tác động kinh tế tiêu cực kéo dài lên hộ gia đình và doanh nghiệp và hạn chế về chính sách hỗ trợ. 

Khả năng xảy ra các làn sóng Delta và các biến thể mới sẽ đi kèm cùng các biện pháp kiểm soát dịch bệnh là một rủi ro rõ rệt vào năm 2022, sự phục hồi sẽ còn khó khăn và tương đối chậm đối với một số lĩnh vực như du lịch, lữ hành và bán lẻ.