Tỷ phú sáng lập Mixue từng bán đá bào lề đường

Khi mới 21 tuổi, Zhang Hongchao đã vay tiền bà ngoại để mở một quầy hàng nhỏ bán đồ đá bào ở thành phố Trịnh Châu, Trung Quốc. Cửa hàng đầu tiên đó không thành công, nhưng hai năm sau, ông lại thử sức với một quầy đá bào thứ hai, lần này được đặt tên là Mixue Bingcheng, trong tiếng Trung có nghĩa là "Cung điện tuyết ngọt ngào".

Công việc kinh doanh dần trở nên thuận lợi hơn khi Hongchao chuyển sang bán kem, sau đó là trà sữa, nước chanh và cà phê với giá cả cực kỳ rẻ. Đây cũng chính là khởi nguồn cho câu chuyện thành công của chuỗi Mixue Bingcheng, theo Forbes Asia.

Ở thời điểm hiện tại, Mixue Bingcheng có khoảng 36.000 cửa hàng và là nhà sản xuất trà sữa lớn nhất Trung Quốc. Trong đó gồm 32.000 cửa hàng nhượng quyền ở Trung Quốc và 4.000 chi nhánh khác tại 11 quốc gia khác, chủ yếu là các quốc gia châu Á.

Công ty đang trên đà niêm yết trên sàn chứng khoán. Trong ngày làm việc đầu tiên của  năm 2024, Mixue đã nộp đơn IPO tại Hong Kong, tiết lộ chi tiết cơ cấu sở hữu của công ty: Anh em nhà họ Zhang mỗi người hiện nắm giữ 42,8% cổ phần.

Forbes ước tính rằng Mixue có giá trị 2,8 tỷ USD, với doanh thu và lợi nhuận ròng tăng 46% và 48% trong 9 tháng đầu năm 2023 lên 2,2 tỷ và 338 triệu USD. Điều đó đưa giá trị tài sản ròng của anh em nhà họ Zhang lên khoảng 1,2 tỷ USD mỗi người.

Chuỗi trà sữa này đã huy động được 329 triệu USD vào tháng 1/2021 với mức định giá 3,3 tỷ USD từ các nhà đầu tư gồm Hillhouse Capital của tỷ phú Lei Zhang và Dragonball Capital - chi nhánh đầu tư mạo hiểm của Meituan, thuộc sở hữu của tỷ phú Wang Xing.

Trước đó, Mixue đã nộp đơn IPO trị giá 915 triệu USD tại Thâm Quyến vào năm 2022, nhưng chưa thể diễn ra như dự kiến.

Theo bản cáo bạch, các cửa hàng Mixue đã bán được khoảng 5,8 tỷ đồ uống trên toàn thế giới trong 9 tháng đầu năm 2023. Con số đưa họ trở thành nhà bán đồ uống tươi lớn thứ hai toàn cầu tính theo số ly bán được, theo số liệu từ China Insights Industry Consultancy. 

Mixue "xưng vương xưng bá" trong ngành trà sữa đầy cạnh tranh bằng một công thức cực kỳ đơn giản: Giá rẻ - thứ được Forbes Asia ví là "Pinduoduo của trà sữa trân châu". Pinduoduo là nền tảng thương mại điện tử hàng giá rẻ nổi tiếng Trung Quốc.

Các sản phẩm của Mixue như nước chanh tươi, kem, trà trái cây và cà phê, có giá từ 3 xu (gần bằng giá một lon Coke ở Trung Quốc) đến 1 USD. Thấp hơn rất nhiều so với giá trung bình 3,8 USD của Nayuki, một chuỗi trà sữa nổi tiếng khác của Trung Quốc được niêm yết tại Hong Kong.

Mixue có lợi thế trong chuỗi cung ứng đầu cuối, từ mua sắm và sản xuất nguyên liệu đến logistics, nghiên cứu và phát triển và kiểm soát chất lượng. Điều này giúp họ duy trì được chiến lược giá rẻ. Gần như toàn bộ doanh thu và lợi nhuận của Mixue đến từ việc bán các sản phẩm như thiết bị, nguyên liệu thực phẩm cho các bên nhận nhượng quyền.

Trở lại câu chuyện khởi nghiệp của nhà sáng lập Zhang Hongchao. Vào năm 1997, khi còn là sinh viên của Học viện Kinh tế và Tài chính Hà Nam (nay là Đại học Kinh tế và Luật Hà Nam), ông Hongchao làm thêm tại một quầy hàng bán đồ giải khát và trong thời gian làm việc tại đây, cha đẻ Mixue đã nảy ra ý tưởng chế tạo máy làm đá bào thủ công.

Ông bắt đầu hành trình kinh doanh bằng 3.000 nhân dân tệ vay từ bà ngoại để mở Coldsnap Shaved Ice, tiền thân của Mixue.

Hongchao nhanh chóng học được những bài học kinh doanh đầu tiên khi ông chật vật bán đồ đá bào trong mùa đông, buộc phải bán thêm quýt để trang trải. Ông phải đóng cửa cửa hàng đầu tiên nhưng đã bắt tay làm lại với các sản phẩm mới như đồ uống ngọt và kem tươi.

Em trai Hongfu, hiện là Giám đốc điều hành của Mixue, gia nhập công ty vào năm 2007 để tiêu chuẩn hóa hoạt động và quản lý. Trong khi Zhang Hongchao giữ vị trí Chủ tịch của Mixue. Mô hình nhượng quyền thành công của công ty đến từ chiến lược mà Hongfu vạch ra.

Hiện nay, 99,8% trong số 36.000 cửa hàng của Mixue được điều hành bởi 16.000 bên nhận nhượng quyền, khiến thương hiệu này trở thành một trong những nhà điều hành nhượng quyền lớn nhất thế giới, nhiều hơn gấp đôi Dunkin và gần gấp đôi tổng số của Burger King.

Mixue, sở hữu 84 bằng sáng chế của Trung Quốc và vận hành các nhà máy riêng, bán mọi thứ cho các bên nhận nhượng quyền.

Không chỉ dừng lại ở Mixue, anh em họ Zhang tiếp tục mở chuỗi cà phê Lucky Cup vào năm 2017 và hiện sở hữu 2.900 địa điểm. Trong khi đó, thương hiệu Mixue đã xuất khẩu tới nhiều quốc gia khác. Đơn cử là Hà Nội vào năm 2018 và vươn mình tới Canada, Indonesia, Nhật Bản và Hàn Quốc.

Trong những năm gần đây, Mixue liên tiếp đạt được thành công ở khi linh vật "Snow King" (Tuyết vương) của họ trở nổi tiếng cùng bài hát chủ đề "I Love You, You Love Me, Mixue Ice Cream & Tea".