Nhiều rủi ro tiềm tàng đối với ngành cảng biển trong 2024

Hướng đến sự phục hồi

Báo cáo ngành mới đây của Công ty Chứng khoán Mirae Asset Việt Nam (MASVN), hoạt động xuất nhập khẩu và thông quan dần phục hồi. Giá trị xuất nhập khẩu duy trì xu hướng phục hồi khi mức giảm thu hẹp dần trong 10 tháng đầu năm, ở mức 557,9 tỷ USD. Trong đó, giá trị xuất khẩu và nhập khẩu là 291,3 tỷ USD và 266,7 tỷ USD.

Hầu hết các sản phẩm xuất khẩu chủ lực của Việt Nam đều ghi nhận mức giảm được thu hẹp, thậm chí một số mặt hàng còn tăng trưởng về giá trị, bao gồm điện tử, điện thoại, máy móc và dệt may. Tăng trưởng xuất khẩu sang Trung Quốc tăng lên 5,1% so với cùng kỳ năm trước, trong khi các thị trường lớn khác thu hẹp mức giảm, bao gồm Mỹ (giảm 15,2% CK), Hàn Quốc (giảm 5,1%) và Canada (giảm 12,9%).

Hoạt động thông quan cũng có dấu hiệu phục hồi, với khối lượng thông quan lũy kế 8 tháng đầu năm ước đạt 495,8 triệu tấn, quay trở lại mức tăng trưởng dương (tăng 0,1% so với cùng kỳ năm trước). Trong đó, khối lượng hàng hóa xuất khẩu và nhập khẩu ước đạt lần lượt là 115,7 triệu tấn (giảm 4,7%) và 145 triệu tấn (tăng 2%). Xét về sản lượng container, kết quả lũy kế 8 tháng cũng cho thấy những tín hiệu tích cực, với tốc độ giảm lũy kế ngày càng thu hẹp.

Tổng sản lượng container lũy kế 8 tháng ước đạt 15,9 triệu Teu, giảm 6,1% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, sản lượng container xuất và nhập khẩu ước lần lượt là 5,3 triệu Teu (giảm 5,6%) và 5,2 triệu Teu (giảm 8,8%).

Hoạt động sản xuất trong nước vẫn ổn định, với chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) của Việt Nam tiếp tục xu hướng tăng kể từ tháng 5/2023, đạt 4,1% so với cùng kỳ năm trươc trong tháng 10. Trong khi đó, PMI của Việt Nam vẫn ở dưới 50 điểm, ở mức 49,6. Ngoài ra, trong tháng 10, thu hút FDI có những tín hiệu tích cực, với số vốn đăng ký cấp mới đạt 5,1 tỷ USD và 354 dự án mới, mức cao nhất theo tháng trong năm 2023.

Mặt khác, MASVN quan sát thấy một số động thái gần đây của các công ty vận tải biển lớn nhằm chống lại giá vận tải thấp. Do giá vận chuyển vẫn ở mức thấp nên đã có một số chuyển động đáng chú ý từ các công ty vận tải lớn trên toàn cầu. THE Alliance công bố kế hoạch đình chỉ hai tuyến đường Đông Tây trọng điểm để ngăn chặn sự suy giảm về giá.

Liên minh THE, bao gồm các thành viên Hapag-Lloyd, Ocean Network Express, Yang Ming Marine Transport và HMM, sẽ tạm thời dừng các tuyến EC4 và FE5 hoạt động từ châu Á đến Bờ Đông Mỹ và Bắc Âu. Ngoài ra, Hapag-Lloyd đã thông báo hủy 12 chuyến tàu Á-Âu. Trong bối cảnh nhu cầu yếu, nhóm phân tích kỳ vọng các công ty lớn sẽ có thêm hành động để giảm nguồn cung cho đến giữa năm 2024, điều này sẽ giúp giá vận chuyển phục hồi.

Năm 2024 vẫn còn nhiều thách thức

Về sự kiện đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Mỹ, MASVN đánh giá Việt Nam sẽ nhận được sự hỗ trợ đáng kể từ Mỹ, đặc biệt là trong lĩnh vực sản xuất và logistics. Ngoài ra, hai bên cam kết tạo điều kiện thuận lợi để tạo điều kiện mở cửa hơn nữa thị trường cho hàng hóa và dịch vụ của nhau, các chính sách kinh tế và thương mại hỗ trợ cũng như các biện pháp quản lý để đạt được mục tiêu này.

Các vấn đề như rào cản tiếp cận thị trường đã được giải quyết thông qua Hiệp định khung về Thương mại và Đầu tư. Theo đó, ngành cảng biển và logistics của Việt Nam sẽ là một trong những ngành được hưởng lợi lớn nhất từ việc cải thiện mối quan hệ trên, khi Mỹ hiện đang là khách hàng lớn nhất của hàng hóa Việt Nam.

Trong khi đó, niềm tin người tiêu dùng có dấu hiệu suy yếu. Tính đến cuối tháng 9, chỉ số niềm tin người tiêu dùng tại các thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam suy yếu so với số liệu tháng 7, dù vẫn cao hơn đầu năm. Tăng trưởng chi tiêu thực tế ở Mỹ vẫn tích cực nhưng đà tăng trưởng dường như đang thu hẹp dần.

Bất chấp các tín hiệu phục hồi trong 10 tháng đầu năm, bộ phân phân tích không kỳ vọng giá trị hoặc khối lượng xuất nhập khẩu sẽ phục hồi mạnh mẽ vào năm 2024. Tiết kiệm hộ gia đình ở Mỹ vẫn ở mức thấp, điều này báo hiệu không tốt cho hoạt động tiêu dùng trong tương lai. Ngoài ra, mặc dù các cuộc khảo sát cho thấy Fed có thể kết thúc chu kỳ tăng lãi suất nhưng nhiều khả năng Fed sẽ duy trì mức lãi suất cao hiện tại cho đến tháng 6/2024.

Tiêu dùng thấp và chính sách tiền tệ thắt chặt đe dọa sự phục hồi tiêu dùng ở Mỹ, thị trường lớn nhất của Việt Nam. Mặt khác, trong bối cảnh các bên tham gia chính đang hành động nhằm giảm nguồn cung vận tải biển, MASVN tin rằng giá vận tải đã chạm đáy và ít nhất sẽ duy trì ở mức hiện tại. Điều này sẽ hỗ trợ các công ty có doanh thu chủ yếu đến từ vận tải biển.

Yếu tố địa chính trị, những bất ổn về lãi suất, sự chậm lại của nền kinh tế Trung Quốc và công suất cảng biển dư thừa trong ngắn hạn là những rủi ro chính đối với nhu cầu trong năm 2024.