Một thập kỷ của Tim Cook tại Apple

10 năm trước, Tim Cook được bổ nhiệm Giám đốc điều hành Apple. Ông ấy đã gánh trọng trách khó khăn. Người tiền nhiệm Steve Jobs đã sáng lập công ty và đưa Apple từ bờ vực phá sản lên đỉnh vinh quang với các sản phẩm iMac, iPod, iPhone và iPad.

Tim Cook kể, Steve Jobs đã nói với ông ấy rằng hãy là nhà lãnh đạo của chính mình và đừng bao giờ đặt ra câu hỏi "Steve Jobs sẽ làm gì trong hoàn cảnh này?". Ông đã nghe theo lời khuyên đó và xây dựng vận hành một bộ máy nghiêm ngặt, biến Apple trở thành công ty có giá trị vốn hoá lớn nhất thế giới, theo CNBC.

Dưới thời Cook, Apple đẩy mạnh mảng kinh doanh iPhone và củng cố nó bằng loạt sản phẩm thu hút khách hàng mới, đồng thời giữ chân các khách hàng trung thành. Kể từ năm 2011, công ty đã phát hành các sản phẩm mới bao gồm Apple Watch và AirPods.

Apple hiện tại đã lớn hơn rất nhiều so với thời điểm Tim Cook tiếp quản nó và công ty cũng phải đối mặt với những thách thức mới, từ những quy định trên toàn thế giới cũng như các câu hỏi năm nào cũng có về sản phẩm cách mạng tiếp theo của mình.

Dù sao đi nữa, Hội đồng quản trị của Apple hài lòng với Tim Cook và những gì ông làm được. Tháng 9 năm ngoái, Tim Cook được cấp hơn 1 triệu cổ phiếu thưởng cho đến năm 2026. Đây là cổ phiếu thưởng đầu tiên kể từ khi ông tiếp quản công ty.

Dưới đây là những gì Tim Cook đã làm được trong khoảng thời gian 10 năm trở thành CEO Apple:

Doanh thu

Cook đã từng làm Giám đốc điều hành trước khi ông chính thức lên tiếp quản Apple. Tuy nhiên, sự chênh lệch giữa quý trước khi Cook lên nắm quyền và doanh số bán hàng ngày hôm nay cho thấy Apple đã phát triển lớn như nào.

Trong quý tài chính thứ ba năm 2011, Apple báo cáo doanh thu đạt 28,57 tỷ USD. Năm nay, trong cùng một quý và trong quý gần nhất có sẵn số liệu, Apple đã đạt 81,4 tỷ USD doanh thu, tức gần gấp 3 lần.

Riêng iPhone chiếm gần 39,6 tỷ USD doanh thu Apple trong quý trước. Con số này cao hơn toàn bộ doanh số bán hàng của Apple vào thời điểm Cook nhậm chức CEO.

Giá cổ phiếu và vốn hoá thị trường

Các nhà đầu tư sẽ cảm thấy may mắn nếu họ mua Apple vào những ngày đầu tiên của Cook. Khoản đầu tư 1.000 USD vào cổ phiếu Apple ngày 24/8/2011 sẽ có giá trị 16.866 USD vào đầu tuần này. Tỷ suất lợi nhuận hàng năm hơn 32% nếu họ tái đầu tư tất cả cổ tức.

Apple đã giảm số lượng cổ phiếu trên thị trường bằng cách mua lại. Tháng 7/2021, Giám đốc tài chính Apple Luca Maestri cho biết công ty đã chi hơn 450 tỷ USD cho các khoản mua lại và cổ tức kể từ năm 2012.

Apple là công ty có giá trị vốn hoá lớn nhất thế giới, 2,4 nghìn tỷ USD - vượt xa những gã khổng lồ khác như Microsoft hay Amazon. Một nguyên nhân thúc đẩy vốn hoá thị trường Apple là sự tập trung của công ty vào các hoạt động kinh doanh dịch vụ.

Danh mục dịch vụ thuê bao của Apple có thể kể như iCloud và Apple Music. Các phần mềm tải xuống trong App Store, một phần hoa hồng trong các ứng dụng trả phí, gói bảo hành Apple Care, tiền từ Google để đặt công cụ tìm kiếm của họ là mặc định trên iPhone và dịch vụ thanh toán Apple Pay.

Apple lần đầu tiên quan tâm đến mảng dịch vụ thuê bao là vào năm 2015, khi chứng kiến tốc độ tăng trưởng iPhone chậm lại. Apple đã phát hành các sản phẩm mới để kiếm được nhiều tiền hơn từ các dịch vụ tính phí định kỳ của mình, bao gồm Apple News+ là một gói thuê bao tạp chí số và Apple TV+, đối thủ cạnh tranh với Netflix. Họ cũng đóng gói tất cả sản phẩm dịch vụ của mình trong một gói đăng ký thuê bao có tên Apple One. Gần đây nhất, họ đã thêm các tính năng bảo mật cho tài khoản iCloud trả phí.

Sự tăng trưởng của mảng kinh doanh dịch vụ của Apple từ 2,95 tỷ USD trong năm tài chính 2011 lên 53,77 tỷ USD trong năm tài chính 2020 đã khiến các nhà đầu tư tin tưởng rằng hãng có thể tìm thấy nguồn doanh thu mới ngay cả khi doanh số bán iPhone chậm lại.

Sản phẩm mới

Steve Jobs được biết tới là một Giám đốc điều hành tập trung vào sản phẩm, người đã tham gia vào việc phát triển các thiết bị mới từ khi chúng còn sơ khai cho đến khi có mặt trên thị trường.

Cook không tập trung vài sản phẩm như người tiền nhiệm nhưng Apple dưới thời ông đã cố gắng tung ra một số sản phẩm thành công mới. Vào năm 2015, Apple phát hành Apple Watch, một sản phẩm liên kết với iPhone có chức năng theo dõi nhịp tim, hiển thị thông báo và tương thích với nhiều dây đeo đến từ các thương hiệu thời trang nổi tiếng.

Mặc dù Apple chưa bao giờ công bố doanh số bán hàng, thậm chí doanh thu từ Apple Watch, nhưng một ước tính từ Counterpoint Research cho biết Apple đã xuất xưởng 33,9 triệu chiếc vào năm 2020, bỏ xa Huawei - công ty đứng thứ hai, chỉ xuất xưởng 11 triệu chiếc đồng hồ thông minh.

Apple cũng phát hành AirPods vào năm 2016. Cũng giống vậy, hãng chưa bao giờ công bố kết quả tài chính từ AirPods, nhưng dòng tai nghe không dây của hãng đã chiếm 50% doanh số mặt hàng này vào năm 2020, theo Strategy Analytics.

Năm 2011, danh mục "khác" của Apple được gọi là "thiết bị ngoại vi và phần cứng khác" đạt 2,3 tỷ USD doanh thu. Năm 2020, sau khi đã góp mặt Apple Watch và AirPods, doanh thu "khác" đã hơn 30,6 tỷ USD và được gọi là "Thiết bị đeo, gia đình và phụ kiện".

Sản phẩm chính của Apple vẫn là iPhone, chiếm 47% doanh só của công ty trong quý gần nhất. Dưới sự điều hành của Cook, iPhone doanh số iPhone đã tăng theo từng năm phát hành. Khi Cook tiếp quản Apple, chiếc iPhone cao cấp nhất là iPhone 4 với camera 5 MP, màn hình 3,5 inch. Các thiết bị iPhone 12 hiện tại có thể lên tới 3 camera, màn hình 6.7 inch và bộ vi xử lý do chính Apple thiết kế ngang ngửa với những con chip máy tính đầu bảng.

Giá iPhone cũng tăng chóng mặt, iPhone 4 cho phiên bản đầu tiên giá 199 USD với hợp đồng nhà mạng. Ngày nay, những chiếc iPhone Pro có giá khởi điểm từ 999 USD.

Thách thức

Một tháng sau khi Cook tiếp quản Apple, công ty có 60.400 nhân viên toàn thời gian. Hiện con số này đã tăng lên 147.000 người ở các quốc gia trên thế giới. Hoạt động toàn cầu của Apple tạo ra những thách thức mới cho công ty.

Tim Cook đã đích thân gặp gỡ cựu Tổng thống Donald Trump khi Mỹ áp thuế các bộ phận và sản phẩm của Apple nhập khẩu. Họ cũng đối mặt với những áp lực từ Trung Quốc và các chính phủ khác về các ứng dụng phân phối trên App Store và cách vận hành dịch vụ đám mây của mình.

Tại Mỹ, Apple bị xếp vào hàng với các công ty công nghệ độc quyền khác vì ngày càng có nhiều quyền lực. Trong trường hợp của Apple, cơ quan chức năng tập trung vào những tồn tại của App Store - cách duy nhất để người dùng cài đặt phần mềm lên iPhone.

Những người chỉ trích cho rằng Apple có những quy định tuỳ tiện, cho rằng phí hoa hồng 30% là quá nhiều. Cuối năm nay, một thẩm phán ở Oakland, California sẽ ra phán quyết liệu Apple có vi phạm luật Chống độc quyền hay không. Vụ kiện do nhà sản xuất Epic Games của Fortnite đệ đơn. Tim Cook đã phải ra làm chứng trước toà.

Apple cũng đã phải điều trần trước Quốc hội Mỹ, buộc hãng phải thay đổi cách quản lý cửa hàng phần mềm của mình. Tuy nhiên, hãng phủ nhận việc giữ độc quyền với App Store.

Apple cũng đang nhận được câu hỏi lớn về sản phẩm tiếp theo của họ có thể là gì? Họ đã đầu tư rất nhiều vào xe điện tự lái, nhưng thời điểm phát hành có thể phái mất nhiều năm nữa. 

Apple cũng đang tham gia vào lĩnh vực y tế, cho phép người dùng lưu trữ hồ sơ y tế và kết nối với bác sĩ của họ. Apple cũng đang nghiên cứu về tai nghe thực tế ảo và thực tế tăng cường, tuy nhiên phân khúc này quá tiềm năng và chưa đủ thu hút người dùng hiện tại.