2023 là năm khởi động của ngành rau quả, 2024 có thể bứt phá hơn ở thị trường Trung Quốc

Thị trường Trung Quốc thu hút doanh nghiệp xuất khẩu trái cây

Năm 2022, CTCP Ameii Việt Nam không ghi nhận doanh thu xuất khẩu rau quả ở từ thị trường Trung Quốc. Tuy nhiên sau khi thị trường 1,4 tỷ dân này mở cửa với nhiều loại trái cây Việt Nam, đặc biệt là sầu riêng, năm nay Ameii đã chuyển hướng về Trung Quốc, chiếm khoảng 30% doanh thu của doanh nghiệp này.

Trao đổi với người viết, ông Nguyễn Khắc Tiến, Chủ tịch HĐQT Ameii đánh giá 2023 là năm khởi động, 2024 sẽ là năm bứt phá ở thị trường Trung Quốc khi dư địa và tiềm năng vẫn còn rất nhiều.

“Qua quá trình làm việc với các tập đoàn của Trung Quốc, chúng tôi nhận thấy tiềm năng gia tăng kim ngạch của sản phẩm sầu riêng chế biến. Sang năm, chúng tôi sẽ tập trung vào các sản phẩm này”, ông Tiến nói.

Là doanh nghiệp chuyên xuất khẩu trái cây sang thị trường Trung Quốc, CTCP Tập đoàn Xuất nhập khẩu Trái cây Chánh Thu cũng có một năm thành công ở thị trường này.

Chia sẻ với chúng tôi, bà Ngô Tường Vy, Tổng giám đốc Chánh Thu cho biết doanh thu của tập đoàn năm nay dự kiến tăng gấp đôi so với năm 2022 nhờ sự lên ngôi của trái sầu riêng.

Năm 2023, doanh số xuất khẩu sầu riêng chiếm khoảng 80% tổng doanh thu của tập đoàn, trong đó thị trường Trung Quốc chiếm 75% mảng này.

Những con số này một lần nữa minh chứng cho nhận định trước đó của CEO Chánh Thu: “Trung Quốc là thị trường mang lại hiệu quả kinh doanh cho doanh nghiệp trái cây, nếu tạo dựng được uy tín và thương hiệu với khách hàng”.

Kỳ vọng Trung Quốc cấp ‘visa’ cho nhiều loại trái cây

Với vị trí địa lý gần, Trung Quốc đang trở thành điểm đến lý tưởng của nhiều doanh nghiệp xuất khẩu rau quả Việt Nam, không riêng Ameii và Chánh Thu.

Số liệu của Tổng cục Hải quan cho thấy 11 tháng năm 2023, xuất khẩu rau quả của Việt Nam đạt 5,2 tỷ USD, tăng 70% so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó, Trung Quốc tiếp tục duy trì là thị trường xuất khẩu lớn nhất của rau quả Việt Nam, chiếm tỷ trọng áp đảo 65,6% tổng kim ngạch ngành.

Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit) dự báo kim ngạch xuất khẩu rau quả năm 2023 có thể về đích với kỷ lục 5,5-5,8 tỷ USD, tăng 80-90% so với kết quả thực hiện năm 2022.

Ông Nguyên kỳ vọng sau chuyến thăm của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình tới Việt Nam, xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang thị trường 1,4 tỷ dân sẽ mở rộng hơn về mặt hàng, quy mô, thị phần.

“Mỗi năm, Trung Quốc chi khoảng 15 tỷ USD cho nhập khẩu trái cây. Thị phần của Việt Nam năm nay dự kiến khoảng 25-30%, chỉ sau Thái Lan và Chile.

Trong tương lai, quy mô thị trường này có thể nhân lên gấp đôi, tương ứng 30 tỷ USD. Do vậy, cơ hội của doanh nghiệp vẫn còn rất nhiều nếu Trung Quốc mở cửa thêm cho Việt Nam các sản phẩm như sầu riêng đông lạnh, dừa tươi, bơ, bưởi da xanh…”, ông Nguyên nhận định.

Ngoài việc mở cửa cho các loại trái cây của Việt Nam, bà Ngô Tường Vy, CEO Chánh Thu cũng kỳ vọng rằng Trung Quốc có thể giảm thuế nhập khẩu cho trái cây Việt Nam khi vào thị trường Trung Quốc. Với mặt hàng chủ lực của năm nay, sầu riêng đang phải chịu mức thuế nhâp khẩu khoảng 9%.

Bà Ngô Tường Vy cho rằng nếu được hưởng mức thuế ưu đãi, rau quả Việt Nam sẽ có thêm sức cạnh tranh ở thị trường này.

Trong buổi gặp mặt báo chí gần đây, Thứ trưởng Bộ NN&PNT Phùng Đức Tiến cho biết dự kiến thời gian tới sẽ có thêm 4 sản phẩm được xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc, bao gồm: dược liệu, dừa, hoa quả đông lạnh và dưa hấu.

“Từ nay đến cuối năm, chúng ta sẽ có cơ hội ký 4 nghị thư này. Nếu triển khai được, các nghị định này sẽ đóng góp thêm vào xuất khẩu nông sản cho năm 2023 và đặc biệt những tháng đầu năm 2024”, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nói.

Thứ trưởng đề nghị các doanh nghiệp, hiệp hội lưu ý về chất lượng sản phẩm, truy xuất nguồn gốc, mã vùng trồng, cơ sở đóng gói… theo quy định của các nghị định thư đã ký kết.

Đích đến cuối cùng là tiêu thụ nông sản cho nông dân

2023 cũng là năm chứng kiến sự thay đổi rõ rệt trong cơ cấu các mặt hàng rau quả xuất khẩu của Việt Nam. 10 tháng năm nay, quả và quả hạch duy trì tỷ trọng lớn nhất, khoảng 74%, tương ứng 3,6 tỷ USD.

Trong đó, xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam đạt hơn 2 tỷ USD, gấp 7 lần so với cùng kỳ năm 2022. Với kết quả này, sầu riêng đã chính thức soán ngôi thanh long, trở thành mặt hàng có doanh số cao nhất, đóng góp khoảng 42% kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam trong 10 tháng.

Trong khi đó, thanh long lại có xu hướng đi lùi, kim ngạch chỉ đạt 524 triệu USD, giảm 5% so với cùng kỳ năm 2022 và giảm 50% so với giai đoạn đỉnh cao 2019.

Ông Đặng Phúc Nguyên cho rằng kim ngạch xuất khẩu sầu riêng năm 2023 có thể đạt tới 2,2-2,3 tỷ USD, còn thanh long dự kiến khoảng 600 triệu USD.

“Trái thanh long khó trở lại thời hoàng kim với kim ngạch xuất khẩu tỷ USD. Hiện, các nước nhập khẩu hàng của Việt Nam như Trung Quốc, Ấn Độ đang trồng rất nhiều, chỉ một năm đã cho thu hoạch. Mặt khác, ngày càng nhiều mặt hàng trái cây mới nổi lên, chiếm lấy vị trí dẫn đầu của thanh long”, ông Nguyên nói.

Ngoài ra, một trong những loại trái cây được đặt kỳ vọng cao là bưởi da xanh, loại quả này đã được xuất khẩu chính ngạch sang Mỹ. Hiện, Bộ NN&PTNT đang trong quá trình đám phán xuất khẩu chính ngạch mặt hàng này sang Trung Quốc.

Ông Nguyễn Khắc Tiến, Chủ tịch Ameii cho biết: “Xuất khẩu trái bưởi sang Trung Quốc cũng nằm trong kế hoạch của doanh nghiệp. Dù là loại rau quả nào, mục đích cuối cùng vẫn là tiêu thụ sản phẩm nông sản cho nông dân.

Để có thể làm ăn lâu dài, gây dựng thương hiệu tốt, các doanh nghiệp cần phải tuân thủ luật chơi, đảm bảo chất lượng tốt ở tất cả các thị trường”.