[Profile các công ty tài chính] Góp mặt sớm từ những năm 2008, Home Credit đang hoạt động ra sao tại Việt Nam?

Góp mặt trong Top 3 về thị phần tài chính tiêu dùng trong nước, Home Credit là cái tên quen thuộc với nhiều người tiêu dùng với các sản phẩm cho vay tín chấp trả góp tại nhiều siêu thị, sàn giao dịch thương mại điện tử tại Việt Nam.

Là một trong những công ty tài chính có vốn đầu tư nước ngoài ra đời sớm nhất tại Việt Nam, được cấp phép hoạt động 50 năm kể từ ngày 18/4/2008, Công ty tài chính TNHH Một thành viên Home Credit Việt Nam bắt đầu hoạt động với số vốn là 550 tỷ đồng,do Công ty Home Credit B.V (có trụ sở chính tại Hà Lan) sở hữu 100% vốn điều lệ.

Tính đến thời điểm hiện tại, Home Credit có trụ sở chính ở TP HCM, một chi nhánh ở Hà Nội và 10 văn phòng đại diện tại các tỉnh thành trong cả nước và hơn 6.000 nhân viên.

Tháng 9/2022, vốn điều lệ của công ty tài chính này được điều chỉnh tăng mạnh từ mức 550 tỷ đồng lên 2.050 tỷ đồng. Người đại diện theo pháp luật và cũng là Tổng Giám đốc hiện nay của Home Credit là bà Annica Maria Witschard, quốc tịch Thụy Điển.

Tính đến nay, cả nước có khoảng 16 công ty tài chính cung cấp dịch vụ cho vay tiêu dùng, thị phần tập trung vào một số công ty tài chính lớn như FE Credit, Home Credit, HD Saison, Mcredit,... Trong đó, FE Credit và Home Credit đã dẫn đầu thị phần trong nhiều năm.

Báo cáo phân tích năm 2018 của Fiin Rating xếpHome Credit vào nhóm các công ty tài chính tiêu dùng "thận trọng" khi luôn duy trì tỷ suất sinh lời trên tổng tài sản, tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu và biên lợi nhuận ròng ở mức cao, trong khi tỷ lệ nợ xấu thấp hơn so với mặt bằng chung (khoảng 4% năm 2018). Số liệu nợ xấu của Home Credit không được công ty hoặc các tổ chức khác công bố thêm sau này.

Khác với nhóm các công ty tài chính tiêu dùng được hậu thuẫn bởi những ngân hàng mẹ trong nước (FE Credit - VPBank, HD Saison - HDBank, Mcredit - MB), Home Credit không có được những lợi thế về hệ thống khách hàng trong hệ sinh thái và nguồn vốn vay ưu đãi.

Trong năm 2022, công ty mẹ Home Credit cho biết muốn bán mảng kinh doanh thị 4 thị trường Đông Nam Á (trong đó có Việt Nam) với mức định giá dao động từ 2 tỷ USD đến 2,5 tỷ USD để cải thiện dòng tiền cho tập đoàn mẹ (PPF Group).

Một số nhà băng Nhật Bản như Mizuho Financial Group Inc.; Sumitomo Mitsui Financial Group Inc. và “ông lớn” gọi xe Grab cũng muốn tham gia mua lại tài sản của Home Credit.

Trong lần xếp hạng tín nhiệm lần đầu năm 2018, Fitch Ratings xếp hạng tín nhiệm nhà phát hành nợ dài hạn (IDR) của Home Credit Vietnam ở mức B+ và IDR ngắn hạn ở mức B, triển vọng ổn định.

Theo Fitch, Home Credit Việt Nam đã duy trì mức vốn hóa lành mạnh với tỷ lệ đòn bẩy trên vốn chủ sở hữu được quản lý dưới 4 lần kể từ năm 2013. Tuy nhiên, công ty tăng các khoản phải thu với tốc độ nhanh hơn so với vốn tự có trong những năm sau đó. Các khoản phải thu tăng 67% trong năm 2016 và tăng 52% trong năm 2017.

Fitch đánh giá các khoản phải thu của Home Credit không ở tỷ lệ thấp, với 2,1% tổng danh mục đầu tư năm 2017 và 2,6% trong năm 2016. Tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản (ROA) ở mức cao 11,0% trong năm 2017 (2016 là 11,7%), được hỗ trợ bởi biên lợi nhuận ròng cao 30,3%. Tuy nhiên tỷ lệ này giảm dần sau đó, đến năm 2019 ROA ước đạt 6,1%.

Lợi nhuận của Home Credit Việt Nam đã sụt giảm hơn một nửa, từ mức 1.636 tỷ đồng năm 2017 xuống còn 815 tỷ đồng năm 2019 và tiếp tục giảm 21,7% trong năm 2020 với 638 tỷ đồng.

Sự sụt giảm lợi nhuận của Home Credit đi cùng với sự tăng trưởng chậm lại của thị trường tài chính tiêu dùng Việt Nam trong năm 2020 sau giai đoạn “vàng” 2014 - 2019 với tốc độ tăng trưởng kép khoảng 35%/năm.

Về huy động vốn, Home Credit được phép huy động dưới các hình thức như nhận tiền gửi của tổ chức; Phát hành chứng chỉ tiền gửi, kỳ phiếu, tín phiếu, trái phiếu để huy động vốn của tổ chức; Vay vốn của tổ chức tín dụng, tổ chức tài chính trong nước và nước ngoài theo quy định của pháp luật.

Số liệu ước tính của Fitch Ratings năm 2019 cho biết 55% tổng số tiền vay của Home Credit được tài trợ bởi các khoản vay ngân hàng và 45% từ chứng chỉ tiền gửi.

Tính đến cuối năm 2020, tổng tài sản của Home Credit Việt Nam đạt 22.316 tỷ đồng, trong đó vốn chủ sở hữu là 4.639 tỷ đồng, chiếm 21% nguồn vốn.

Đến ngày 30/9/2022, dư nợ cho vay tiêu dùng của các công ty tài chính tiêu dùng đạt khoảng 145.000 tỷ đồng, tăng hơn 20% so với cuối năm 2021, chiếm gần 6% dư nợ cho vay tiêu dùng của hệ thống và chiếm 1,3% dư nợ toàn nền kinh tế. 

Miếng bánh tín dụng tiêu dùng tại Việt Nam vẫn còn dư địa khá lớn nếu so với tỷ trọng dư nợ cho vay tiêu dùng của các nước phát triển (khoảng 50 - 60%). Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng dư nợ cho vay tiêu dùng đang cho thấy tín hiệu chậm lại, không còn những con số tăng trưởng cao từ 30-60% mỗi năm của giai đoạn trước.

Nguyên nhân của sự chậm lại này một phần do quy mô dư nợ đang ở mức cao so với trước đây và sự sụt giảm nhu cầu vay tiêu dùng của người dân doảnh hưởng từ sự suy yếu của nền kinh tế.

Trong một diễn biến gần đây, sáng 28/3, lực lượng công an có mặt phong tỏa, kiểm tra Công ty tài chính TNHH MTV Home Credit Việt Nam tạiPhường Thảo Điền - TP Thủ Đức - TP HCM. Động thái này diễn ra trong bối cảnh Công an TP HCM và các quận, huyện đẩy mạnh rà soát, xử lý sai phạm tại nhiều công ty tài chính, thu hồi nợ trên địa bàn.

Phản hồi về thông tin này, Home Credit Việt Nam cho biết công ty đã nhận tin và phối hợp cùng công an phường Thảo Điền trong đợt kiểm tra hành chính các công ty tài chính tiêu dùng. Đợt kiểm tra đã được hoàn thành trong ngày.

Kết quả kiểm tra cho thấy các hoạt động kinh doanh của công ty diễn ra bình thường, theo đúng các quy định hiện hành của Ngân hàng nhà nước và pháp luật hiện hành.

"Liên quan đến hoạt động cốt lõi của công ty, Home Credit luôn đảm bảo tuân thủ thực hiện đúng từ quy trình cho vay, thẩm định, thu hồi nợ vay và giải quyết khiếu nại trong khuôn khổ các quy định pháp luật liên quan cho phép", phía Home Credit khẳng định.