Cánh cửa để Tổng thống Trump phục vụ nhiệm kỳ thứ ba

Đề xuất táo bạo

Hôm 23/1, một thành viên Đảng Cộng hoà tại Hạ viện đã đề xuất một dự thảo nghị quyết nhằm sửa đổi Hiến pháp Mỹ. Mục đích của dự thảo nghị quyết là cho phép Tổng thống Donald Trump - và bất kỳ tổng thống nào trong tương lai - được bầu vào nhiệm kỳ thứ ba tại nhà Trắng.

Chia sẻ với truyền thông, Hạ nghị sĩ Andy Ogles của bang Tennessee - người đề xuất dự thảo - cho biết ông Trump “đã chứng minh mình là nhân vật duy nhất trong lịch sử hiện đại có khả năng đảo ngược sự suy tàn của quốc gia và đưa nước Mỹ trở lại thời kỳ vĩ đại”.

Theo CNBC, Hạ nghị sĩ Ogles nhấn mạnh nước Mỹ cần trao cho ông Trump khoảng thời gian cần thiết để hoàn thành mục tiêu đó.

Dự thảo nghị quyết của ông Ogles được thiết kế riêng nhằm cho phép ông Trump phục vụ nhiệm kỳ thứ ba, nhưng loại trừ ba trong số 4 cựu tổng thống vẫn còn sống khác.

“Không ai được bầu vào chức tổng thống quá ba lần, cũng như không được bầu nhiệm kỳ bổ sung nào sau khi đã được bầu vào hai nhiệm kỳ liên tiếp”, dự thảo nghị quyết nêu rõ.

Cựu Tổng thống Bill Clinton, George W. Bush và Barack Obama đều đã phục vụ hai nhiệm kỳ liên tiếp. Vì vậy, cả ba bị cấm bầu vào nhiệm kỳ thứ ba, theo dự thảo của ông Ogles.

“Điều bắt buộc là chúng ta phải cung cấp cho Tổng thống Trump mọi nguồn lực cần thiết để thay đổi con đường thảm hại mà chính quyền ông Biden đã vạch ra”, Hạ nghị sĩ Ogles cho hay trong một tuyên bố.

“Ông Trump thật lòng muốn khôi phục nền cộng hoà và cứu đất nước chúng ta, và chúng tôi, với tư cách là các nhà lập pháp và chính quyền tiểu bang, phải làm mọi thứ trong khả năng để hỗ trợ ông ấy”, ông tiếp tục.

“Vì vậy, tôi đang đề xuất một dự thảo nghị quyết để sửa đổi những hạn chế do Tu chính án thứ 22 áp dụng đối với các nhiệm kỳ tổng thống”, ông nói thêm.

Hạ nghị sĩ Ogles đưa ra động thái này khoảng ba ngày sau khi ông Trump tuyên thệ nhậm chức tổng thống nhiệm kỳ thứ hai. Để thành công, ông Ogles sẽ phải đối mặt với rất nhiều trở ngại trong tương lai.

Để một dự thảo nghị quyết sửa đổi Hiến pháp được thông qua, nó phải nhận được hai phần ba số phiếu bầu tại cả Hạ viện và Thượng viện. Sau đó, dự thảo nghị quyết phải được ba phần tư số nhà lập pháp tại nghị viện bang phê chuẩn để trở thành một phần của Hiến pháp.

Tu chính án thứ 22 của Hiến pháp Mỹ nêu rõ “Không ai được bầu vào chức tổng thống quá hai lần”.

Dự thảo nghị quyết của ông Ogles muốn sử đổi thành “Không ai được bầu vào chức tổng thống quá ba lần”, với điều kiện là những người đã phục vụ hai nhiệm kỳ liên tiếp phải bị cấm bầu vào nhiệm kỳ thứ ba.

Trong tuyên bố của mình, ông Ogles cho biết dự thảo nghị quyết mà ông đưa ra “sẽ cho phép Tổng thống Trump phục vụ ba nhiệm kỳ, đảm bảo rằng Mỹ có thể duy trì đường lối lãnh đạo mạnh mẽ mà đất nước đang rất cần”.

Được đề xuất vào năm 1947 và phê chuẩn vào năm 1951, Tu chính án thứ 22 được soạn thảo nhằm ngăn chặn Tổng thống Franklin Roosevelt tái đắc cử nhiệm kỳ thứ tư.

Cho đến ngày nay, ông Roosevelt là tổng thống duy nhất từng được bầu hơn hai nhiệm kỳ. Ông qua đời vào năm 1945, gần 90 ngày sau lễ nhậm chức lần thứ tư.

Đảng Cộng hoà hiện đang nắm giữ thế đa số tại Hạ viện và Thượng viện. Tuy nhiên, rất ít đảng viên Dân chủ có khả năng bỏ phiếu cho dự thảo nghị quyết của Hạ nghị sĩ Ogles.

Ông Trump sẵn sàng 

Trong suốt sự nghiệp chính trị của mình, Tổng thống Trump đã nhiều lần ám chỉ rằng ông sẵn sàng phục vụ hơn hai nhiệm kỳ.

“Tôi e rằng tôi sẽ không tái tranh cử, trừ khi các bạn nói rằng ‘Ông ấy quá giỏi, chúng ta phải tìm cách giữ ông ấy lại’”, ông Trump phát biểu trước các hạ nghị sĩ Đảng Cộng hoà trong một cuộc họp riêng vào tháng 11/2024.

Việc Tổng thống Trump sẵn lòng phục vụ nhiệm kỳ thứ ba không phải là điều gây ngạc nhiên với một số người quen của ông.

Cựu nhà báo Geraldo Rivera của Fox News dự đoán vào tháng 12/2024 rằng ông Trump và các đồng minh sẽ sớm chú ý đến Tu chính án thứ 22. Ông Rivera là người thân quen với ông Trump tại New York trong hàng chục năm.

“Tổng thống Trump và đồng minh sẽ sớm thảo luận về việc bãi bỏ/sửa đổi Tu chính án thứ 22 vì quy định này giới hạn tổng thống chỉ được phục vụ hai nhiệm kỳ 4 năm”, ông Rivera viết trên nền tảng X.

Còn cách nào để ông Trump duy trì quyền lực?

Sửa đổi Hiến pháp không phải là cách duy nhất để ông Trump có thể duy trì quyền lực sau khi nhiệm kỳ hiện tại kết thúc.

“Tuy Tu chính án thứ 22 cấm ông Trump tái đắc cử tổng thống, nó không cấm ông phục vụ với tư cách là tổng thống sau ngày 20/1/2029”, Giáo sư Philip Klinkner tại Trường Hamilton cho hay trong một bài viết gần đây trên The Conversation.

“Lý do là Tu chính án thứ 22 chỉ cấm một người được ‘bầu’ hơn hai lần”, vị giáo sư cho hay. “Tu chính án thứ 22 không nêu gì về việc một người trở thành tổng thống theo những cách khác...”

Ông Klinkner vạch ra một kịch bản giả định như sau: Tổng thống Trump sẽ tranh cử chức phó tổng thống vào năm 2028 và Phó Tổng thống JD Vance sẽ chạy đua cho chức tổng thống.

“Nếu được bầu, ông Vance có thể từ chức, giúp ông Trump trở thành tổng thống. Nhưng ông Vance thậm chí còn không cần phải từ chức để Phó Tổng thống Trump có thể tiếp nhận quyền lực tổng thống”, ông Klinkner nhấn mạnh.

Tu chính án thứ 25 của Hiến pháp nêu rõ rằng nếu một tổng thống tuyên bố “ông không thể thực hiện các quyền hạn và nhiệm vụ của chức vụ... thì các quyền hạn và nhiệm vụ đó sẽ do phó tổng thống thực hiện với tư cách là quyền tổng thống”.

Ngoài ra còn có một kịch bản khác. Theo Giáo sư Klinkner, ông Trump có thể khuyến khích một thành viên trong gia đình ra tranh cử và giành chiến thắng. Khi người đó được bầu, họ sẽ chỉ đóng vai trò là một tổng thống bù nhìn, trong khi ông Trump đưa ra những quyết định quan trọng.