Tài phiệt bí ẩn người Nga đứng sau loạt Big Tech Mỹ: Bạn thân Stephen Hawking, đến Mark Zuckerberg, Sergey Brin,... cũng phải kính nể

Từ những năm 2010, nếu sở hữu một chiếc vé mời tới trang viên của Yuri Milner, nhà đầu tư người Nga mang tầm ảnh hưởng lớn nhất trong lịch sử phát triển của thời đại công nghệ, đồng nghĩa với việc có được vị trí trong bộ máy thân cận bậc nhất của Silicon Valley. Milner vốn được tung hô bởi việc đầu tư vào những canh bạc đắt giá như Airbnb, Alibaba, Twitter và Facebook, đồng thời ông được biết tới là một nhà hảo tâm hào phóng cho cộng đồng khoa học.

Ông chơi thân với nhà khoa học lỗi lạc Stephen Hawking, là một vị khách không thể thiếu trong những buổi tiệc cuối tuần của Mark Zuckerberg hay diễn viên Edward Norton. Khi Yuri tổ chức một buổi chiếu series Westworld tại nhà riêng, nhà đồng sáng lập của Google, ông Sergey Brin, cũng sẵn lòng có mặt.

Sự nghiệp đầu tư của ông với DST Global vốn được vun đắp nhờ vào sự trợ giúp tận tâm từ Alisher Usmanov, một nhà tài phiệt khổng lồ trong thị trường kim loại, có quan hệ mật thiết với Tổng Thống Vladimir Putin, theo South China Morning Post.

Dĩ nhiên, phần lớn mọi người đều biết rằng Milner đã rũ bỏ tất cả ràng buộc của mình với những cái tên quyền lực của Nga, cũng như là Tổng thống Putin. Cách ông xây dựng sự nghiệp tại thị trường công nghệ vốn khác xa so với những thủ đoạn thâu tóm bất động sản của giới tài phiệt từ quê hương.

Còn khoản tiền từ Usmanov, hay từ ngân hàng VTB Nga, vốn đến trong quãng thời gian ngắn ngủi mà ông Dmitry Medvedev lên làm Tổng thống. Lúc đó, Nhà Trắng, dưới sự chỉ huy của Tổng Thống Obama, đã có một cái nhìn khác hơn về mối quan hệ Mỹ - Nga.

Giờ đây, khi quân đội Nga đang xung đột với Ukraine, thì Usmanov và ngân hàng VTB hiện đang nằm trong danh sách trừng phạt của Mỹ. Milner cũng thể không tránh khỏi những cái nhìn từ dư luận. “Tôi không thể quay lại và thay đổi lịch sử”, ông nói trong một cuộc phỏng vấn trên Zoom. “Tôi không thể thay đổi việc tôi đã sinh ra tại Nga, và đã gây dựng nên sự nghiệp của mình nhờ vào nguồn vốn từ Nga”.

Tổ chức phi lợi nhuận Breakthrough Prize và cả tập đoàn đầu tư của ông đều đã lên án hành vi xung đột của Nga. Milner và các tổ chức của ông đã dành hơn 14 triệu USD cho các nỗ lực hỗ trợ nhân đạo.

Cho dù vậy, Milner vẫn luôn cẩn trọng lời nói của mình khi đụng chạm đến vấn đề này. Ông đã từ chối đưa ra quan điểm trực tiếp của mình về Tổng thống Putin, mà chỉ thuật lại những tuyên bố từ bên tổ chức, đồng thời gọi cuộc chiến là một “sự cố đáng tiếc”.

Giờ khi đã 60 tuổi, ông chia sẻ bức ảnh đen trắng chụp gia đình ông từ năm 1970. Khi đó, ông vẫn còn là một cậu bé đang đi theo chuyến công tác của bố tại Zaporizhzhya, Ukraine. Ông kể rằng vài ngày trước đó, ông cùng một người anh họ đã giúp sơ tán một người bạn của gia đình, một người phụ nữ già từ Cherkasy, chồng của bà đã quyết định ở lại.

“Tôi hoàn toàn đồng thành với những tuyên bố từ DST Global và tổ chức Breakthrough Prize”. Ông tuyên bố.

Milner, với tổng giá trị tài sản lên tới 3,9 tỷ USD theo Bloomberg, đang phải mò mẫm qua một vấn đề hiểm hóc. Từ trước đến nay, Silicon Valley vẫn luôn nhận được những khoản đầu tư hào phóng từ những nguồn tiền “bí ẩn”, được đồn rằng lã đã tuồn qua những quốc gia Ả Rập.

Nhưng xung đột tại Ukraine đã làm phương Tây phải bàng hoàng, và cân nhắc lại về nguồn gốc của số tiền mà họ đã và đang nhận được. Có một rủi ro không nhỏ rằng mối liên hệ giữa Milner và Nga, sẽ khiến các nhà khởi nghiệp bớt sẵn lòng chấp nhận những khoảng đầu tư từ DST.

Các nhà đầu tư cũng sẽ rụt rè hơn trong việc tiếp tục bỏ vốn vào mỗi dự định mới mẻ của Milner. Cả hình ảnh thiện nguyện của Milner, qua những khoản hỗ trợ cho ngành khoa học và công nghệ qua tổ chức Breakthrough Prize, cũng sẽ không còn hấp dẫn như xưa. Tuy nhiên, Milner không đánh giá cao những rủi ro này.

“Sự thật sẽ ủng hộ chúng tôi” Milner nhấn mạnh, cho rằng DST vẫn luôn cách biệt mình khỏi lợi ích của điện Kremlin. Tuy là một công dân Nga trên danh nghĩa, ông nắm quốc tịch Israel và hiện đang sống tại Mỹ với Visa O-1, dành riêng cho những cá nhân “xuất chúng”, một lựa chọn hiển nhiên cho những nhà tài phiệt quốc tế. Ông đã chi tới 100 triệu USD cho những căn biệt thự quanh Los Altos từ 2011 và coi Mỹ như là nhà của mình.

Những dư luận gần đây không khỏi khiến ông giận giữ, khi ông đã dành quá nhiều công sức để tách biệt hình ảnh của mình khỏi giới cầm quyền tại Nga. DST, ông nói, đã không nhận tiền của Nga từ 2011, hay chi bất cứ khoản đầu tư nào về Nga. Ông chỉ ra sự mỉa mai khi phần lớn các ngân hàng phương Tây vẫn làm việc với Nga nhiều năm sau khi ông dừng lại. Thậm chí ông đã không trở về quê hương sau tám năm.

Nhằm chứng minh cho sự minh bạch của DST, ông đã chia sẻ bức thư từ Giám đốc Tài chính Kenneth Leung, được gửi được gửi vào ngày 19/3, nêu rõ chủ trương làm ăn trong sạch của công ty. “Nếu anh ta nói dối”, Milner nhấn mạnh về Leung. “Anh ta sẽ đi tù”.

DST đang theo đuổi nhiều dự án khác nhau và đạt được thành công tương đối trong việc gây dựng vốn. Bất chấp dư luận, ông tin rằng các nhà đầu tư sẽ trung thành với công ty. Tuy một số bên đã rời DST trong vài năm vừa qua, nhưng theo Milner, sự bất đồng đến từ việc tăng mức phí từ 20% lên 25% vào 2018, hoàn toàn không liên quan tới những vấn đề chính trị.

May mắn thay, Milner có những người bạn khá quyền lực. “Yuri Milner là một người bạn thân thiết, một người đồng nghiệp sáng giá, và một nguồn lực mạnh mẽ luôn giúp đỡ chúng tôi, cũng như tất cả các công ty công nghệ khác trên khắp nước Mỹ trong suốt hai thập kỷ qua”. Marc Andreessen, thành viên Hội đồng quản trị của Meta (Facebook), chia sẻ trên Twitter vào đầu tháng Ba.

Max Levchin, CEO gốc Ukraine của tập đoàn công nghệ tài chính Affirm Holdings khẳng định thêm về tầm quan trọng của Milner. “Ông ấy vẫn luôn là một nhà đầu tư đi trước thời đại, và quan trọng hơn cả, là một người đam mê và nhiệt huyết với sự phát triển của khoc học và nhân loại”.

Ryan Petersen, CEO của tập đoàn vận tải khổng lồ Flexport, đã nhận nhiều khoản đầu tư từ DST, với thương vụ mới nhất vào tháng hai vừa qua. “Tôi không có chút lo ngại gì", ông chia sẻ. Đồng thời đáp lại với những câu hỏi nghi vấn DST “Yuri là một người hoàn toàn chính trực”.

Ông cho rằng tất cả những suy luận cố liên hệ Milner với Kremlin đều khá “điên rồ”, và đồng thời mang tính phân biệt, khi chứng cứ duy nhất họ có được là nơi Milner sinh ra. Tên tuổi của Milner vốn đến từ những thành công ban đầu của ông trong giới đầu tư và khoa học. Được đặt tên theo nhà phi hành gia Yuri Gagarin, ông mang trong mình tấm bằng vật lý tại Đại học Quốc gia Moscow.

Khi chấp nhận rằng ông không thể cạnh tranh trong ngành vật lý, ông đã bỏ khóa học tiến sĩ và bắt đầu đi bán máy tính. Vào những năm 80, khi Liên Xô bắt đầu sụp đổ, ông đã đến Mỹ và học kinh doanh tại Đại học Pennsylvania.

Milner làm việc tại Ngân hàng Thế giới ở Washington trong những 90 và trở về Nga vận hành một công ty môi giới. Sớm sau đó, ông đã bắt đầu mở một hãng đầu tư nhằm phát triển các công ty Internet tại Nga, đi theo sự phát triển của Ebay và Amazon. Vào 2005, DST - Digital Sky Technologies - đã được sáng lập và vận hành cho tới nay.

Đến những năm 2000, Milner đã dần muốn vươn tay ra thị trường quốc tế. Ông thành lập DST Global và lập tức nhắm vào Facebook, một mạng xã hội đình đám tại Mỹ đạt trị giá lên tới 10 tỷ USD, một mức giá khổng lồ giữa thời đại suy thoái kinh tế của năm 2009.

Với lượng tài sản khổng lồ, ông cũng không mấy ngần ngại tiêu xài cho những mục đích cá nhân. Ông cũng đã dành 75 triệu USD cho những dự án tìm kiếm sự sống ngoài vũ trụ, và dành 300 triệu USD cho tổ chức Breakthrough Prize, một giải thưởng khổng lồ thường niên cho những phát minh và nỗ lực khoa học. Vào 2013, ông đã đầu tư 10 triệu USD vào công ty tên lửa SpaceX của Elon Musk, và sớm bán khoản chia của mình đi chỉ hai năm sau đó cho 23 triệu USD, một quyết định mà ông tương đối hối hận.

Chung lý tưởng với Elon Musk và SpaceX, hiện ông đang triển khai Breakthrough Listen, một dự án tìm kiếm sự liên lạc với người ngoài hành tinh, và Breakthrough Starshot, một dự án thiết kế và xây dựng những tàu vũ trụ siêu tốc có khả năng du hành tới những hệ thống vì sao lân cận như Alpha Centauri.

Với ông, xung đột tại Ukraine phần nào thúc đẩy quyết tâm khai phá vũ trụ của ông hơn. “Việc phát hiện ra sự sống ngoài vũ trụ sẽ mang đến thời khắc đồng nhất nhân loại” ông khẳng định “Nó có thể được sánh như bước chân đầu tiên của loài người trên mặt trăng, khi cả thế giới đồng lòng như một”.

“Nếu như có một nền văn minh ngoài kia đi trước chúng ta hàng triệu hay hàng tỷ năm, tôi tin rằng họ đã đoàn kết thành một dân tộc rồi”.