'Nếu duy trì xe xăng, VinFast cần 10 năm nữa mới có được vị thế trên thị trường'

Luỹ kế 11 tháng đầu năm 2021, VinFast đang là hãng ô tô có thị phần thứ 4 tại Việt Nam với hơn 32.676 xe được bán ra. Trước đó, trong năm 2020, con số này cũng ở mức khoảng 30.000 xe, ngang ngửa so với những tên tuổi như Toyota hay Hyundai. Rõ ràng đến thời điểm này, chưa xét về lợi nhuận hay doanh thu, VinFast đang tỏ ra khá thành công với mảng kinh doanh ô tô tại Việt Nam, ít nhất là xét theo doanh số.

Vậy nhưng, ngày 6/1, tại sự kiện CES 2022 - nơi VinFast trình làng ba mẫu xe điện mới, lãnh đạo công ty bà Lê Thị Thu Thuỷ - CEO VinFast toàn cầu, đã bất ngờ thông báo sẽ dừng hoàn toàn các hoạt động sản xuất xe xăng vào cuối năm nay, dồn lực cho xe điện. Song, đối với những người đã quan sát VinFast ngay từ những ngày đầu tiên, đây hoàn toàn không phải là quyết định "chớp nhoáng" của nhà sản xuất ô tô Việt.

Theo ông Hoàng Chí Trung, CEO VinFast Trading, ngay từ khi thành lập, tầm nhìn của VinFast đã được đặt ra là trở thành một hãng xe điện thông minh toàn cầu. Những dòng xe xăng của VinFast ra đời, được yêu mến và đến nay đã hoàn thành sứ mệnh làm quen với thị trường.

Thật vậy, theo bộ tài liệu dành cho các nhà đầu tư được công bố trước đây, lộ trình phát triển của VinFast sẽ được chia làm ba giai đoạn: 2017 - 2019 là giai đoạn nền móng với hai nhiệm vụ xây dựng nhà máy và thiết lập cơ sở hạ tầng thương mại; 2020 - 2021 là giai đoạn tăng tốc gồm công nghệ thông minh và điện khí hoá.

Giai đoạn cuối cùng từ năm 2022 trở đi mang tên "Go Global" - tức tiến ra toàn cầu, trong đó nhiệm vụ chủ chốt là sản xuất xe điện. Như vậy, có thể thấy xe điện là tầm nhìn xuyên suốt được VinFast chú trọng ngay từ những ngày đầu. Đây là bản kế hoạch công khai và được đăng tải trên website của chính nhà sản xuất này.

Cũng theo bản kế hoạch này, năm 2022 hãng sẽ trình làng hai mẫu xe điện VF e35 và VF e36 (nay được đổi thành VF8 và VF9). Đồng thời đến năm 2023 tiếp tục ra mắt thêm ba mẫu xe điện khác là VF e32, VF e33 và VF e34P (tương ứng VF5, VF6 và VF7). Có thể thấy, các dòng xe xăng hoàn toàn không nằm trong kế hoạch tương lai của VinFast.

Đi lên từ con số 0 sẽ không bị trói buộc

Theo chia sẻ từ lãnh đạo VinFast, doanh nghiệp xác định, thời cơ để bứt phá, chuyển đổi từ sản xuất xe xăng sang xe điện đã chín muồi cả về môi trường chính sách tại các nước, nhận thức người tiêu dùng và sự sẵn sàng về công nghệ, cơ sở hạ tầng. Do đó, VinFast cần tranh thủ đi nhanh để giành lợi thế cạnh tranh.

Đến nay, theo thông tin từ phía VinFast, hệ sinh thái công nghệ của hãng đã phát triển với mạng lưới đối tác toàn cầu trong lĩnh vực xe điện. "Vì thế, thời điểm hiện tại, chúng tôi tự tin, có đủ thực lực để cạnh tranh với các hãng xe khác trên thị trường", ông Trung nói.

Nhận xét về lĩnh vực xe điện, phía VinFast cho rằng thị phần xe điện sẽ tăng tốc rất nhanh và là xu thế không thể đảo ngược trong vài năm tới. Nhiều quốc gia đã có lộ trình cấm xe xăng cụ thể. Các hãng xe lớn cũng đã lên phương án chuyển đổi sang sản xuất xe điện nhưng là các công ty lâu năm nên việc chuyển đổi của họ có thể sẽ mất nhiều thời gian.

Trong khi đó, VinFast bắt đầu từ số 0 nên không bị trói buộc từ các sản phẩm, tư duy cũ. Hãng xe Việt cũng đầu tư hệ thống nhà máy tương thích với xe điện ngay từ đầu để đảm bảo sản phẩm có chất lượng tốt và ổn định hơn.

Nhận định của VinFast khá tương đồng so với những báo cáo về thị trường xe điện toàn cầu đã được công bố trước đó. Theo nhóm nghiên cứu J.P. Morgan, đến năm 2025, ước tính doanh số bán xe điện sẽ tăng gần 8,4 triệu xe, tương đương 7,7% thị phần. 

Mặc dù bước nhảy này là đáng kể, nhưng nó không thể so sánh với mức tăng trưởng dự kiến trong HEV - những chiếc xe kết hợp động cơ nhiên liệu với các yếu tố điện. Lĩnh vực này được dự báo sẽ tăng từ chỉ 3% thị phần toàn cầu lên hơn 25 triệu xe hoặc 23% doanh số toàn cầu trong cùng thời kỳ. Điều này khiến xe ICE thuần túy chiếm khoảng 70% thị phần vào năm 2025, với con số này giảm xuống khoảng 40% vào năm 2030, chủ yếu ở các thị trường mới nổi

Đối với cả Bắc Mỹ và châu Âu, hybrid và BEV sẽ dẫn đầu trong thập kỷ tới vì plug-in hybrid không quá phổ biến ở cả hai khu vực. Tại châu Âu, xe điện plug-in (BEV và PHEV) sẽ tăng từ khoảng 2% tổng doanh số bán mới trong năm 2017 lên khoảng 9% vào năm 2025, gần vượt qua 1,5 triệu xe vào giữa thập kỷ tới.

Dự kiến sẽ có một bước chuyển mình mạnh mẽ khỏi các loại xe chỉ dành cho ICE và đến năm 2025, các xe điện và xe HEV có thể sẽ được bán ra. Trong khoảng thời gian đó, J.P. Morgan dự báo doanh số bán xe điện plug-in tại Nhật Bản và Hàn Quốc sẽ đạt 384.000 xe, chiếm 6% thị phần, trong khi HEV sẽ đạt 1,8 triệu xe, tương đương 27% tổng doanh số.

Trong khi đó ở Mỹ, quy định về tiết kiệm nhiên liệu khắt khe hơn có thể sẽ thúc đẩy các nhà sản xuất ô tô mở rộng cung cấp xe điện, nhưng không cấp bách như ở châu Âu, nơi có các mục tiêu và tiền phạt về phát thải carbon dioxide. Tuy nhiên, tổng doanh số bán hàng của EV - bao gồm BEV, PHEV và xe hybrid - ước tính chiếm hơn 38% tổng doanh số bán hàng vào năm 2025.

Với những con số trên có thể thấy cơ hội để cho VinFast nhảy vào cuộc chơi xe điện toàn cầu lúc này đang rõ ràng hơn bao giờ hết. "Riêng về thời điểm, chúng tôi đã tính toán rất kĩ và nếu muộn hơn, chắc chắn Việt Nam sẽ mãi ở phía sau thế giới trên bản đồ công nghiệp - công nghệ cao toàn cầu", lãnh đạo VinFast khẳng định.

Tập trung vào xe điện sẽ dễ theo kịp với thế giới hơn

Ông Đỗ Hoà - CEO IME Việt Nam nhận định việc VinFast dừng bán xe xăng chuyển sang xe điện là một xu hướng tất yếu. Bởi ngành động cơ xăng dầu đốt đã đi vào giai đoạn cuối của chu kỳ thị trường. Ở giai đoạn này các đối thủ lớn đã khẳng định vị trí của mình trên thị trường, với thị phần được chống đỡ bởi uy tín thương hiệu, công nghệ cao, hệ thống trung tâm dịch vụ phủ rộng khắp, giá thành xe thấp nhờ tối ưu chuỗi cung cấp.

Rào cản gia nhập ngành này rất cao một phần cũng do chính sách bảo hộ của các quốc gia. "Nếu VinFast vào ngành xe hơi động cơ đốt trong này thì họ có thể phải cần đến 10 năm để có được một vị thế trên các thị trường lớn như Mỹ, EU. Ngay cả thị trường Trung Quốc cũng không hề dễ dàng. Và đến lúc đó có khi chẳng có mấy người mua xe động cơ đốt trong nữa", ông Hoà nhận xét.

Trong khi đó, thị trường xe chạy động cơ điện thì còn đang ở giai đoạn đầu, các đối thủ dẫn đầu thì cũng không xa vạch xuất phát là bao nhiêu. Theo vị chuyên gia này, vào một thị trường trong giai đoạn đang phát triển thì bao giờ cũng dễ hơn so với một thị trường đã qua giai đoạn trưởng thành từ nhiều năm, và thậm chí một số phân khúc đã sang giai đoạn bão hoà, suy giảm như thị trường xe động cơ đốt trong.

Và nếu mình tập trung ngay vào ngành xe điện thì mình dễ theo kịp với thế giới hơn là phân tán làm hai, vừa xăng vừa điện. "Theo đánh giá của tôi, ngành xe điện sẽ phát triển với tốc độ nhanh từ 2022, nhờ vào những tiến bộ đột phá mới đây của công nghệ ắc qui và sự vào cuộc của các hãng xe truyền thống", ông Hoà nói.

Tham gia thị trường xe điện không chỉ có các hãng xe truyền thống, mà còn có cả Apple, Sony ... Các hãng này vừa tuyên bố tham gia thị trường xe điện và sẽ sớm tung những kiểu xe điện mới với công nghệ hiện đại ra thị trường trong năm 2022, 2023.