Một chiếc xe điện bé nhỏ làm khuynh đảo ngành công nghiệp ô tô toàn cầu

BYD Seagull là một chiếc hatchback thuần điện cỡ nhỏ do Trung Quốc sản xuất, có giá khởi điểm từ 69.800 nhân dân tệ (chưa đến 10.000 USD). BYD cho biết mẫu xe này mang về nguồn lợi nhuận cho hãng.

Không chỉ có lãi, việc nhà sản xuất ô tô Trung Quốc ráo riết mở rộng sang châu Âu, Mỹ Latinh và các thị trường khác, đã khiến các CEO lẫn chính trị gia từ Mỹ tới Đức, Nhật Bản, cảm thấy bất an.

Ông Terry Woychowski, cựu Giám đốc điều hành General Motors, hiện là Chủ tịch mảng ô tô tại công ty tư vấn kỹ thuật Caresoft Global, cho biết BYD Seagull có thể là "tiếng chuông cảnh báo cho phần còn lại của ngành công nghiệp". "Đây là một sự kiện quan trọng”, ông nói.

Mặc dù mẫu xe Seagull chưa được bán trên đất Mỹ và BYD đang mở rộng các loại xe của mình trên toàn cầu, do đó một số người tin rằng chỉ là vấn đề thời gian trước khi có nhiều xe do Trung Quốc sản xuất hơn hiện diện tại Mỹ.

Các nhà sản xuất ô tô toàn cầu lo ngại rằng các đối thủ Trung Quốc như BYD được Warren Buffett hậu thuẫn có thể tràn vào thị trường của họ, giảm giá thành sản xuất trong nước và giá xe, gây thiệt hại cho ngành công nghiệp ô tô nội địa.

"Việc đưa những xe Trung Quốc giá rẻ - vốn được Bắc Kinh hậu thuẫn tài chính, vào thị trường Mỹ có thể trở thành một sự kiện tàn phá đối với ngành ô tô Mỹ", Liên minh sản xuất, một nhóm vận động hành lang tại Mỹ, cho biết trong báo cáo vào tháng trước.

Trên toàn cầu, BYD bán được 1,57 triệu xe điện chạy pin trong năm 2023, tăng so với con số gần 131.000 xe vào năm 2020. Tăng trưởng doanh số giúp BYD vượt Tesla trở thành nhà sản xuất xe điện lớn nhất thế giới.

Sự trỗi dậy của BYD và các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc khác khiến CEO Tesla Elon Musk phải lên tiếng cảnh báo trong đầu năm nay rằng ô tô Trung Quốc sẽ đánh bại các đối thủ toàn cầu nếu không có rào cản thương mại.

Theo báo cáo của Bernstein, sự tăng trưởng của BYD, bao gồm cả doanh số bán xe không phải xe điện, đạt được nhờ xuất khẩu nhiều hơn. Các thị trường nước ngoài chiếm khoảng 10% trong tổng số hơn 3 triệu lượt bán của BYD vào năm ngoái, tăng gấp đôi thị phần so với đầu năm.

Mẫu xe BYD được đánh giá có cảm giác lái không khác gì so với Chevrolet Bolt, Nissan Leaf hoặc BMW i3. Xe tăng tốc nhanh, êm ái, có màn hình đẹp mắt. Seagull, còn được gọi là BYD Dolphin Mini ở Mỹ Latinh, nhỏ hơn một chút so với Chevrolet Bolt EV đã ngừng sản xuất của GM.

Phạm vi hoạt động được công bố lên tới khoảng 300 km cho một lần sạc (hoặc 400 km đối với một số mẫu xe), thấp hơn so với nhiều loại xe điện đang được bán hiện nay ở Mỹ nhưng tương đương với nhiều loại xe điện thế hệ đầu tiên. Vận tốc tối đa khoảng 130 km/h và chỉ 74 mã lực so với hầu hết các loại xe điện hiện đang được bán trên thị trường.

Nhưng điểm khác biệt chính của nó nằm ở cấu tạo, pin và nguồn cung cấp phụ tùng, theo Caresoft.

Caresoft đã tháo rời BYD Seagull từng mảnh một để so sánh chiếc xe điện nhỏ này với những mẫu xe từ các công ty khởi nghiệp và nhà sản xuất ô tô truyền thống khác. Caresoft đã tháo dỡ và đánh giá phân tích hơn 30 loại xe điện do Trung Quốc sản xuất như BYD, Nio, Xpeng,

Caresoft phân tích kỹ thuật số và vật lý từng bộ phận của một chiếc xe, từ bu lông và chốt cửa đến ghế ngồi, động cơ và vỏ pin. Sau đó, họ giúp khách hàng của mình - chủ yếu là các nhà sản xuất ô tô và nhà cung cấp - xác định có thể cải thiện hiệu quả và cắt giảm chi phí ở khâu nào.

Nghiên cứu ban đầu của họ về BYD Seagull cho thấy mẫu xe được thiết kế, chế tạo và thực hiện một cách hiệu quả và đơn giản, nhưng với chất lượng bất ngờ và độ tin cậy cao.

"Những gì họ làm được thực hiện rất tốt”, Woychowski nói. "Nó được thực hiện một cách hiệu quả”.

Đối với mức giá này, BYD Seagull là một mẫu xe được trang bị tốt. Đầu tháng này, BYD thậm chí còn giảm 5% giá xe so với mức 11.000 USD đầu năm nay. Mặc dù bán xe với giá rẻ nhưng BYD vẫn kiếm được lợi nhuận từ Seagull hoặc chí ít là hoà vốn - theo ông Mathew Vachaparampil, Giám đốc điều hành Caresoft, cho biết trong một hội nghị ô tô do Cục Dự trữ Liên bang Chicago tổ chức vào tháng 1.

Để BYD bán được Seagull ở Mỹ, nó phải đáp ứng các yêu cầu của liên bang về xe cơ giới ở Mỹ, điều này sẽ làm tăng thêm chi phí. Tuy vậy, chiếc xe điện này vẫn có thể vẫn cập bến nước Mỹ với giá rẻ hơn hàng chục nghìn USD so với mức giá trung bình hiện tại của một chiếc xe điện tại đây. Theo Cox Automotive, giá xe điện trung bình ở Mỹ là hơn 52.000 USD.

Tháng trước, BYD tuyên bố sẽ bắt đầu bán Seagull/Dolphin Mini EV ở Mexico với giá 358.800 peso (khoảng 20.990 USD).

Theo Caresoft, BYD đã thành công trong công nghệ pin của mình, tự cung cấp linh kiện - còn được gọi là tích hợp theo chiều dọc và sản xuất các bộ phận. Đáng chú ý nhất là việc BYD phát triển các công nghệ pin giá thấp, sản xuất rẻ hơn nhiều so với pin lithium-ion thường được sử dụng trong các loại xe điện.

BYD, viết tắt của từ Build Your Dreams - dựng xây những giấc mơ của bạn, là đơn vị tiên phong trong công nghệ pin "Blade" cho smartphone và kể từ đó họ đã phát triển thành một trong những nhà sản xuất ô tô nổi tiếng nhất Trung Quốc.

Tầm nhìn của hãng về việc chế tạo một mẫu xe hiệu quả gợi nhớ đến nhà tiên phong xe điện của Mỹ là Tesla - hãng xe cũng đã giảm giá sản phẩm của mình trong vài năm qua.

Các nhà sản xuất ô tô truyền thống hiện đang cố gắng bắt chước một số quy trình của Tesla như sản xuất gigacasting và tích hợp theo chiều dọc các bộ phận quan trọng gồm động cơ, pin và các thành phần khác.

Chẳng hạn, Tesla Model 3 không còn sàn xe. Thay vào đó, vỏ pin thay cho thân xe truyền thống ở phần đế. Tesla đã thực hiện thay đổi này trong vài năm qua. Tương tự, BYD cũng nhanh chóng bắt kịp. 

Công ty Trung Quốc gấp rút tung ra các sản phẩm mới. Họ cũng đang nhanh chóng thiết lập sản xuất hướng tới các nhà máy ở Thái Lan, Brazil, Indonesia, Hungary, Uzbekistan và có khả năng là Mexico.

Bên cạnh những lợi thế khác như sự hỗ trợ của chính phủ, chi phí lao động thấp và năng lực sản xuất gia tăng, BYD đang đặt ra mối đe dọa ngày càng lớn đối với các đối tác toàn cầu.

Ngày 6/3, Bộ trưởng Năng lượng Mỹ Jennifer Granholm cho biết trong một buổi thảo luận tại sự kiện Axios: "Chúng tôi rất lo ngại về việc Trung Quốc lấn sân vào ngành công nghiệp Mỹ”.

Thượng nghị sĩ Cộng hòa Marco Rubio tại Florida đề xuất tăng mạnh thuế quan đối với xe nhập khẩu của Trung Quốc thêm 20.000 USD mỗi chiếc để ngăn chặn nước này "đổ bộ vào thị trường ô tô Mỹ".

Hiện tại, xe điện do Trung Quốc sản xuất phải chịu thuế quan 27,5% khi nhập khẩu vào Mỹ. Điều đó bao gồm thuế quan 2,5% thông thường áp dụng cho xe nhập khẩu cộng với thuế quan 25% bổ sung do chính quyền ông Trump áp dụng vào năm 2018 đối với xe do Trung Quốc sản xuất.

Tuy nhiên, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc vẫn có thể xây dựng nhà máy ở Mexico và xuất khẩu xe vào Mỹ từ đó thông qua hiệp định USMCA, trước đây là hiệp định Thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA).

Cuối tuần trước, ông Donald Trump - ứng cử viên hàng đầu của đảng Cộng hòa trong cuộc đua tổng thống năm 2024, đã đề xuất áp dụng thuế suất 100% đối với xe ô tô do các công ty Trung Quốc sản xuất tại Mexico, nếu ông được bầu vào nhiệm kỳ thứ hai.

Trong một cuộc phỏng vấn gần đây với CNBC, Giám đốc điều hành bộ phận xe điện Ford, Marin Gjaja cho biết: “Những gì chúng tôi thấy theo thời gian là các nhà sản xuất ô tô cuối cùng sẽ tham gia tất cả các thị trường quan trọng. Cuối cùng, người Trung Quốc sẽ đến Mỹ”.

Ông Gjaja nói rằng trong khi Ford không thể kiểm soát các quy định hoặc sự mở rộng của Trung Quốc, họ có thể "thực sự cạnh tranh về công nghệ mà khách hàng mong muốn" và trở nên hiệu quả hơn để giành khách hàng.

Để cạnh tranh với các thương hiệu Trung Quốc như BYD, ông Woychowski cho rằng các nhà sản xuất ô tô truyền thống phải học hỏi, loại bỏ những thứ cũ kỹ và thay đổi nhanh chóng.

Ông nói các công ty ở Detroit, mỗi hãng đều có một thế kỷ về quy trình, tiêu chuẩn và các luồng công việc khác mà họ phải suy nghĩ lại để cạnh tranh tốt hơn với các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc trước khi những chiếc xe như BYD Seagull cập bến bờ biển Mỹ.

"Bạn phải học hỏi. Bạn phải loại bỏ những thứ cũ kỹ và phải làm điều đó nhanh chóng. Bạn đã làm một việc gì đó trong 100 năm không có nghĩa là bạn nên tiếp tục làm như vậy. Nó không còn phù hợp nữa”, ông nói.