Lazada lần đầu có lãi: Lợi nhuận mỏng manh liệu đã đủ sức IPO?

”Không có công ty nào có thể mãi mãi đứng trên đỉnh cao," Jack Ma đã chia sẻ như thế trong một bức thư nội bộ gửi tới nhân viên Alibaba nhân dịp kỷ niệm 25 năm thành lập công ty vào tuần trước, theo Tech in Asia.

Mặc dù vậy, Jack Ma vẫn tin tưởng mạnh mẽ rằng Alibaba là một trong số ít những công ty có thể tồn tại đến trăm năm. Thông điệp đầy cảm hứng này được đưa ra trong bối cảnh gã khổng lồ thương mại điện tử Trung Quốc đang phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ hai đối thủ lớn: PDD Holdings và ByteDance.

Tại Đông Nam Á, Lazada - nền tảng thương mại điện tử thuộc sở hữu của Alibaba, đã không còn giữ vị trí dẫn đầu về tổng giá trị hàng hóa (GMV) tại bất kỳ quốc gia nào, theo báo cáo năm 2023 của Momentum Works. 

Lazada đang bị bỏ lại phía sau bởi Shopee trên toàn khu vực, và thậm chí cả TikTok Shop tại Việt Nam và Indonesia. Do đó, khi Lazada thông báo rằng họ đã lần đầu tiên đạt được cột mốc lợi nhuận vào tháng 7, tin tức này đã gây bất ngờ cho nhiều người trong ngành. 

Đối với Lazada, cột mốc này đến sau một loạt các quyết định quan trọng, bao gồm việc cắt giảm 30% nhân sự vào tháng 1 và ra mắt Choice - giải pháp cạnh tranh với Temu và Shein, trên toàn Đông Nam Á.

Thu hẹp để đạt được lợi nhuận

Công ty nghiên cứu thị trường Cube Asia ước tính rằng tổng giá trị hàng hóa (GMV) của Lazada đã giảm trong nửa đầu năm nay so với cùng kỳ năm ngoái. Theo ông Simon Torring, đồng sáng lập Cube Asia, mức giảm này thậm chí còn vượt quá 10% ở một số thị trường.

”Có vẻ như Shopee đang tăng trưởng để hướng tới lợi nhuận, trong khi Lazada lại đang thu hẹp để đạt được lợi nhuận," ông nhận xét.

Một phát ngôn viên của Lazada đã từ chối bình luận về GMV và các mục tiêu của công ty, chỉ cho biết rằng họ đã "không còn tập trung vào các chỉ số ngắn hạn" và hiện đang chú trọng vào các biện pháp dài hạn như nâng cao sự hài lòng của khách hàng và tỷ lệ chuyển đổi.

Ông Sameer Mehta, Giám đốc điều hành và là người đứng đầu khu vực Đông Nam Á tại công ty đầu tư mạo hiểm DSG Consumer Partners, chia sẻ rằng trong ba năm qua, danh mục đầu tư của công ty đã chuyển hướng tập trung và đầu tư nhiều hơn vào Shopee so với Lazada, cả về mặt tài chính lẫn sự quan tâm.

Khi TikTok Shop bắt đầu tạo nên làn sóng tại Đông Nam Á, Lazada tỏ ra kém chủ động hơn Shopee trong việc phát triển tính năng livestream, một tính năng mà họ đã giới thiệu từ năm 2018. 

Trong khi đó, Shopee đã tăng cường chi tiêu cho tiếp thị vào năm ngoái, mở rộng chương trình liên kết và tiếp tục sử dụng các chương trình giảm giá và khuyến mãi hấp dẫn để thu hút người dùng. Không giống như Shopee, Lazada không cung cấp voucher giảm giá trên kênh video ngắn của mình tại Indonesia.

Ông Raman Arora, Giám đốc điều hành công ty hỗ trợ thương mại điện tử Leap Commerce, nhấn mạnh rằng tỷ lệ hoa hồng trên các sàn đã tăng đáng kể, và sự gia tăng này cần được xem xét kỹ lưỡng khi các thương hiệu quyết định nền tảng nào sẽ ưu tiên để bán hàng.

Trong những tháng gần đây, Lazada cũng đã tăng hoa hồng của người bán. Mặc dù không phải là nền tảng duy nhất làm điều này, ông Torring tại Cube Asia chỉ ra rằng Shopee dường như đang tái đầu tư thêm doanh thu vào tiếp thị và trợ giá. "Điều này có khả năng tạo ra một vòng xoáy tăng trưởng tích cực," ông nhận định.

Không chạy theo trend

Thay vì "đu trend," Lazada đang tập trung vào những điểm mạnh cốt lõi của mình như logistics đầu-cuối, công nghệ và nền tảng thương hiệu LazMall, theo một phát ngôn viên của công ty.

Chẳng hạn, LazzieChat, một chatbot được hỗ trợ bởi trí tuệ nhân tạo (AI) tạo sinh đã ra mắt vào tháng 5 vừa qua, hỗ trợ người mua hàng trong suốt quá trình mua sắm.

Ngoài ra, các công cụ như đề xuất tìm kiếm cá nhân hóa và tính năng tìm kiếm bằng hình ảnh đã nâng cao trải nghiệm mua sắm và thúc đẩy "tỷ lệ chuyển đổi đơn hàng cao hơn," người phát ngôn cho biết.

Lazada cũng có kế hoạch giới thiệu thêm nhiều tính năng GenAI vào cuối năm nay. Tuy nhiên, liệu những nỗ lực này có đủ để cạnh tranh với các đối thủ hay không? Ông Arora tại Leap Commerce lưu ý rằng trong năm qua, các thương hiệu cao cấp đã chuyển trọng tâm nhiều hơn sang ShopeeMall. 

Giống như LazMall, ShopeeMall cũng đảm bảo tính xác thực của sản phẩm, nhưng chính sách hoàn trả 15 ngày của nó ngắn hơn so với 30 ngày của LazMall.

Trong số các thương hiệu mà Leap Commerce làm việc cùng, "đã có một số lượng sản phẩm chuyển sang Shopee trong khoảng một năm trở lại đây," ông Arora cho biết.

Xu hướng này có thể đáng lo ngại đối với Lazada, nơi mà danh mục thương hiệu chính hãng từ trước đến nay vẫn là một thị trường ngách. TikTok Shop cũng đã ra mắt TikTok Shop Mall vào tháng 3 năm nay.

Theo người phát ngôn của Lazada, LazMall, hiện có hơn 32.000 thương hiệu, sẽ tiếp tục tạo sự khác biệt thông qua “khả năng mua sắm cập độc quyền và sự đa dạng sản phẩm."

Nhưng để giữ chân những người bán và thương hiệu lớn, Lazada sẽ cần phải làm nhiều hơn nữa, ông Torring tại Cube Asia nhận định.

Ông tin rằng công ty nên truyền đạt rõ ràng hơn cho người bán về tầm nhìn tương lai của mình và "vẽ nên một bức tranh thú vị." Nếu Lazada "không còn là nền tảng thương mại điện tử lớn nhất, nó cần phải trở thành một cái gì đó khác," ông Torring nói thêm.

Một trong những nỗ lực như vậy đã được thể hiện qua tính năng Choice - được ra mắt gần đây trên Lazada ở Đông Nam Á một cách lặng lẽ. Choice là nỗ lực của Alibaba để mô phỏng các nền tảng giá rẻ Temu và Shein bằng cách hợp tác trực tiếp với các nhà sản xuất và trợ giá cho họ để giảm giá.

Alibaba dường như đang đặt cược vào Choice để khôi phục lại vị thế của Lazada trong lĩnh vực thương mại điện tử khi cạnh tranh ngày càng gay gắt.

Ông Jiang Fan, Giám đốc điều hành Alibaba International Digital Commerce, đã gọi Đông Nam Á là một "thị trường cực kỳ quan trọng" trong cuộc họp công bố báo cáo tài chính quý IV/2023. Alibaba đã đầu tư 1,8 tỷ USD vào Lazada chỉ riêng trong năm 2023.

Ông Fan cũng nhấn mạnh rằng Alibaba sẽ thực hiện một "khoản đầu tư lớn" vào Choice, vì họ tin rằng mô hình mới này đang mang lại "sự duy trì người dùng tốt hơn nhiều."

Ông Jacob Cooke, đồng sáng lập công ty đại lý kỹ thuật số WPIC Marketing + Technologies, cho rằng Lazada có một "cơ hội tốt" để thành công trong phân khúc giá rẻ, nhưng họ cần liên tục đổi mới và cung cấp các đề xuất giá trị hấp dẫn để vượt qua các đối thủ như Temu.

Thời cơ để IPO?

"Chắc chắn rồi, với tư cách là một doanh nghiệp có lợi nhuận - ngay cả khi chỉ là lợi nhuận EBITDA - Lazada có thể trở nên hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư khi xem xét việc niêm yết," ông Angus Mackintosh, nhà sáng lập công ty nghiên cứu thị trường CrossASEAN, chia sẻ.

"Thông thường, các công ty sẽ bắt đầu cung cấp nhiều thông tin hơn cho thị trường khi có ý định niêm yết ... và việc cho nhà đầu tư thấy tiềm năng của doanh nghiệp mất khá nhiều thời gian," ông nói thêm.

Mặc dù khó để tìm ra những công ty tương đồng hoàn toàn với Lazada, nhà phân tích tại Tech in Asia ước tính rằng thị trường có thể định giá sàn thương mại điện tử này ở mức khoảng 2,8 lần doanh thu 12 tháng gần nhất, dựa trên hệ số giá trên doanh thu trung bình của các công ty công nghệ châu Á khác có hoạt động thương mại điện tử.

Do chưa phải là một công ty đại chúng, Lazada không công bố báo cáo tài chính. Tuy nhiên, Alibaba đã báo cáo rằng bộ phận bán lẻ thương mại quốc tế của họ - bao gồm cả Lazada - đã tạo ra 88 tỷ nhân dân tệ (12,4 tỷ USD) doanh thu trong 12 tháng tính đến tháng 6 năm nay.

Cube Asia ước tính Lazada chiếm một phần tư hoạt động bán lẻ quốc tế của Alibaba trong năm 2023.

Nếu lấy đây làm ước tính về tỷ trọng doanh thu, doanh thu của Lazada có thể vào khoảng 3,1 tỷ USD. Nếu áp dụng hệ số giá trên doanh thu là 2,8 lần cho con số này, công ty có thể được định giá khoảng 8 đến 9 tỷ USD.

Con số này tương quan với tổng số vốn đầu tư được công bố trên nền tảng là 8 tỷ USD.

Lazada từ chối bình luận về các câu hỏi liên quan đến kế hoạch IPO, nhấn mạnh rằng công ty không đưa ra các tuyên bố dự báo tương lai. Họ cũng từ chối tiết lộ tỷ lệ đóng góp GMV của công ty vào hoạt động thương mại điện tử quốc tế của Alibaba.