Có thể không xóa sổ được virus, COVID-19 sẽ thành bệnh cần tiêm vắc xin thường xuyên

Không thể xóa sổ virus

Theo các nhà virus học và dịch tễ học, vào một ngày nào đó trong tương lai, COVID-19 có thể trở thành căn bệnh thông thường như cảm lạnh hoặc cúm, WSJ đưa tin.

Tuy nhiên, con người sẽ mất rất nhiều thời gian để đạt được điều này. Sự lây lan nhanh chóng của biến chủng Delta khiến những giường bệnh đang một lần nữa bị lấp đầy, cho thấy con đường đó khó khăn đến như thế nào.

Hơn 20 tháng kể từ khi đại dịch xuất hiện, thế giới đang phải thay đổi cách nghĩ về căn bệnh mà nhiều cơ quan y tế công cộng từng tin rằng họ có thể chinh phục được. COVID-19 đến và mở ra một chặng đường dài đầy khó khăn.

Sự xuất hiện của biến chủng Delta với đặc tính siêu lây nhiễm khiến virus gần như không thể bị xóa sổ. Nó cũng là nguyên nhân dẫn đến sự gia tăng các ca mắc mới trên toàn cầu, ngay cả ở những quốc gia từng ngăn chặn thành công đại dịch như Australia.

"Virus sẽ không bao giờ biến mất", Catherine O'Neal, Giám đốc Trung tâm Y tế Our Lady of the Lake ở bang Louisiana, Mỹ nhận định.

Các nhà khoa học đang cố gắng tìm hiểu xem liệu SARS-CoV-2 sẽ hình thành các biến thể mới nguy hiểm hơn hay dễ lây lan hơn, và đại dịch có thể kết thúc như thế nào.

Tuy nhiên, viễn cảnh tươi sáng nhất không phải là xóa sổ virus. Thay vào đó, nhiều người kỳ vọng COVID-19 sẽ trở thành một căn bệnh thông thường như cảm lạnh hoặc cúm, chứ không phải nguyên nhân của các ca nhập viện và tử vong hàng loạt.

Điều này có nghĩa COVID-19 sẽ chỉ là căn bệnh trong danh sách để bác sĩ điều trị với một trong nhiều nguyên nhân có thể gây ra ho, sốt hay khó thở. Nó cũng có thể trở thành một căn bệnh mà mọi người cần tiêm phòng thường xuyên.

Thời điểm COVID-19 trở thành một loại bệnh thông thường, hoặc trạng thái này có kéo dài ổn định hay không, phụ thuộc vào tốc độ và số lượng người được tiêm chủng, theo Adolfo Garcia-Sastre, giám đốc Viện Y tế Toàn cầu và Các mầm bệnh Mới nổi thuộc Trường Y Icahn ở New York, Mỹ.

Để COVID-19 trở thành một căn bệnh nhẹ, hầu hết mọi người sẽ cần thời gian tạo miễn dịch. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng khi có kháng thể sẽ giúp giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Tiến sĩ Garcia-Sastre nhận định trong tương lai, số người tử vong vì COVID-19 thậm chí có thể còn thấp hơn do bệnh cúm, căn bệnh giết nửa triệu người mỗi năm trên toàn cầu, vì vắc xin COVID-19 được sử dụng rộng rãi nhất tốt hơn vắc xin cúm.

Tuy nhiên, các bác sĩ cho biết căn bệnh này vẫn có thể gây hậu quả nghiêm trọng đối với đối tượng có hệ miễn dịch kém, chẳng hạn người già hoặc người bị suy giảm miễn dịch.

Ngoài ra, việc triển khai vắc xin chậm cũng khiến thế giới có nguy cơ phải đối mặt thêm các biến chủng mới và khó xem đại dịch như căn bệnh thông thường trong tương lai gần.

2-3 năm tới, nhiều nước có thể sẽ phải chạy đua tiêm mũi tăng cường cho người dân

Cho đến nay, việc tiêm phòng vắc xin ngừa COVID-19 dường như vẫn là một hành trình dài. Mới khoảng 2,3 tỷ trong số 7,8 tỷ người trên thế giới đã được tiêm chủng đầy đủ, theo số liệu gần đây từ dự án Our World in Data của Đại học Oxford.

Tuần trước, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) cho biết những người chưa tiêm vắc xin COVID-19 có nguy cơ nhập viện gấp 10 lần và tử vong gấp 11 lần so với những người đã tiêm, theo dữ liệu mà cơ quan xem xét.

Angela Rasmussen, nhà virus học tại Tổ chức vắc xin và Bệnh truyền nhiễm thuộc Đại học Saskatchewan, Canada cho biết nguy cơ lây nhiễm đối với những người chưa tiêm chủng đang gia tăng khi ngày càng có nhiều người được tiêm vắc xin hơn và virus tìm kiếm mục tiêu dễ bị tấn công còn lại.

"Nhiều người rồi sẽ bị nhiễm theo cách này hay cách khác", Rasmusse cho biết.

Tiêm chủng sẽ là biện pháp an toàn hơn để tránh những mất mát do COVID-19, cũng như nguy cơ xuất hiện biến chủng mới, khiến hệ thống y tế và nền kinh tế thêm gánh nặng, Rasmusse nói thêm.

Theo Eric Topol, Giám đốc của Viện Nghiên cứu Scripps ở La Jolla, bang California của Mỹ, Delta là biến chủng mạnh đến mức khó có một biến chủng mới nào có thể cạnh tranh được với nó.

Nhưng SARS-CoV-2 tiếp tục phát triển, tạo ra các biến thể mới khiến các nhà virus học và cơ quan y tế công cộng phải theo dõi chặt chẽ. Ví dụ như một biến thể gần đây được phát hiện ở Nam Phi có tên C.1.2, với sự thay đổi trong bộ gene nhiều đến mức nó đại diện cho một dòng virus mới.

Trong một nghiên cứu, Jesse Bloom, một nhà virus học tại Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Fred Hutchinson, đã phát hiện ra nhiều đột biến vẫn cho phép virus liên kết mạnh mẽ với các tế bào con người. "Nhìn chung, có rất nhiều sự linh hoạt trong quá trình biến hóa của virus".

Bên cạnh đó, một số nhà khoa học cũng tin rằng trong tương lai có thể xuất hiện một biến chủng với khả năng xuyên thủng lớp bảo vệ của các loại vắc xin hiện nay.

Salim Abdool Karim, nhà dịch tễ học về bệnh truyền nhiễm và giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chương trình AIDS ở Nam Phi cho biết: "Những biến chủng tiếp theo sẽ được sản sinh ngay trong hai đến ba tỷ người đã được tiêm chủng. Chúng rất có thể là những biến chủng phá vỡ khả năng miễn dịch của vắc xin".

Tuy nhiên, tiến sĩ Roberto Burioni, nhà virus học tại Đại học Vita-Salute San Raffaele ở Milan nhận định nếu virus tiến hóa để vượt qua vắc xin, nó sẽ trở nên ít lây nhiễm hoặc gây chết người hơn.

"Rất có thể virus sẽ phải trả giá", ông cho biết.

Điều này từng xảy ra với virus HIV vào những năm 1990, ông nói. Virus đã đột biến và có khả năng kháng lại một loại thuốc kháng virus. Nhưng các nhà khoa học phát hiện ra khả năng tạo ra các bản sao của virus cũng chậm lại đáng kể.

Tuy nhiên, ngay cả khi SARS-CoV-2 không đột biến để né tránh các loại vắc xin hiện nay, sự tiến hóa dần dần của nó cũng có thể làm xói mòn khả năng miễn dịch theo thời gian.

Việc này đồng nghĩa rằng mọi người vẫn có thể bị tái nhiễm và cần tiêm nhắc lại, nhà virus học Jesse Bloom tại Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Fred Hutchinson ở Mỹ cho hay.

Ông cho biết thêm khả năng miễn dịch của con người với những chủng virus corona khác gây cảm lạnh thông thường suy giảm sau mỗi 3-5 năm.

Trong khi đó, tiến sĩ Abdool Karim dự đoán rằng trong hai đến ba năm tới, nhiều biến chủng sẽ xuất hiện và các nhà chức trách sẽ phải chạy đua để tiêm mũi tăng cường cho người dân.

"Chúng ta sẽ chơi trò mèo vờn chuột với virus SARS-CoV-2", ông nhấn mạnh.